“Bảo hiểm rủi ro” khi giá xăng dầu biến động

NGUYỄN VIỆT thực hiện• 26/04/2022 01:00

Các doanh nghiệp nhanh chóng nghiên cứu, thực hiện hiệu quả các công cụ phái sinh để ứng phó với những biến động khó lường trong thời gian tới.

>>Công cụ bảo hiểm giá bảo vệ doanh nghiệp xăng dầu

PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) nhấn mạnh khi trao đổi với DĐDN.

PGS. TS Ngô Trí Long cho rằng, bảo hiểm giá - bảo hiểm rủi ro gần như là nghiệp vụ bắt buộc đối với các tập đoàn, doanh nghiệp quốc tế. Chúng ta cần học hỏi những công cụ mà thế giới đã áp dụng thành công hàng chục năm qua.

- Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề xuất không nên tham gia bảo hiểm giá xăng dầu, thưa ông?

Thực chất việc sử dụng công cụ phòng vệ giá là bằng những hợp đồng. Cụ thể có 4 loại hợp đồng, đó là hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng chênh lệch giá. Công cụ “Hedging” là để bảo hiểm giá.

Chúng ta không nên hiểu bảo hiểm giá là đi mua bảo hiểm, vì không một công ty bảo hiểm nào đứng ra mua.

Hiện nay, trên thế giới chủ yếu phổ biến sử dụng công cụ bảo hiểm giá xăng dầu. Và muốn dùng được thì phải có chuyên gia có nghiệp vụ giỏi, phân tích sâu.

Cũng như giao dịch chứng khoán, bảo hiểm giá xăng dầu là những công cụ phái sinh, đây là một nghiệp vụ cụ thể. Đơn cử, việc mua bán xăng dầu thường được thực hiện theo hợp đồng kỳ hạn từ 3, 6, 9 tháng hoặc 1 năm chính là công cụ phái sinh, tức là bảo hiểm giá.

Doanh nghiệp sử dụng phòng vệ giá hay bảo hiểm giá là phải ký những hợp đồng này. Đây là những giao dịch phái sinh, hợp đồng giao dịch phái sinh.

Hiện nay bắt đầu có Sở giao dịch hàng hoá và đây chính là nghiệp vụ chuyên môn của Sở này khi theo dõi giá lên hay xuống, thông qua ký kết trung gian đó là Sở giao dịch hàng hoá để ký quỹ.

Tất cả các công ty xăng dầu trên thế giới từ sản xuất, tiêu thụ đến tiêu dùng đều sử dụng công cụ này.

Ở đây không phải là có cần thiết hay không. Doanh nghiệp muốn tham gia thì phải có đội ngũ chuyên gia giỏi về trình độ, nghiệp vụ phân tích, dự báo. Tuy nhiên, việc này không phải doanh nghiệp nào cũng làm được.

>>Doanh nghiệp xăng dầu nên sử dụng bảo hiểm giá

- Như vậy, theo ông doanh nghiệp có cần thiết phải sử dụng công cụ bảo hiểm giá xăng dầu hay không?

Việt Nam đã có Sở Giao dịch hàng hóa với đầy đủ các công cụ phái sinh, nhưng theo ông vì sao các doanh nghiệp không chủ động thực hiện nghiệp vụ bảo hiểm giá?

Thực tế, đã có nhiều doanh nghiệp Việt Nam bị thất bại vì không có nghiệp vụ mà chủ yếu “đoán mò”. Đơn cử, khi giá đang xuống doanh nghiệp dự đoán sau đó giá sẽ tăng lên. Lúc này, doanh nghiệp ký kết hợp đồng mua vào nhưng giá vẫn giảm thì lập tức bị thua lỗ.

Do đó, muốn sử dụng công vụ bảo hiểm giá, doanh nghiệp phải có đội ngũ chuyên gia giỏi, trình độ nghiệp vụ cao thì mới có thể triển khai được.

- Nhìn nhận tính tích cực của bảo hiểm giá xăng dầu, song ông Bùi Quốc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cho rằng, hiện chưa có khuôn khổ pháp lý quy định rõ về vấn đề này, thưa ông?

Tôi được biết, ông Bảo là người đầu tiên đề xuất việc sử dụng bảo hiểm giá xăng dầu vào Nghị định số 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Tuy nhiên, muốn thực hiện được thì phải có những khung pháp lý. Như vấn đề giao dịch, chi phí, hạch toán… Khi đó mới thực thi được, còn không đưa vào nếu xảy ra rủi ro thì sẽ rất nguy hiểm. Ví dụ, đưa một khung pháp lý cho phép dựa trên nguyên tắc được bao nhiêu phần trăm.

Do đó, theo tôi ý kiến của Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam là rất chính xác.

- Vẫn theo đề xuất của Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, muốn để doanh nghiệp sử dụng bảo hiểm giá xăng dầu, Bộ Tài chính, cơ quan thuế phải tách bạch giữa phòng vệ giá và hoạt động đầu tư của doanh nghiệp. Quan điểm của ông về ý kiến này như thế nào?

Theo tôi, đây là một đề xuất đúng. Thời gian tới, theo tôi được biết Chính phủ sẽ rà soát, đánh giá việc thực hiện Nghị định 51/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 158/2006/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Thương mại về hoạt động mua bán hàng hóa qua Sở Giao dịch hàng hóa.

- Trân trọng cảm ơn ông!