Châu Âu vẫn "loay hoay" giải quyết bài toán lạm phát

>>  Xung đột Trung Đông phủ "bóng đen" hành lang kinh tế Ấn Độ - châu Âu

Lạm phát hàng năm ở Đức và Pháp, các nền kinh tế hàng đầu của Liên minh châu Âu, đã tăng trong tháng 12. Ước tính đầu tiên về CPI khu vực đồng euro trong tháng trước được công bố hôm thứ Sáu vừa qua đã xác nhận xu hướng này khi tăng lên 2,9% từ mức 2,4% trong tháng 11.

Đây là lần tăng tỷ lệ lạm phát hàng năm đầu tiên ở 20 quốc gia sử dụng đồng euro kể từ tháng 4 năm 2023. Dữ liệu của EU cho thấy chi phí thực phẩm, rượu và thuốc lá cũng như dịch vụ ngày càng tăng, kết hợp với mức giá năng lượng giảm ít rõ rệt hơn so với cùng kỳ năm trước, đã đẩy tỷ lệ chung lên cao.

Điều đó có thể xoa dịu sự phấn khích của một số nhà đầu tư rằng Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) có thể sắp cắt giảm lãi suất.

Tại Đức, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) ở mức 3,8% trong tháng 12, tăng từ mức 2,3% trong tháng 11. Dữ liệu sơ bộ cho thấy tại Pháp, CPI hàng năm đã tăng lên 4,1% trong tháng 12 từ mức 3,9% của tháng trước.

Trong cả hai trường hợp, giá năng lượng đã góp phần đẩy tỷ lệ lạm phát lên cao. Các nhà kinh tế đánh giá, sự gia tăng này một phần là do các chính phủ đã dỡ bỏ các khoản trợ cấp để hỗ trợ các hộ gia đình trong cuộc khủng hoảng năng lượng năm 2022.

Kể từ cuối năm 2021, khi lạm phát toàn cầu bắt đầu gia tăng sau khi kết thúc các biện pháp phong tỏa vì đại dịch, các chính phủ đã rót hàng trăm tỷ USD vào các khoản trợ cấp để bảo vệ các hộ gia đình và doanh nghiệp khỏi việc giá năng lượng tăng mạnh. Những sự gia tăng đó phần lớn được thúc đẩy bởi chiến sự Nga - Ukraine bắt đầu từ tháng 2 năm 2022.

Ví dụ, chính phủ Đức đã thanh toán hóa đơn gas và sưởi ấm cho các hộ gia đình vào tháng 12 năm 2022, giúp giảm lạm phát. Tuy nhiên, giờ đây, khoản trợ cấp đó đã không còn. Cục thống kê Pháp cho biết lạm phát gia tăng trong tháng 12 là do “giá năng lượng và dịch vụ tăng nhanh trong một năm”.

Tuy nhiên, ông Paul Donovan, nhà kinh tế trưởng tại UBS Global Wealth Management, kỳ vọng lạm phát cơ bản (không tính chi phí năng lượng và thực phẩm không ổn định) tại 20 quốc gia sử dụng đồng euro sẽ tăng chậm lại. "Lạm phát có thể sẽ vẫn tăng nhưng với tốc độ chậm hơn. 

Đồng quan điểm, ông Andrew Kenningham, nhà kinh tế trưởng về châu Âu tại Capital Economics, cho biết: “Lạm phát cơ bản hàng năm ở khu vực đồng euro sẽ giảm xuống 3,3% trong tháng 12 từ mức 3,6% trong tháng 11 và sẽ tiếp tục giảm. Vấn đề quan trọng hơn là điều gì sẽ xảy ra với lạm phát cơ bản và áp lực lạm phát tiềm ẩn”.

Về cơ bản, nhiều ý kiến cho rằng, lạm phát tăng nhanh ở các nền kinh tế lớn có thể làm giảm sự phấn khích của các nhà đầu tư rằng các ngân hàng trung ương sẵn sàng cắt giảm lãi suất ngay từ những tháng đầu năm.

>>  Pháp - Đức: Hai thái cực đối lập của châu Âu trong 2023

Lãi suất cao thường gây áp lực lên cổ phiếu vì các nhà đầu tư có xu hướng ưa chuộng trái phiếu mang lại lợi nhuận ổn định và tương đương. Nhưng cho đến nay, thị trường chứng khoán có thể phải đối mặt với một số rủi ro nhất định trong năm 2024. Chỉ số S&P 500 đã giảm 1,1% và chỉ số Stoxx 600 giảm 0,4% kể từ khi thị trường mở cửa trở lại vào ngày 2/1/2024.

Căng thẳng leo thang ở khu vực sản xuất dầu mỏ Trung Đông cũng làm dấy lên mối lo ngại về quỹ đạo tăng giá năng lượng. Dầu Brent đã tăng hơn 3%, dừng lại ở mức 78 USD/thùng vào thứ Tư tuần trước. Cuộc họp chính sách tháng 12 của FED cho thấy các quan chức FED tỏ ra thận trọng khi tuyên bố chiến thắng lạm phát và chấm dứt chính sách tăng lãi suất kéo dài gần hai năm của họ.

Tháng trước, Isabel Schnabel, thành viên ban điều hành ECB cho biết lạm phát có thể “tạm thời tăng trở lại” một phần do trợ cấp giá năng lượng của chính phủ sắp đến hạn. “Chúng ta vẫn còn một chặng đường dài để đi”, bà nói. Tương tự, bà Carsten Brzeski, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu kinh tế vĩ mô toàn cầu tại ING viết trong một ghi chú hôm thứ Năm tuần trước rằng: “Đối với ECB, sự tái tăng tốc lạm phát đã giúp chúng tôi giữ vững lập trường và không vội vã đưa ra bất kỳ quyết định cắt giảm lãi suất nào”.