“Cuộc tình” Tesla và Trung Quốc sắp rạn vỡ?

NGUYỄN CHUẨN• 10/02/2021 06:30

Chỉ mới đây, Tesla và Elon Musk được chào đón bằng những cái ôm nồng ấm ở Trung Quốc, nhưng tình yêu đó đang bị thử thách…

Quá khứ nồng ấm

Tesla đã hiện diện tại Trung Quốc từ năm 2013, và Elon Musk vốn dĩ là một “gã điên” nhưng lại cực kỳ khôn khéo trong cách xử lý các tình huống ngoại giao. Chỉ trong vòng vài năm, Tesla đã thiết lập được mối quan hệ chặt chẽ với chính quyền Bắc Kinh.

Tesla và Trung Quốc những ngày

Tesla và Trung Quốc những ngày "nồng ấm".

Chưa ai được chính phủ Trung Quốc ưu ái như Elon Musk. Khi họ đàm phán các điều khoản với chính quyền vào năm 2017 để xây dựng Shanghai Gigafactory, Tesla đã giữ được “quyền kiểm soát hoàn toàn”, một thỏa thuận bất thường với thói quen của Bắc Kinh.

Nên nhớ, các công ty cùng ngành của họ nếu muốn thành lập một doanh nghiệp địa phương bắt buộc phải hợp tác với các công ty Trung Quốc tại thời điểm đó. Mặc dù sau đó, Trung Quốc đã nới lỏng các quy tắc sở hữu nước ngoài của ngành ô tô, nhưng cũng phải đến năm 2022 mới hoàn thiện quy chế đầu tư.

Tesla đã tránh được những hạn chế rườm rà áp đặt lên các đối thủ toàn cầu đang kinh doanh tại Trung Quốc. Công ty đã mở một trong những nhà máy sản xuất ô tô khổng lồ vào năm 2019 tại Thượng Hải.

Kể từ đó, Tesla đã nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ Trung Quốc. Đây là nhà sản xuất nước ngoài duy nhất không có đối tác địa phương được giảm thuế lớn cho ô tô của mình vào năm 2019. Công ty cũng nhanh chóng nối lại sản xuất trong thời gian đại dịch COVID-19 một phần nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương.

Musk cũng rất biết lấy lòng khách hàng Trung Quốc, và là một người Mỹ được chào đón ở nước này. Năm 2020, Musk được lan truyền trên mạng xã hội lớn nhất Trung Quốc, Weibo với điệu nhảy trên sân khấu trong buổi ra mắt của Model 3 do Thượng Hải sản xuất. Thậm chí, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường từng nói sẽ trao "thẻ xanh Trung Quốc" cho Musk.

Tất nhiên, “mối tình” Tesla và Trung Quốc đã có những trái ngọt. Công ty đã bán được 6,66 tỷ USD ô tô ở Trung Quốc vào năm ngoái, đóng góp 21% doanh thu. Con số này cao hơn gấp đôi so với những gì họ bán được vào năm 2019, khi chưa bắt đầu sản xuất ô tô ở đó.

Hiện tại đắng cay?

Nhưng trong những tháng gần đây, nhận thức về Tesla ở Trung Quốc đã bắt đầu trở nên chua chát. Tháng 11 năm ngoái, Tân Hoa Xã đã tấn công Tesla và cho rằng hãng sản xuất ô tô điện này “kiêu ngạo và khó dung thứ” khi bỏ qua một số tiêu chuẩn người dùng của Trung Quốc.

Những hình ảnh như vậy liệu có còn với Elon Musk?

Sự chỉ trích đã leo thang vào hồi tháng 1 năm nay khi một số sự cố của Tesla Model 3 đã xảy ra ở Trung Quốc. Dư luận Trung Quốc cho rằng, Tesla nên cẩn thận tìm ra nguyên nhân và “ngừng đổ lỗi”.

Global Times, tờ Thời báo Hoàn cầu cũng lên tiếng chỉ trích Tesla khi cho rằng, mặc dù Tesla là công ty Mỹ tích cực đầu tư nhất vào Trung Quốc, nhưng nhà sản xuất ô tô này "còn lâu mới hiểu được người tiêu dùng Trung Quốc".

Và đỉnh điểm là việc Tesla đang có nguy cơ làm mất lòng các cơ quan quản lý của Bắc Kinh. Ít nhất là 5 cơ quan quản lý của Trung Quốc đã “sờ gáy” nhà sản xuất ô tô. Họ đánh trát triệu tập để tìm kiếm câu trả lời về chất lượng của những chiếc xe Model 3 sản xuất tại Thượng Hải. Các nhà quản lý Trung Quốc đang săm soi một số vấn đề của Model 3, bao gồm "gia tốc bất thường" và "cháy pin".

Tuy nhiên, áp lực pháp lý không phải là thách thức duy nhất của Tesla ở Trung Quốc trong tương lai.

Mặc dù Tesla là thương hiệu xe điện bán chạy nhất Trung Quốc vào năm ngoái, với 135.400 chiếc Model 3. Nhưng sự cạnh tranh ngày càng gay gắt. Các nhà sản xuất ô tô khác như Nio, Geely và Xpeng đang có những bước tiến vượt bậc.

Cuối cùng, mặc dù chính quyền Bắc Kinh luôn nói rằng, họ hoan nghênh Tesla, chào đón Elon Musk nhưng với một Bắc Kinh luôn đầy ắp tham vọng dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ và một cá tính Trung Quốc luôn “ái kỷ”, thì một khi các công ty trong nước của họ có khả năng cạnh tranh, họ sẽ không cần nhiều đến các công ty nước ngoài. Phải chăng mối tình Tesla – Trung Quốc đang đi đến hồi kết?