Gửi bình luận
Để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, góp ý Dự án Luật Tòa án chuyên biệt, một số ý kiến đề xuất, nên quy định rõ thẩm quyền ban hành, sửa đổi bổ sung Quy tắc tố tụng của Toà án chuyên biệt.
Theo đó, thực hiện Nghị quyết số 96/NQ-UBTVQH ngày 21/8/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh chương trình lập pháp năm 2025, Tòa án nhân dân tối cao đã nghiên cứu, xây dựng hồ sơ Dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế.
Dự án Luật này hướng tới mục tiêu kết hợp cơ chế giải quyết tranh chấp với những quy định đặc thù, vượt trội, phù hợp với thể chế chính trị, điều kiện kinh tế và xã hội Việt Nam.
Bên cạnh đó, bảo đảm việc giải quyết các vụ việc tại Tòa án chuyên biệt hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của việc xây dựng và vận hành thống nhất Trung tâm tài chính quốc tế. Đồng thời, góp phần xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, ổn định; đáp ứng nhu cầu, bảo đảm niềm tin của nhà đầu tư trong và ngoài nước vào môi trường pháp lý Việt Nam; đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Dự thảo Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế được xây dựng gồm 05 Chương 42 Điều, quy định các bên được thỏa thuận lựa chọn áp dụng pháp luật nước ngoài, nguyên tắc của hệ thống pháp luật nước ngoài, tập quán thương mại quốc tế để giải quyết tranh chấp khi có ít nhất một bên tham gia là cá nhân, tổ chức nước ngoài tại Trung tâm tài chính quốc tế.
Đáng chú ý, về thẩm quyền của Tòa án chuyên biệt, cơ quan soạn thảo đưa ra 02 phương án:
Phương án thứ nhất, trong giai đoạn đầu chỉ nên quy định Tòa án chuyên biệt có thẩm quyền tập trung giải quyết các tranh chấp, yêu cầu về đầu tư, kinh doanh theo quy định tại Nghị quyết số 222/2025/QH15. Đối với tranh chấp, yêu cầu về hành chính, lao động, phá sản,... phát sinh tại Trung tâm tài chính quốc tế trước mắt sẽ được giải quyết tại Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền theo quy định của pháp luật tố tụng Việt Nam hiện hành.
Phương án thứ hai, cần xây dựng mô hình một Tòa án có thẩm quyền rộng hơn theo hướng quy định như quan điểm thứ nhất nhưng bổ sung thêm các tranh chấp về hành chính, lao động và tranh chấp về đầu tư, kinh doanh mà các bên tranh chấp không là thành viên Trung tâm tài chính quốc tế nhưng có thỏa thuận bằng văn bản về việc lựa chọn Tòa án chuyên biệt là cơ quan giải quyết tranh chấp.
Theo cơ quan soạn thảo, Thường trực Tổ soạn thảo nhất trí với phương án thứ nhất, vì quy định như vậy sẽ bảo đảm tính chuyên sâu, chuyên môn hóa cao, tập trung giải quyết tranh chấp, yêu cầu thuộc lĩnh vực cốt lõi của Trung tâm tài chính; phù hợp với lộ trình xây dựng bộ máy; thủ tục tố tụng đặc thù, linh hoạt; đội ngũ Thẩm phán chuyên nghiệp, uy tín ngang tầm quốc tế…
Bày tỏ đồng tình với quan điểm của cơ quan soạn thảo, tuy nhiên, để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của việc xây dựng và vận hành thống nhất Trung tâm tài chính quốc tế, góp ý về nội dung này tại Hội thảo “Một số vấn đề lớn của Dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế”, các chuyên gia cho rằng, Dự thảo Luật nên quy định rõ cơ quan, tổ chức nào có thẩm quyền ban hành, sửa đổi bổ sung Quy tắc tố tụng của Toà án chuyên biệt; nhiệm vụ của Toà án chuyên biệt, Toà án nhân dân tối cao, Chánh án Toà án nhân dân tối cao trong việc xây dựng, ban hành, sửa đổi bổ sung Quy tắc tố tụng này.
Bên cạnh đó, cần có quy định mối quan hệ tương quan, phối hợp, hiệu lực giữa Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế này với hệ thống Tòa án bên ngoài Trung tâm tài chính quốc tế trong lãnh thổ Việt Nam để bảo đảm giảm thiểu vướng mắc ngay từ đầu, nhất là giao dịch tài chính - tiền tệ xuyên biên giới, vượt ra bên ngoài địa giới hành chính của Trung tâm tài chính quốc tế.
Góp ý Dự thảo Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế mới đây, liên quan quy định về thẩm quyền của Tòa án chuyên biệt (Điều 12), Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng cho rằng, phương án thứ nhất là hợp lý và khả thi trong bối cảnh hiện nay, khi Tòa án chuyên biệt của Trung tâm tài chính mới được thành lập và đây là các chế định trước nay chưa từng có ở Việt Nam, còn rất mới mẻ. Tuy nhiên, VCCI đề xuất cơ quan soạn thảo khi lựa chọn phương án thứ nhất, đề nghị cân nhắc, xem xét quy định thẩm quyền của Tòa án chuyên biệt.
Được biết, theo Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, tại phiên họp ngày hôm nay 25/11, Quốc hội sẽ nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra Dự án Luật Toà án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế.
