Bao giờ có "thuốc" đặc trị "căn bệnh" lãng phí?

GIA NGUYỄN• 27/07/2021 04:20

Không phải ngẫu nhiên những ngày qua, câu chuyện lãng phí lại gây “nóng” nghị trường, ngoài gây thất thoát về nguồn lực vật chất và phi vật chất, lãng phí còn tiềm ẩn song hành nhiều hệ lụy…

Báo cáo về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020 do Chính phủ thực hiện chỉ ra rằng năm 2020, ngành Thanh tra cả nước đã triển khai 187.426 cuộc thanh tra, kiểm tra và phát hiện vi phạm về kinh tế 86.369 tỷ đồng, 6.366ha đất; kiến nghị thu hồi nộp ngân sách nhà nước 23.843 tỷ đồng và thu hồi 830ha đất.

Đây là con số được các đại biểu Quốc hội đánh giá rất cụ thể và cho thấy được thực trạng vấn đề lãng phí đang nóng đến mức nào, trong đó, lãng phí là chủ đề rất lớn bao gồm cả vật chất (ngân sách, dự án đầu tư, tài sản…) và phi vật chất (bỏ lỡ thời cơ, không thực hiện được các cam kết quốc tế, bỏ lỡ người tài…).

Lãng phí đang gây ra những thất thoát lớn cho Nhà nước cả về vật chất và phi vật chất (

Lãng phí đang gây ra những thất thoát lớn cho Nhà nước cả về vật chất và phi vật chất (Nhà máy Đạm Ninh Bình, một trong 12 dự án nghìn tỷ đang thua lỗ) - Ảnh minh họa

Thảo luận tại tổ về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí ngày 24/7/2021, Chủ tịch Quốc hội - Vương Đình Huệ nhận định, “đôi khi thất thoát, lãng phí còn lớn hơn cả tham nhũng”.

Theo Chủ tịch Quốc hội, chỉ tính riêng các dự án treo, nếu các địa phương tiến hành rà soát và tập trung giải quyết dứt điểm sẽ tạo chuyển biến lớn, tạo được nguồn lực lớn.

Dẫn chứng các công trình dở dang như dự án Nhà máy thép Thái Nguyên, Nhiệt điện Thái Bình 2… với hàng chục nghìn tỷ được đầu tư nhưng thua lỗ kéo dài, hay những dự án quy hoạch treo gây lãng phí nguồn lực Nhà nước rất lớn, Chủ tịch nước – Nguyễn Xuân Phúc mong rằng, các đại biểu Quốc hội đóng góp ý kiến để làm sao tiết kiệm, tạo nguồn lực cho đất nước.

Thực tế cũng cho thấy, bấy lâu nay công tác chống thất thoát, lãng phí luôn được Đảng, Chính phủ đưa ra và chỉ đạo xử lý quyết liệt, nhiều vụ việc thất thoát, lãng phí đã được đưa ra ánh sáng, không ít cá nhân, tập thể đã phải chịu những hình phạt, mức án thích đáng như tại dự án Nhà máy thép Thái Nguyên, dự án xơ sợi Đình Vũ, dự án Ethanol Phú thọ,…

Tại buổi thảo luận tổ chiều 24/7/2021 về nội dung phê chuẩn quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2019 và công tác thực hành tiết kiệm chống lãng phí, Thủ tướng Phạm Minh Chính một lần nữa nhấn mạnh, đây là vấn đề được Chính phủ, Thủ tướng hết sức quan tâm.

Theo Thủ tướng, mặc dù chính sách đã được hoàn thiện nhiều, nhưng trên thực tế vẫn còn tình trạng lãng phí, do đó cần vừa giáo dục nâng cao nhận thức, xây dựng thể chế, vừa có kỷ luật, kỷ cương để công tác tiết kiệm thực sự hiệu quả hơn.

Thủ tướng cũng cho rằng, cần chú ý đến hoạt động chi kinh tế có tính chất sự nghiệp, sửa sang đường sá bởi quy định hiện nay còn có sơ hở, dễ bị tác động, hay việc chi tiêu đi lại, sử dụng điện nước, xe công cần siết chặt hơn, những dự án kéo dài, được nhận diện là chia cắt, manh mún, gây lãng phí, cần có các giải pháp kết hợp "từ dưới lên và từ trên xuống".

Sáng ngày 26/7/2021, tiếp tục thảo luận ở hội trường về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020. Nhiều đại biểu cũng đã nêu ý kiến về những vấn đề còn tồn tại, khẳng định lãng phí còn nguy hiểm hơn tham nhũng, đồng thời kiến nghị giải pháp để việc chống lãng phí đi vào thực chất.

Đại biểu Hoàn Văn Cường, đoàn Hà Nội nêu quan điểm về tình trạng lãng phí hiện nay - Ảnh: CAND

Đại biểu Hoàn Văn Cường, đoàn Hà Nội nêu quan điểm về tình trạng lãng phí hiện nay

Đại biểu Hoàng Văn Cường, đoàn Hà Nội cho rằng báo cáo về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020 do Chính phủ thực hiện rất cụ thể, chi tiết từng lĩnh vực. Tuy nhiên, lãng phí trong đầu tư công luôn là vấn đề khiến dư luận đặc biệt quan tâm nhưng trong báo cáo lại chưa đề cập cụ thể, rõ ràng.

“Ngân sách Nhà nước đang lãng phí bao nhiêu cho các dự án này, các dự án đầu tư công này không hoàn thành tiến độ kéo theo các dự án khác bị ảnh hưởng ra sao cần được Chính phủ làm rõ. Cùng với đó là những lãng phí trong tiêu dùng hàng ngày, Chính phủ cần đưa ra để mỗi người dân biết và thực hành tiết kiệm”, đại biểu Cường nêu ý kiến.

Cũng theo đại biểu Cường, chúng ta huy động tiền vốn để làm dự án thì phải trả lãi vay, nhưng vốn đó lại để trong ngân hàng, kho bạc. Công trình chậm tiến độ, vốn đưa vào không thành tài sản sử dụng, lãi thì vẫn phải trả gây lãng phí lớn cho xã hội.

Còn theo đại biểu Đào Hồng Vận, đoàn Hưng Yên khi nhắc đến sự lãng phí to lớn ở những dự án thua lỗ hàng nghìn tỷ đồng, ông cho rằng, đầu tư công là vấn đề gây bức xúc đối với nhiều cử tri.

“Nhiều dự án chậm tiến độ hoàn thành dẫn đến lãng phí tài chính kéo dài. Yêu cầu tăng vốn thì lãng phí về mặt kinh tế, ngoài ra còn lãng phí cơ hội do không kịp đưa vào sử dụng, lãng phí về mặt xã hội bởi gây ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, thậm chí còn gián tiếp làm chậm các công trình khác, gây ra lãng phí cho các lĩnh vực liên quan”, đại biểu Vận nói.

Ông Vận cũng cho rằng, nước ta còn nghèo nên những quyết định đầu tư không đúng đắn sẽ gây ra hậu quả to lớn, không mang lại hiệu quả lợi ích xã hội. Những con đường hôm nay đào lên để làm, làm xong lấp đi rồi tháng sau cần làm lại đào lên, không có kế hoạch, tầm nhìn là tạo nên lãng phí.

“Có cơ quan đã có trụ sở ở vị trí mới nhưng không trả hoặc chậm trễ trả lại vị trí cũ ở đất vàng, đó là lãng phí, làm mất cơ hội của nhưng tổ chức khác có thể đầu tư sử dụng hiệu quả hơn,” ông Vận nêu vấn đề.

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu cũng cho rằng, chống tham nhũng cần đi đôi với chống lãng phí, cần có những sáng kiến xã hội để từng bước hoàn thiện quy định quản lý Nhà nước, xã hội để tiết kiệm ko chỉ ngân sách Nhà nước mà còn nguồn lực xã hội.

Thực tế hiện nay, vẫn còn tồn tại hàng loạt các công trình, dự án đang gây thất thoát, lãng phí, vì vậy, nếu coi lãng phí là một “căn bệnh” thì hơn lúc nào hết cần được trị dứt điểm.