Giải pháp nào đẩy nhanh tiến độ cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước?

HUYỀN TRANG• 17/07/2021 04:05

Theo các chuyên gia, một trong những giải pháp giúp thúc đẩy cổ phần hoá nhanh chóng là để doanh nghiệp nhà nước hoạt động theo cơ chế thị trường.

Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã thông tin, Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cho biết trong sáu tháng đầu năm, cả nước có 3 doanh nghiệp thuộc Tổng công ty Lương thực Miền Bắc và Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa với tổng giá trị 252 tỷ đồng, trong đó phần vốn của các tập đoàn, tổng công ty là 151 tỷ đồng.

Tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước chậm chạp có nhiều nguyên nhân như đại dịch COVID-19, kinh tế khó khăn,...

Báo cáo chỉ ra trong 183 doanh nghiệp đã cổ phần hóa chỉ có 39 doanh nghiệp cổ phần hóa thuộc danh mục cổ phần hóa (128 doanh nghiệp) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (đạt 30% kế hoạch). Do đó, số doanh nghiệp còn phải thực hiện cổ phần hóa theo kế hoạch trong sáu tháng cuối năm là 89 doanh nghiệp (tương ứng 70% kế hoạch).

Trên thực tế, đây không phải là lần đầu tiên, vấn đề thúc đẩy tiến độ cổ phần hoá mang ra bàn luận. Bình luận về câu chuyện này, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhấn mạnh, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước vẫn diễn ra rất chậm và chưa thật thực chất.

Theo quan điểm của ông Cung, để đẩy nhanh quá trình này cần phải tiến hành 2 việc:

Thứ nhất, buộc doanh nghiệp nhà nước hoạt động theo cơ chế thị trường. Những doanh nghiệp thua lỗ phải phá sản. Nhà nước không thể tốn thêm nguồn lực để đổ vào những dự án kém hiệu quả. Việc dùng nguồn lực nhà nước hay bắt các doanh nghiệp khác cùng gánh vác doanh nghiệp yếu kém chỉ càng khiến doanh nghiệp yếu thêm.

“Với những doanh nghiệp nhà nước có những nguồn lực kém hiệu quả này cần được sử dụng có hiệu quả hơn bằng cách chuyển đi chỗ khác. Có thể là sắt vụn nhưng được chuyển đi chỗ khác chứ không phải sắt vụn ở chỗ sắt vụn. Mọi người nhìn vào đó cũng thấy rằng, nếu không thành công thì sẽ như thế và họ sẽ thay đổi ứng xử, động lực chứ không chờ đợi. Thay đổi đó mới là thay đổi căn bản, nhưng chúng ta chưa dứt khoát”, ông Cung nhìn nhận.

Thứ hai, công tác quản trị doanh nghiệp nhà nước phải tuân theo chuẩn mực toàn cầu. Khi đó, thông tin được minh bạch và thị trường sẽ đánh giá. Nhà đầu tư cũng dễ dàng bỏ vốn vào doanh nghiệp hơn khi họ có thể hiểu doanh nghiệp.

“Nếu chỉ loay hoay thoái vốn, cổ phần hóa mà không thay đổi hai cái này thì nguy cơ bán rẻ rất lớn, mà bán đắt thì không ai mua bởi vi người ta không tin. Nhưng nếu như mình minh bạch, chứng minh được khả năng trong tương lai lớn thì bán đắt người ta vẫn mua vì người ta nhìn thấy lợi nhuận. Còn bây giờ, bán đắt một tý thì nhà đầu tư không mua, bán rẻ thì lại bảo mất mát tài sản. Cho nên quá trình thoái vốn được đẩy nhanh hay không, phụ thuộc vào cả 2 yếu tố nói trên, bằng không sẽ cứ tiếp tục chậm”, ông Cung nói.

Về phía nhà đầu tư, lơi nhuận bao giờ cũng là mục tiêu tìm kiếm của họ. Nhưng ông Cung cũng nhấn mạnh thêm rằng lợi nhuận đó phải có được trên cơ sở sự phát triển của doanh nghiệp, khi mang đến sản phẩm dịch vụ tốt cho người tiêu dùng. Nhà đầu tư sẽ mua cổ phần doanh nghiệp sẵn có trên thị trường và mở rộng thêm. Điều này có lợi cho họ khi không phải thành lập mới doanh nghiệp.

Để đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính đề xuất cơ quan quản lý nhà nước tiếp tục hoàn thiện thể chế, khung khổ pháp lý về tổ chức quản lý và hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, về sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn....

Cùng với đó, cơ quan chức năng cần xây dựng đề án cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2021 - 2025, trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước làm cơ sở để tái cơ cấu, nâng cao hiệu quả hoạt động, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.