Cần sớm có phương án thống nhất quản lý thuốc lá thế hệ mới

HẠNH LÊ• 02/08/2024 00:30

Phương án quản lý thuốc lá thế hệ mới được đưa ra phải trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, bằng chứng thực tiễn, phân tích tác động đến các bên, trong đó có doanh nghiệp.

>>>Quản lý thuốc lá thế hệ mới: Cần công bằng đối với tất cả doanh nghiệp

Tại toạ đàm “Nghiên cứu khoa học về giải pháp không khói để hỗ trợ quản lý thuốc lá” tổ chức tại Bộ Tư pháp, câu chuyện quản hay cấm các loại thuốc lá thế hệ mới được các đại biểu là chuyên gia, bác sỹ trao đổi thẳng thắn. Đây vốn là khoảng trống pháp lý đã tồn tại 10 năm qua nhưng chưa đưa ra hướng quản lý phù hợp dù có sự tham gia của nhiều, bộ ngành liên quan.

Ông Nguyễn Hồng Ngọc - Phó Vụ trưởng Vụ các vấn đề xã hội (Văn phòng Quốc hội)

Ông Nguyễn Hồng Ngọc - Phó Vụ trưởng Vụ các vấn đề xã hội (Văn phòng Quốc hội) cho biết: Thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng) tại Việt Nam đều là hàng hóa nhập lậu, không có nguồn gốc, xuất xứ. Việc mua bán được thực hiện chủ yếu thông qua mạng xã hội; một số nơi xuất hiện các điểm bán lẻ công khai hoặc bán trà trộn cùng các sản phẩm khác…

Tại Công điện số 47/CĐ-TTg ngày 13/5/2024 về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Y tế nghiên cứu, đề xuất ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành giải pháp quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Trước đó, Kết luận số 2513/KL - UBXH15 được ban hành sau phiên giải trình “Trách nhiệm quản lý nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng” do Ủy ban Xã hội và Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội tổ chức đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo khảo sát, rà soát, đánh giá toàn diện tác hại của thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nói riêng. Đây là cơ sở để thống nhất quan điểm quản lý nhà nước, chỉ đạo xây dựng và ban hành văn bản pháp luật nhằm quản lý chặt chẽ, có giải pháp đồng bộ đối với công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong phạm vi cả nước.

>>>Đánh giá thuốc lá thế hệ mới toàn diện trước khi quyết định cách thức quản lý

Việc quản lý thuốc lá thế hệ mới trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, bằng chứng thực tiễn, cũng như trên cơ sở phân tích các tác động đến người tiêu dùng, doanh nghiệp và năng lực cơ quan quản lý nhà nước. Hiện, nhiều nước có trình độ khoa học công nghệ cao đang thực hiện các nghiên cứu độc lập để kiểm chứng những công bố về thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử để đưa ra hướng quản lý phù hợp, hiệu quả.

Trong khi đó, tại Việt Nam, theo ông Nguyễn Hồng Ngọc, việc quản lý thuốc lá mới còn hạn chế do chưa có quan điểm thống nhất do các cơ quan nhà nước chưa được tiếp cận các căn cứ khoa học đáng tin cậy, là có trách nhiệm của các bộ, ngành, trong đó có Bộ Y tế. Do đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cần có đề tài cấp nhà nước nghiên cứu khoa học về tác hại của thuốc lá mới.

PGS.TS.BS Trần Khánh Toàn - trường Đại học Y Hà Nội

Quan điểm này cũng được ông Tạ Văn Hạ - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá Giáo dục của Quốc hội đề cập. Theo ông Tạ Văn Hạ, Bộ Y tế đề nghị cấm thuốc lá mới vì sức khoẻ con người nhưng Quốc hội quyết định cấm hay không cấm thì phải có đề xuất của Chính phủ với đầy đủ cơ sở pháp lý, khoa học, đánh giá tác động.... Các bộ liên quan phải nghiên cứu về khoa học, thực tiễn, lúc đó mới trình lên Chính phủ.

Từ góc độ chuyên môn, PGS.TS.BS Trần Khánh Toàn - trường Đại học Y Hà Nội cho rằng, thuốc lá nung nóng là một loại thuốc lá và không có loại thuốc lá nào an toàn, vô hại đối với sức khỏe. Sản phẩm này chỉ được coi giải pháp giảm tác hại hơn so thuốc lá thông thường song vẫn tồn tại nhiều rủi ro sức khỏe đáng kể.

Theo chuyên gia này, hiện đã có những nghiên cứu thực nghiệm chứng minh thuốc lá nung nóng có thành phần, nồng độ các chất độc hại phổ biến trong khí có độc tính cơ thể thấp hơn so với thuốc lá thông thường. Tuy nhiên, tất cả đều là những bằng chứng gián tiếp, chưa có nhiều nghiên cứu đủ lớn, đủ tin cậy và đủ thời gian theo dõi để đánh giá đầy đủ, toàn diện về tác hại lâu dài của thuốc lá nung nóng với sức khỏe.

Vì vậy, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo cần có tiếp cận thận trọng trong việc quản lý thuốc lá nung nóng, trong khi Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) nhấn mạnh cần có các biện pháp quản lý chặt chẽ.