Bỏ quy định người dân được vay ưu đãi mua nhà ở xã hội: Không hợp tình hợp lý

>> Bỏ cho vay mua nhà ở xã hội: Người dân lo lắng, doanh nghiệp hoang mang

>> Mức lãi suất vay mua nhà ở xã hội từ 2022 còn 4,8% đã thỏa đáng?

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư số 20 “hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội đối với các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định”. Theo đó, kể từ ngày 20/01/2022, người dân sẽ không còn được vay vốn tín dụng ưu đãi tại các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định, mà chỉ được vay vốn ưu đãi để “xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở”.

Phát sinh xung đột pháp luật

Quy định này của Ngân hàng Nhà nước không hợp tình hợp lý, gây bất lợi cho các đối tượng hưởng chính sách nhà ở xã hội.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM

Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) đề nghị Thủ tướng Chính phủ quan tâm chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước rà soát và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định để đảm bảo khoản 2 Điều 1 Thông tư 20/2021/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước thống nhất và phù hợp với quy định của Nghị định 100/2015/NĐ-CP và Nghị định 49/2021/NĐ-CP của Chính phủ.

HoREA nhận thấy, đối chiếu với khoản 2 Điều 2 Thông tư số 25/2015/TT-NHNN (trước khi sửa đổi) thì Ngân hàng Nhà nước đã loại bỏ cụm từ “mua, thuê mua nhà ở xã hội”, có nghĩa là Ngân hàng Nhà nước đã loại bỏ “đối tượng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội” và kể từ ngày 20/01/2022 Ngân hàng Nhà nước chỉ cho phép các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định cho vay vốn ưu đãi đối với “đối tượng vay vốn xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở”.

Khoản 2 Điều 1 Thông tư 20/2021/TT-NHNN không cho phép các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định cho vay vốn ưu đãi đối với các “đối tượng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội” nên đã làm phát sinh “xung đột pháp luật” vì đã không phù hợp với các quy định của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP và Nghị định số 49/2021/NĐ-CP.

Hơn nữa, khoản 3 Điều 6 Thông tư số 25/2015/TT-NHNN vẫn còn quy định “Đối với khách hàng được vay vốn ưu đãi để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội”, nên không thống nhất, không đồng bộ với các quy định của Nghị định số 49/2021/NĐ-CP đã bãi bỏ trường hợp cho vay ưu đãi để “thuê” nhà ở xã hội, chỉ quy định cho vay ưu đãi để “mua, thuê mua nhà ở xã hội”.

Không hợp tình hợp lý

Việc Ngân hàng Nhà nước loại bỏ “đối tượng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội” là có căn cứ pháp luật vì đã căn cứ vào khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014. Tuy nhiên HoREA nhận thấy, nếu chỉ căn cứ riêng một khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 thì khoản 2 Điều 1 Thông tư 20/2021/TT-NHNN là đúng, nhưng Luật Nhà ở 2014 còn nhiều quy phạm pháp luật khác quy định chính sách ưu đãi về nhà ở xã hội.

Thực tiễn đã chứng minh, các ngân hàng thương mại được Nhà nước chỉ định đã thực hiện rất hiệu quả việc cho vay ưu đãi “để mua, thuê mua nhà ở xã hội, hoặc xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa nhà ở”.

Do vậy, việc Ngân hàng Nhà nước đã không xem xét trên bình diện tổng thể các chính sách ưu đãi về nhà ở xã hội, mà chỉ căn cứ vào khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 và không căn cứ vào các quy phạm pháp luật khác của Luật Nhà ở 2014 (nêu dưới đây) là chưa đầy đủ, chưa toàn diện, không phù hợp với thực tiễn.

Việc Ngân hàng Nhà nước không cho phép các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định cho vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội dẫn đến các đối tượng hưởng chính sách nhà ở xã hội là những người bị thiệt thòi nhất.

Thực tiễn hơn 15 năm qua đã chứng minh, các ngân hàng thương mại được Nhà nước chỉ định đã thực hiện rất tốt, rất hiệu quả việc cho vay ưu đãi “để mua, thuê mua nhà ở xã hội, hoặc xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa nhà ở”, kể cả việc thực hiện gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2013-2016.

Hiệp hội đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 1 Thông tư 20 theo hướng vẫn giữ nguyên quy định tại khoản 2 Điều 2 Thông tư 25/2015/TT-NHNN (chỉ bỏ mục đích “thuê”).

Đối với khách hàng vay vốn ưu đãi để xây dựng mới, hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở của mình thì mức vốn cho vay tối đa bằng 70% giá trị dự toán hoặc phương án vay tối đa không quá 500 triệu đồng và không vượt quá 70% giá trị tài sản bảo đảm tiền vay.

Năm 2022, khi xem xét xây dựng Đề án Luật Nhà ở (sửa đổi), HoREA đề nghị Bộ Xây dựng xem xét trình Chính phủ đề xuất sửa đổi Khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 theo hướng bổ sung thêm cụm từ “mua, thuê mua nhà ở xã hội” để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ của các quy định pháp luật về chính sách ưu đãi tín dụng về nhà ở xã hội.