Chủ động thanh, kiểm tra việc thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá

Theo Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Công an kiểm tra tại 3.538 cơ sở. Thanh tra Bộ Y tế  kiểm tra 276 cơ sở. Bộ Văn hóa thể thao du lịch đã tổ chức 30 đợt thanh tra, kiểm tra về công tác PCTHTL tại 30 cơ sở.

Bộ Thông tin và truyền thông thực hiện việc kiểm tra, nhắc nhở đối với một số các cơ quan báo chí có hành vi vi phạm các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản có liên quan đến hoạt động tài trợ, quảng cáo của các công ty thuốc lá. Các hành vi vi phạm chủ yếu là đưa tin, bài về hoạt động tài trợ nhân đạo (xây nhà tình nghĩa, xây cầu, đường, hỗ trợ người nghèo…) của các công ty thuốc lá.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức 15 đợt kiểm tra, tiến hành kiểm tra 86 cơ sở. Bộ Giao thông vận tải đã tổ chức 5 đợt thanh kiểm tra tại 112 đơn vị. Bên cạnh đó, trong 5 năm tổ chức được 42 đoàn giám sát thực hiện hoạt động giám sát tại 42 đơn vị của ngành Giao thông vận tải tại các tỉnh, thành phố. 

Các Bộ, cơ quan Trung ương đã tổ chức đoàn giám sát để đánh giá và kiểm tra hoạt động Phòng, chống đối với các đơn vị trực thuộc Bộ tại một số tỉnh, tổ chức khảo sát tình hình sử dụng thuốc lá và thực trạng hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá tại các cơ quan thuộc Bộ. 

Tại các tỉnh, thành phố đã tổ chức 14.299 đợt thanh, kiểm tra, giám sát tại 21.568 cơ sở. Một số tỉnh, thành phố thực hiện tốt, tổ chức nhiều đợt thanh tra, kiểm tra như: Bắc Kạn 442 đợt với 2.106 đơn vị, Cao Bằng 52 đợt với 1.257 đơn vị, Quảng Ninh 74 đợt với 2.090 đơn vị...

Về phòng chống buôn lậu thuốc lá, qua thống kê tại 63/63 tỉnh, thành phố từ năm 2013 đến 2023, Công an các địa phương đã tổ chức và phối hợp với các liên quan xử lý hơn 42.224 vụ việc, nộp ngân sách nhà nước hơn 155 tỷ đồng tiền phạt, tịch thu, tiêu hủy hơn 40 triệu bao thuốc lá. Ngoài ra, nhiều vụ việc gặp khó khăn trong xử lý vi phạm do khi phát hiện vụ việc thì đối tượng đã bỏ trốn, chưa xác minh được người thực hiện hành vi vi phạm.

Một số địa phương đã phát hiện, xử phạt hành chính nhiều trường hợp vi phạm như Cần Thơ, thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Trà Vinh, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Kiên Giang, Tiền Giang, An Giang.

Ngoài ra, Công an các địa phương, đơn vị đã phối hợp với các đơn vị có liên quan xử lý hình sự nhiều trường hợp kinh doanh thuốc lá trái phép tại một số địa phương.

Qua các đợt kiểm tra, thanh tra cho thấy các vi phạm thường gặp là không treo đầy đủ biển báo cấm hút thuốc tại các địa điểm có quy định cấm; khu vực dành riêng cho người hút thuốc không tuân thủ quy định của Luật PCTH thuốc lá; có hành vi hút thuốc tại các địa điểm cấm (chủ yếu là tại các khách sạn, nhà hàng),...; buôn lậu các sản phẩm thuốc lá tại khu vực biên giới và trong nước; mua bán sản phẩm thuốc lá của người dưới 18 tuổi.

Kết quả từ các đợt kiểm tra việc thực thi Luật PCTH thuốc lá cho thấy bên cạnh việc ra quyết định phạt tiền các hành vi vi phạm hành chính thì việc nhắc nhở thường xuyên của các lực lượng chức năng, đặc biệt là của lực lượng công an  trong quá trình kiểm tra tại các cơ sở có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao ý thức chấp hành Luật PCTH thuốc lá không những của các cá nhân mà còn của cả người đứng đầu các địa điểm cấm hút thuốc. Việc kiểm tra lại các cơ sở đã được nhắc nhở trong các lần kiềm tra trước cho thấy ý thức tuân thủ pháp luật đã được nâng lên rõ rệt.