Gửi bình luận
Liên tiếp những thông tin cảnh báo từ nhà chức trách về tình trạng sản xuất và quảng cáo sản phẩm kém chất lượng trên nền tảng mạng xã hội, đang được dư luận đặc biệt quan tâm.
Không thể mãi “trục lợi” niềm tin của công chúng
Vẫn còn quá sớm để khẳng định lỗi từ nhà sản xuất hay sự vô tình hoặc cố ý của các KOL khi quảng cáo những sản phẩm kém chất lượng trên nên tảng mạng xã hội. Song, với việc hàng loạt người nổi tiếng, KOL và influencer (những người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội) liên tục vướng vào bê bối quảng cáo sai sự thật đang được dư luận đặc biệt quan tâm.
Nhiều ý kiến cho rằng, một trong những lý do khiến tình trạng này liên tục tái diễn, thậm chí ngày càng phổ biến xuất phát từ những khe hở trong quản lý. Trong đó, mức xử phạt hiện hành còn quá nhẹ so với lợi nhuận mà họ thu được từ các hành vi vi phạm nên chưa đủ sức răn đe.
Đáng nói, những sản phẩm được quảng cáo trên nền tảng mạng xã hội đều liên quan tới sức khoẻ người tiêu dùng, như: thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thậm chí cả thuốc chữa bệnh và vô số các loại hình dịch vụ được các cá nhân, nghệ sĩ, KOL tiếp tay giới thiệu sai lệch đã khiến nhiều người tiêu dùng rơi vào cảnh “tiền mất, tật mang”, đang là vấn đề đáng lo ngại cho xã hội.
Bình luận về những vấn đề nóng trong những ngày qua, đặc biệt là sau hàng loạt người nổi tiếng bị nhà chức trách gọi tên liên quan tới quảng cáo sai sự thật trên nền tảng mạng xã hội, TS Nguyễn Tiến Lực - Giảng viên Trường Đại học Thủ Dầu Một, cho rằng với tầm ảnh hưởng và các chiêu thức truyền thông bài bản từ đội ngũ phía sau, việc khiến người tiêu dùng tin tưởng và mua hàng là điều dễ hiểu. Bởi, đơn giản là lợi nhuận này sẽ rất lớn và đương nhiên chảy về túi họ và doanh nghiệp, còn người tiêu dùng mua hàng vì tin vào những lời có cánh từ thần tượng, lại phải gánh chịu hậu quả là rất đau lòng.
“Lòng tin của công chúng vốn dĩ đã bị lợi dụng từ lâu. Song, xét ở góc độ đạo đức thì các KOL không thể mãi “trục lợi” niềm tin của công chúng.
Cũng theo TS Lực, Việt Nam là một nước phát triển vào bậc nhất trong khu vực về tiếp cận, sử dụng nền tảng mạng xã hội. Do đó, những người nổi tiếng và những người có sức ảnh hưởng đã tận dụng và biến nền tảng mạng xã hội trở thành một nghề kiếm tiền hót nhất trong bối cảnh hiện nay cũng là điều dễ hiểu. Song, vấn đề đáng chú ý ở đây chính là những kẽ hở, chế tài xử lý của chúng ta còn quá nhẹ để có thể răn đe các hành vi vi phạm.
“Khi bị phát hiện có sai phạm, những cá nhân trên lại chịu ảnh hưởng rất ít. Một “công thức” đã từng trở nên quen thuộc: quảng cáo sai, xin lỗi, nộp phạt... rồi lại đâu vào đó. Và cứ như thế, các KOL lại tiếp tục quảng cáo những sản phẩm khác. Với mức xử phạt 100 triệu đồng đối với cá nhân và 200 triệu đồng đối với tổ chức (theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP về Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo) chẳng đáng là gì so với lợi ích mà các cá nhân, doanh nghiệp thu được từ các quảng cáo sai sự thật”, TS Luật nêu.
Cần bổ sung quy định, chế tài đủ mạnh để răn đe
Đồng quan điểm, luật sư Nguyễn Hải Vân - Phó Chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, cho rằng, trong những ngày qua, đặc biệt là các tỉnh phía Nam liên tiếp có những thông tin nóng về xử lý hành vi vi phạm quảng cáo trên nền tảng mạng xã hội. Điều này chứng tỏ đã từ lâu chúng ta đang buông lỏng khâu quản lý về lĩnh vực này.
Cũng theo luật sư Vân, Luật Quảng cáo đang được sửa đổi và dự kiến trình Quốc hội thông qua trong tháng 5/2025. Và hiện đã có nhiều ý kiến đề nghị luật cần cân nhắc bổ sung nhiều quy định mạnh mẽ hơn như hạn chế, cấm hoạt động nghệ thuật hoặc xuất hiện trên truyền thông đối với người nổi tiếng có vi phạm. Bởi, trên thực tế Luật hiện hành chỉ mới quy định người tham gia quảng cáo phải chịu trách nhiệm trực tiếp về nội dung liên quan đến tính năng, chất lượng, công dụng của sản phẩm, dịch vụ. Nội dung quảng cáo phải trung thực, chính xác, rõ ràng, không gây hiểu lầm cho người tiêu dùng.
“Nếu trong lần sửa đổi này, Luật bổ sung quy định, chế tài đủ mạnh, thậm chí khởi tố hình sự nếu ảnh hưởng tới sức khoẻ người tiêu dùng, sẽ tạo ra hiệu ứng và đủ sức răn đe sẽ giúp chấn chỉnh hành vi quảng cáo sai lệch đang diễn ra ngày càng phổ biến như hiện nay”, luật sư Vân nhấn mạnh.
Theo luật sư Vân, việc quảng cáo sai sự thật không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng mà còn làm xói mòn, “trục lợi” niềm tin của xã hội là điều không thể chấp nhận. Đặc biệt, nguy hiểm hơn khi điều đó đến từ những người vốn được ngưỡng mộ hay có sức ảnh hưởng. Ai cũng hiểu, không có người hâm mộ sẽ không có người nổi tiếng. Vì thế, họ càng phải ý thức rõ hơn, trách nhiệm hơn với cộng đồng, thay vì chỉ biết lợi ích trước mắt của bản thân. Đây là những hành vi vi phạm về đạo đức khiến công chúng khó có thể bỏ qua cũng là điều dễ hiểu.
Ở một diễn biến khác, liên quan tới công tác quản lý, chấn chỉnh hoạt sản xuất, kinh doanh và quảng cáo mỹ phẩm, đảm bảo an toàn, quyền lợi cho người tiêu dùng. Mới đây, Sở Y tế TP HCM đã ban hành văn bản về việc tăng cường công tác kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động quảng cáo mỹ phẩm. Động thái này nhằm đảm bảo an toàn, quyền lợi cho người tiêu dùng trước "ma trận" mỹ phẩm xách tay, thổi phồng công dụng, mỹ phẩm do người nổi tiếng quảng cáo, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ…
Đáng chú ý, tại văn bản này, lãnh đạo Sở Y tế TP HCM đề nghị UBND các quận, huyện và TP Thủ Đức phối hợp các cơ quan chức năng liên quan tăng cường, tập trung kiểm tra hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm không đúng địa chỉ đã công bố.
Kiểm tra việc sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm trái phép; hàng xách tay, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ; mỹ phẩm lưu thông trên thị trường nhưng chưa được cấp số tiếp nhận phiếu công bố tính năng công dụng không phù hợp hoặc vượt quá tính năng, công dụng như đã công bố.
Đồng thời, Sở Y tế TP HCM yêu cầu các đơn vị kiểm tra các thông tin, ghi nhãn quảng cáo có công bố tại cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền. Trong đó kiểm tra việc ghi nhãn có tác dụng để phòng bệnh, chữa bệnh, chẩn đoán, điều trị, giảm nhẹ bệnh, điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể người khiến người tiêu dùng hiểu nhầm các sản phẩm đó là thuốc.
Kiểm tra nội dung quảng cáo mỹ phẩm sử dụng hình ảnh, trang phục, tên, thư tín, bài viết của các đơn vị, cơ sở y tế, bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế khác...
Song song đó, Sở Y tế TP HCM đề nghị các địa phương xử lý, xử phạt nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm có sai phạm. Thu hồi, tiêu hủy toàn bộ mỹ phẩm nghi ngờ giả, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không bảo đảm chất lượng, không an toàn cho người sử dụng.
Đối với các đơn vị sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo mỹ phẩm, Sở Y tế TP HCM yêu cầu tuân thủ pháp luật về sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm, nhất là về quảng cáo. Các cơ quan chức năng sẽ thu hồi và tiêu hủy toàn bộ sản phẩm mỹ phẩm, buộc nộp lại số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm nếu vi phạm các quy định liên quan.
