Chuyển đổi sang xe điện đem lại nhiều lợi ích kinh tế

Theo Ngân hàng Thế giới, lĩnh vực giao thông vận tải, đặc biệt là giao thông đường bộ, hiện đang đóng góp 7,2% tổng lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam, tương đương 32,9 triệu tấn CO2 vào năm 2021. Để giảm lượng phát thải này, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Quyết định 876/QĐ-TTg vào tháng 7/2022, đặt ra lộ trình, đến năm 2050, toàn bộ 100% phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh. Để đạt mục tiêu này, doanh số bán xe điện các loại tại Việt Nam phải đạt trên 7 triệu xe giai đoạn 2024-2030 và 71 triệu xe giai đoạn 2031-2050.

Ngân hàng Thế giới cho biết, chuyển đổi sang xe điện sẽ đem lại nhiều lợi ích kinh tế. Đầu tiên là giảm nhập khẩu nhiên liệu, đồng thời cải thiện an ninh năng lượng, tăng khả năng chống chịu các cú sốc bên ngoài. Năm 2022, chỉ riêng việc sử dụng xe máy điện đã bớt được khoảng 390 triệu lít xăng. Đến năm 2050, nếu tính tương đương số thùng dầu thô, dự kiến con số bớt được từ 4.502 đến 6.224 thùng dầu thô. Với giá dầu thô hiện nay ở mức 80 USD/thùng, con số tiết kiệm được từ 360 - 498 tỷ USD.

Tiếp đến là tạo ra nhiều việc làm mới. Diễn biến tại thị trường xe điện trong nước dự kiến sẽ dẫn đến tăng trưởng đáng kể trong toàn bộ chuỗi giá trị xe điện, bao gồm sản xuất xe và pin cũng như hạ tầng sạc. tiếp đến là bảo trì và tái chế xe điện, mở ra thị trường lao động cho các vị trí việc làm mới. Việc làm mới được tạo ra trong các lĩnh vực chế biến, chế tạo đến năm 2050 có thể lên đến 6,5 triệu trong toàn bộ chuỗi giá trị xe điện, nhất là trong hạ tầng sạc xe điện.

Chuyển sang xe điện sẽ giúp giảm ô nhiễm không khí. Hiện ô nhiễm không khí, nhất là tại các đô thị lớn đã vượt quá ngưỡng an toàn. Dự báo có thể dẫn đến 60.000 ca tử vong mỗi năm. Giao thông vận tải là lĩnh vực đóng góp quan trọng cho nguy cơ đó. Chẳng hạn taij Hà Nội, giao thông vận tải đóng góp khoảng một phần tư ô nhiễm bụi mịn PM2.5. Thay thế xe động cơ đốt trong bằng xe điện sẽ giúp giảm ô nhiễm đáng kể. Qua đó giảm tổn hại khoảng 30 triệu USD vào năm 2030 và lên đến 6,4 tỷ USD vào năm 2050.

Chuyển sang sử dụng xe điện, sẽ làm thay đổi cơ cấu sâu rộng trên thị trường phương tiện giao thông của Việt Nam. Bao gồm chuyển đổi xu hướng đi lại và tiêu thụ năng lượng, tác động đến các bên liên quan và các phân khúc trong nền kinh tế. Vì vậy, hệ sinh thái xe điện cần được hình thành và xúc tiến trên nhiều mặt, đòi hỏi phải đẩy mạnh sản xuất và cung ứng xe điện, khuyến khích chuyển sang sử dụng xe điện, chuẩn bị cho ngành điện sẵn sàng và triển khai rộng mạng lưới sạc.

Để đảm bảo chuyển đổi sang xe điện hiệu quả, Ngân hàng Thế giới khuyến nghị, Chính phủ Việt Nam cần có các chính sách hỗ trợ, tạo ra môi trường phát huy được tối đa tiềm năng của khu vực tư nhân trong những ngành, lĩnh vực liên quan. Quá trình chuyển đổi đòi hỏi khu vực tư nhân phải đầu tư phần lớn để mở rộng quy mô chế tạo xe điện, thiết lập mạng lưới sạc và tái chế pin. Tất cả các phân khúc đều đòi hỏi Chính phủ phải hỗ trợ thông qua các chính sách ưu đãi.