Áp thuế VAT với dịch vụ xuất khẩu – Cần đảm bảo hài hòa

>> Sửa Luật Thuế giá trị gia tăng: Cần đảm bảo năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp

Theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, Dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) dự kiến sẽ được trình Quốc hội khóa XV tại Kỳ họp thứ 7 diễn ra vào tháng 5/2024 tới đây. Trong đó, Dự thảo Luật (sửa đổi) được thiết kế gồm 04 Chương, 16 Điều, quy định về đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, người nộp thuế, căn cứ và phương pháp tính thuế, khấu trừ và hoàn thuế giá trị gia tăng.

Đáng chú ý, tại nội dung Dự thảo, thay vì cho phép hưởng thuế suất 0% như trước Dự thảo Luật (sửa đổi) đề xuất quy định theo hướng sẽ đánh thuế với hầu hết dịch vụ xuất khẩu. Theo đó, ngoài dịch vụ vận tải quốc tế, cho thuê phương tiện vận tải ngoài lãnh thổ Việt Nam và một số dịch vụ liên quan được hưởng thuế suất 0%, các lĩnh vực dịch vụ khác sẽ phải chịu thuế suất tương ứng, về cơ bản là mức 10%.

Lý giải cho sửa đổi đã nêu, cơ quan soạn thảo cho biết, thời gian qua, việc áp dụng thuế suất giá trị gia tăng (VAT) 0% với dịch vụ xuất khẩu gặp vướng mắc vì nhiều trường hợp rất khó khăn trong việc xác định dịch vụ được tiêu dùng tại Việt Nam hay tại nước ngoài. Cũng vì không có tiêu chí cụ thể nên một số trường hợp bị truy thu thuế do cơ quan thuế xác định lại dịch vụ không được áp dụng thuế suất 0%.

Xoay quanh vấn đề đã nêu, góp ý Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), không ít ý kiến cho rằng, đề xuất này thiếu phù hợp cần được cân nhắc một cách kỹ lưỡng. Đáng nói, việc quy định như đề xuất không chỉ khiến doanh nghiệp giảm sức cạnh tranh mà còn gây khó cho cả cơ quan thuế và doanh nghiệp nếu áp dụng.

>> Sửa Luật Thuế Giá trị gia tăng: Cần duy trì thuế suất 0% đối với dịch vụ xuất khẩu

Góp ý về nội dung này tại Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), ông Bùi Ngọc Tuấn - Phó Tổng Giám đốc Dịch vụ Tư vấn Thuế Deloitte Việt Nam cho rằng, mặc dù thực tiễn áp dụng thuế VAT 0% cho dịch vụ xuất khẩu có thể còn nhiều vướng mắc, nhưng Quốc hội và Bộ Tài chính cần đánh giá tác động tổng thể và tham khảo kinh nghiệm, thông lệ quốc tế trước khi quyết định vấn đề này.

Cụ thể, theo ông Tuấn, việc Dự thảo Luật (sửa đổi) giới hạn phạm vi và chỉ liệt kê một số loại hình dịch vụ xuất khẩu sẽ làm thay đổi chính sách quản lý thuế VAT và hải quan đối với doanh nghiệp nội địa cung cấp dịch vụ cho nước ngoài (bao gồm trường hợp dịch vụ gắn với hàng hóa xuất khẩu) và cung cấp cho doanh nghiệp chế xuất là khu phi thuế quan.

Từ đó, thuế suất thuế VAT cho các trường hợp này tăng từ 0% đối với dịch vụ xuất khẩu thành 5%, 10% như dịch vụ kinh doanh thông thường sẽ khiến doanh nghiệp nội địa phát sinh thêm thuế VAT phải nộp đối với hoạt động cung ứng dịch vụ ra nước ngoài và/hoặc cho doanh nghiệp chế xuất; đồng thời doanh nghiệp chế xuất phải ghi nhận thuế VAT đầu vào phát sinh vào chi phí trong kỳ. Điều này làm tăng giá thành sản phẩm của doanh nghiệp và giảm sức cạnh tranh cho cả chuỗi cung ứng của Việt Nam vì sản phẩm cuối cùng của doanh nghiệp chế xuất thường được xuất khẩu ra nước ngoài.

Cũng theo ông Tuấn, bên cạnh đó, thuế suất 0% áp cho dịch vụ xuất khẩu đã nhiều năm nay, việc thay đổi có thể ảnh hưởng đến sức hấp dẫn của môi trường đầu tư, và tác động trực tiếp đến chi phí, vận hành của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong điều kiện kinh tế còn đang dự đoán có nhiều khó khăn như hiện nay.

Từ những phân tích đã nêu, Phó Tổng Giám đốc Dịch vụ Tư vấn Thuế Deloitte cho rằng, những vướng mắc hiện nay cần xem xét thận trọng để điều chỉnh phù hợp tại Dự thảo Luật (sửa đổi), bảo đảm hài hòa từ cả góc độ quản lý thuế và chi phí kinh doanh của doanh nghiệp.

“Deloitte cũng đã kiến nghị Ủy ban Thường vị Quốc hội đánh giá kỹ tác động kinh tế của việc thu hẹp đối tượng dịch vụ được xác định là dịch vụ xuất khẩu để bảo đảm chính sách thuế VAT được sửa đổi toàn diện nhưng không gây xáo trộn tình hình đầu tư và kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần ổn định kinh tế - xã hội”, ông Tuấn cho biết.

Liên quan đến nội dung này, trước đó, tại văn bản góp ý, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng bày tỏ xuất khẩu dịch vụ là lĩnh vực đang có tiềm năng phát triển rất lớn. Kim ngạch xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam năm 2023 đạt khoảng 20 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 11% mỗi năm - cao hơn tăng trưởng GDP. Để cung cấp dịch vụ xuất khẩu, các doanh nghiệp thường không yêu cầu vốn đầu tư quá lớn như công nghiệp chế biến chế tạo, phù hợp với một nền kinh tế thiếu vốn như Việt Nam. Thêm vào đó, xuất khẩu dịch vụ trên môi trường internet hiện nay giúp quảng bá hình ảnh đất nước và làm gia tăng sức mạnh mềm của quốc gia.

Vì vậy, quy định như đề xuất Dự thảo Luật (sửa đổi), các nhà cung cấp dịch vụ cho nước ngoài của Việt Nam sẽ gặp khó khăn trong cạnh tranh với đối thủ từ quốc gia khác nếu phải chịu thuế suất 10% khi xuất khẩu. Bên cạnh đó, nghiên cứu của VCCI cho thấy, các quốc gia đều áp thuế suất 0% thuế VAT cho dịch vụ xuất khẩu và cho phép doanh nghiệp được hoàn thuế đầu vào; hiện chưa tìm thấy trường hợp nào đánh thuế đối với dịch vụ xuất khẩu.