Cuộc chiến thực sự giữa TikTok và Universal

QUÂN BẢO• 04/02/2024 04:00

Mặc dù tất cả các bên đều thiệt nhưng có vẻ đây là bước đi bắt buộc của Universal để bảo vệ sự “sống còn” của chính mình.

>>Đột nhập “vũ trụ giải trí” được dàn hot tiktoker “săn lùng”

Ngay khi bắt đầu bước sang tháng 2, mạng xã hội TikTok bị hãng thu âm Universal quyết định “chia tay”. Theo đó, tập đoàn Universal Music Group sẽ không gia hạn hợp đồng cấp phép sử dụng bài hát của mình cho TikTok.

Hệ quả là hàng vô số các video mà có bài hát thuộc quyền của của Universal trên TikTok sẽ bị tắt tiếng. Việt Nam thì có các nghệ sĩ như Hieuthuhai, tlinh, Mono hay Wren Evans, v.v. sẽ bị tắt tiếng trên TikTok. Những video đạt cả triệu lượt tương tác như Tò te tí, Phóng đổ tim em hay Em xinh đồng loạt mất tiếng. Thế giới thì có Taylor Swift, Lady Gaga, BTS v.v. bị gỡ tiếng.

Hãng Universal công khai nguyên nhân việc “chia tay” bằng một bức thư ngỏ tiêu đề “Tại sao chúng tôi ngưng hợp tác với TikTok?”:

“Trong khi đàm phán gia hạn hợp đồng, chúng tôi đã đề nghị TikTok đáp ứng ba vấn đề quan trọng: trả phí thỏa đáng cho các nghệ sĩ và nhạc sĩ, bảo vệ nghệ sĩ khỏi tác hại của AI và an toàn trực tuyến cho người dùng TikTok.

TikTok đề xuất trả tiền cho các nghệ sĩ và nhạc sĩ với mức giá chỉ bằng một phần nhỏ so với mức mà các nền tảng xã hội lớn có vị trí tương tự phải trả”.

Hãng Universal cũng tuyên bố: “Thành công của TikTok trên con đường trở thành một trong những nền tảng xã hội lớn nhất thế giới phần lớn được xây dựng nhờ âm nhạc do các nghệ sĩ và nhạc sĩ của chúng tôi tạo ra. Phân tích của chúng tôi xác nhận rằng phần lớn nội dung trên TikTok chứa âm nhạc, nhiều hơn bất kỳ nền tảng xã hội lớn nào khác.”

Nhưng về mặt tài chính, Universal cũng tuyên bố rằng tiền từ TikTok chỉ chiếm khoảng 1% tổng doanh thu của mình nên đã thẳng tay chấm dứt hợp đồng.

TikTok ngay lập tức phản ứng mạnh, đưa ra một tuyên bố ngắn gọn, cáo buộc Universal là “tham lam và vụ lợi”, chỉ một ngày sau khi hãng âm nhạc này ra quyết định cắt đứt quan hệ giữa hai bên.

Cuộc chia tay này thoạt nhìn thì là cả 3 bên, Universal, TikTok và các nghệ sĩ đều bị thiệt.

Đầu tiên là TikTok, cả triệu video bị tắt tiếng coi như là “bỏ đi” vì sẽ không còn được nhiều người xem. Thêm vào đó, nếu không có nhạc hay thì các video sau này làm ra cũng khó có đủ sự hấp dẫn như trước.

Tiếp theo là các nghệ sĩ. Thiếu đi một nền tảng cả tỷ người dùng họ sẽ thiếu một kênh truyền thông hiệu quả, chưa kể những video cả triệu tương tác sẵn có cũng “coi như bỏ”. Trong sự thành công của những Taylor Swift hay Ice Spice có một công lớn của TikTok.

Nghệ sĩ bị thiệt thì Universal cũng bị thiệt theo vì doanh thu của Universal chính là một phần của doanh thu của các nghệ sĩ.

Mặc dù tất cả các bên đều thiệt nhưng có vẻ đây là bước đi bắt buộc của Universal để bảo vệ sự “sống còn” của chính mình. Và kẻ đe dọa Universal chính là AI của TikTok.

Cách đây khoảng 2 tuần, TikTok bắt đầu thử nghiệm một công cụ tạo âm nhạc bằng AI. Công cụ này có tên là AI Song, cho phép người dùng tự “sáng tác” ra nhạc và dùng cho các video của mình. Như vậy là về lý thuyết, tương lai TikTok sẽ tự có nhạc của chính mình mà không cần phải mua nhạc của đối tác như kiểu Universal nữa.

Nhưng để đến được cái tương lai này, TikTok cần nhạc “thật” để huấn luyện AI Song này và kho nhạc của Universal, hãng nhạc lớn bậc nhất thế giới, chính là mỏ vàng cho TikTok.

Universal cũng biết điều này. Chính vì thế nên Google cũng phải đang đàm phán với Universal để mua quyền sử dụng nhạc để huấn luyện cho AI.

Bởi vậy, Universal không thể chấp nhận được TikTok chỉ trả có 1% mức doanh thu của Universal để rồi dùng bản quyền nhạc của Universal để tạo ra công cụ thay thế chính Universal. “Chia tay” là một quyết định nếu có “đau” thì vẫn phải làm.