COVID-19 và thế giới việc làm: Khoảng trống trong kích thích tài khóa

LINH NGA• 24/09/2020 11:00

Đại dịch Covid-19 dẫn tới mức sụt giảm khổng lồ về thu nhập từ việc làm của người lao động toàn thế giới. Ước tính 3 quý 2020, thu nhập từ lao động toàn cầu đã giảm 3.500 tỉ USD so với cùng kỳ.

Đây là nhận định của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) trong Báo cáo nhanh số 6: Covid-19 và thế giới việc làm vừa công bố. Theo ILO, tổn thất nghiêm trọng về thời giờ làm việc gây nên bởi đại dịch đã dẫn tới mức sụt giảm “khổng lồ” về thu nhập từ việc làm của người lao động trên toàn thế giới.

Lao động toàn cầu mất 3.500 tỷ USD thu nhập

Ước tính trong ba quý đầu năm 2020, thu nhập từ lao động đã giảm 10,7%, tương đương 3.500 tỉ USD so với cùng kỳ năm 2019. Con số này chưa bao gồm hỗ trợ thu nhập thông qua các biện pháp của chính phủ. Mức sụt giảm lớn nhất ghi nhận được là ở các nước thu nhập trung bình thấp, với tổn thất thu nhập từ lao động lên tới 15,1%. Tính theo khu vực, châu Mỹ bị ảnh hưởng nặng nề nhất với mức tổn thất 12,1%.

Lao động chờ xin ứng tuyển tại Santiago, Chile. (Ảnh: Reuters).

Báo cáo cho biết, tổn thất về thời giờ làm việc toàn cầu trong 9 tháng đầu năm 2020 “cao hơn đáng kể” so với con số ước tính đã đưa ra trong báo cáo nhanh công bố ngày 30/6. Theo đó, ước tính mới về tổn thất về thời giờ làm việc toàn cầu trong quý 2 năm nay (so với quý 4.2019) là 17,3%, tương đương với 495 triệu việc làm toàn thời gian.

Con số ước tính đưa ra cuối tháng 6 là 14%, tương ứng 400 triệu việc làm toàn thời gian. ILO dự báo mức tổn thất về giờ làm việc toàn cầu của quý III là 12,1%, tương đương 345 triệu việc làm toàn thời gian.

Triển vọng cho quý IV cũng xấu hơn đáng kể. Ước tính tổn thất giờ làm lên đến 8,6% so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương 245 triệu việc làm. Trước đó, ILO dự báo chỉ tổn thất khoảng 4,9%, tức 140 triệu việc làm.

Nguyên nhân làm tăng tổn thất giờ làm là người lao động ở các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi, đặc biệt là nhóm người làm công việc phi chính thức, bị ảnh hưởng mạnh hơn nhiều so với các cuộc khủng hoảng trước đây.

Hiệu quả của các chính sách kích thích tài khóa

Báo cáo của ILO cũng xét đến tính hiệu quả của các chính sách kích thích tài khóa trong việc giảm thiểu tác động đối với thị trường lao động. Tại các quốc gia có đầy đủ số liệu cho quý II, gói kích thích tài khóa càng lớn (tính theo % GDP), mức tổn thất thời giờ làm việc càng thấp. ILO cho biết bổ sung khoản kích thích tài khóa tương đương 1% GDP hàng năm trên toàn cầu sẽ giúp giảm thêm 0,8% mức tổn thất việc làm.

Nguồn: Times).

Nguồn ảnh: Times

Dù vậy, các gói kích thích tài khóa này chủ yếu được triển khai ở các nước thu nhập cao. Các nền kinh tế mới nổi, đang phát triển, không có đủ khả năng tài chính cho những biện pháp này.

Để đạt tỷ lệ kích thích tài khóa so với tổn thất thời giờ làm việc như những nước thu nhập cao, các nước đang phát triển cần bơm thêm 982 tỷ USD (45 tỷ USD ở các nước thu nhập thấp, 937 tỷ USD đối với những nước thu nhập trung bình thấp). Khoảng trống trong kích thích tài khóa đối với các nước thu nhập thấp chỉ chiếm chưa đến 1% tổng giá trị gói kích thích tài khóa mà những nước thu nhập cao công bố.

ILO nhận định khoảng trống về kích thích tài khóa này thậm chí còn đáng lo ngại hơn sự thâm hụt về bảo trợ xã hội ở nhiều nước đang phát triển.

Ông Guy Ryder, Tổng giám đốc ILO, cho biết “Bên cạnh cần phải nỗ lực gấp đôi để đánh bại loại virus này, chúng ta cũng cần phải khẩn trương hành động ở quy mô lớn nhằm khắc phục những tác động về kinh tế, xã hội và việc làm mà virus gây nên, bao gồm cả việc hỗ trợ duy trì việc làm, công việc kinh doanh và thu nhập".

Theo ông Guy Ryder, vào thời điểm Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đang họp tại New York, cộng đồng quốc tế cần khẩn trương vạch ra một chiến lược toàn cầu cho công cuộc phục hồi thông qua đối thoại, hợp tác và tinh thần đoàn kết. Không một nhóm nào, một quốc gia nào hay một khu vực nào có thể đơn phương trong cuộc chiến chống lại cuộc khủng hoảng này.