Gửi bình luận
Xuất khẩu của Nhật Bản chứng kiến đà giảm trong tháng 5, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ suy thoái kỹ thuật cho nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.
Với tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan mới của Mỹ, đây là lần đầu tiên trong 8 tháng, kim ngạch xuất khẩu của Nhật giảm so với cùng kỳ năm ngoái, phản ánh sức ép đang gia tăng lên một trụ cột của nền kinh tế.
Bộ Tài chính Nhật cho biết giá trị xuất khẩu trong tháng 5/2025 của nước này đã giảm 1,7% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức dự báo trung bình là giảm 3,7%. Tuy nhiên, số lượng hàng hóa xuất khẩu lại tăng 1,8%, cho thấy các doanh nghiệp Nhật có thể đang giảm giá để duy trì thị phần. Việc cắt giảm giá bán tuy giúp duy trì sản lượng xuất khẩu nhưng lại ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận doanh nghiệp.
“Chúng ta đang chứng kiến tác động rõ rệt từ thuế quan – điều này đã được dự đoán. Nhưng điểm đáng chú ý là khối lượng xuất khẩu vẫn ổn định trong khi giá trị giảm. Điều đó chứng tỏ doanh nghiệp đang phải giảm giá để cạnh tranh, làm giảm lợi nhuận”, ông Taro Saito, Trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế tại Viện NLI nhận định.
Đáng chú ý nhất là lĩnh vực ô tô, thép và nhiên liệu khoáng – các ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp từ thuế quan Mỹ. Trong khi đó, nhập khẩu giảm mạnh 7,7%, đặc biệt là dầu thô và than đá, dẫn đến mức thâm hụt thương mại 637,6 tỷ yên (khoảng 4,4 tỷ USD), tăng so với tháng trước và đánh dấu tháng thứ hai liên tiếp Nhật Bản nhập siêu.
Những con số này củng cố lo ngại rằng GDP quý II/2025 của Nhật Bản có thể tiếp tục suy giảm sau khi kinh tế Nhật đã co lại trong quý đầu năm. Với tiêu dùng nội địa vẫn yếu do tăng lương không theo kịp lạm phát, triển vọng tăng trưởng đang trở nên u ám hơn bao giờ hết.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp mức thuế 25% đối với xe hơi và linh kiện ô tô nhập từ Nhật, cùng với mức thuế chung 10% áp lên toàn bộ hàng hóa còn lại. Mức thuế lên thép và nhôm cũng được tăng gấp đôi lên 50% từ đầu tháng 6. Một mốc quan trọng khác sẽ đến vào ngày 9/7, khi mức thuế chung 10% có thể tăng trở lại 24% như thông báo hồi tháng 4, nếu hai bên không đạt được thỏa thuận.
“Tình hình thực sự đáng lo là liệu có thể ngăn chặn được các đợt áp thuế tiếp theo hay không. Nếu mức thuế chung trở lại 24%, hậu quả kinh tế sẽ rất nghiêm trọng", ông Saito nói.
Trong tháng 5, xuất khẩu xe hơi của Nhật sang Mỹ giảm 24,7% tính theo giá trị, nhưng chỉ giảm 3,9% theo khối lượng, càng củng cố quan điểm rằng các hãng xe đang chịu lỗ để giữ đơn hàng. Tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ giảm 11,1%, trong khi nhập khẩu từ Mỹ giảm 13,5%, tạo ra thặng dư thương mại 451,7 tỷ yên – một con số tiếp tục khiến Washington quan ngại.
Ở các thị trường khác, xuất khẩu của Nhật Bản sang Trung Quốc giảm 8,8% trong khi xuất khẩu sang châu Âu lại tăng 4,9%, phản ánh sự phân hóa trong sức cầu hàng hóa toàn cầu.
Về chính sách tiền tệ, Ngân hàng Trung ương Nhật (BoJ) hôm thứ Ba giữ nguyên lãi suất cơ bản và thông báo sẽ giảm tốc độ mua trái phiếu bắt đầu từ năm tới. BoJ cho biết còn "vô cùng bất định" về tác động của các chính sách thương mại toàn cầu đối với tăng trưởng và lạm phát. Thống đốc BoJ Kazuo Ueda cho biết tại cuộc họp báo rằng mặc dù niềm tin kinh doanh đang suy giảm, nhưng các dữ liệu cứng vẫn chưa xấu đến mức báo động, và ông sẽ theo dõi chặt chẽ diễn biến để điều chỉnh chính sách phù hợp.
Trong khi đó, tỷ giá đồng Yên trung bình trong tháng 5 đạt 143,97 Yên đổi 1 USD, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm trước. Việc đồng Yên mạnh lên làm giảm giá trị danh nghĩa của xuất khẩu khi quy đổi sang nội tệ, càng gây thêm sức ép cho các doanh nghiệp xuất khẩu.
Thất bại trong việc đạt thỏa thuận tại Hội nghị Thượng đỉnh G-7 giữa Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba và Tổng thống Trump, sau hai tháng đàm phán song phương, là một cú sốc chính trị không nhỏ với ông Ishiba – người đang chuẩn bị bước vào cuộc tổng tuyển cử dự kiến diễn ra vào tháng tới. Dù vậy, việc từ chối một thỏa thuận bất lợi có thể giúp ông ghi điểm với cử tri trong nước.
Chính phủ ông Ishiba đã triển khai một số biện pháp khẩn cấp để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trước tác động của thuế quan, bao gồm trợ cấp và đang xem xét khả năng phát tiền mặt trực tiếp. Tuy nhiên, phe đối lập cho rằng cần giảm thuế tiêu dùng để kích cầu mạnh mẽ hơn.
Trong bối cảnh bất ổn thương mại chưa có lối ra và nền kinh tế liên tiếp đón nhận những chỉ báo tiêu cực, giới chức Nhật Bản đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn nhằm đưa ra những chính sách quyết đoán để giữ ổn định tăng trưởng, tránh rơi vào suy thoái toàn diện.
Tại Việt Nam, Nhật Bản là quốc gia có vốn đầu tư FDI lớn thứ ba, tập trung vào các ngành chế biến-chế tạo. Lũy kế đến cuối tháng 2/2025, FDI đăng ký của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam là 78,36 tỷ USD, với 5.531 dự án.
