[Diễn đàn NGƯỜI VIỆT TỬ TẾ] Thay đổi thói quen sẽ hạn chế rác thải nhựa

Rác thải nhựa gây tác hại lâu dài, túi nilông sử dụng trong thời gian ngắn rồi bỏ mà lắm khi chỉ dùng một lần đã thành rác nhưng lại mất hàng chục năm mới tự tiêu hủy và lưu lại những chất độc hại, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Mừng là đã có những tổ chức, cá nhân đang nỗ lực góp phần bảo vệ môi trường, hạn chế rác thải nhựa. Trên đường phố tại một số địa điểm bán cà phê, nước ngọt, thức ăn vẫn có những khách hàng từ chối sử dụng túi nilông và mang theo dụng cụ để đựng như bình kim loại, hộp thủy tinh, giỏ xách… Trong cửa hàng, chợ, siêu thị, trung tâm thương mại tôi vẫn thấy những người mang theo đồ đựng hàng hóa, sản phẩm. Đây là hành động thiết thực bảo vệ môi trường, sử dụng đồ dùng dễ tiêu hủy và không lưu lại các chất độc hại.

Tôi ấn tượng với cách kinh doanh, buôn bán vừa quan tâm đến môi trường vừa không gây độc hại cho người sử dụng. Trong chuyến đi du lịch đến Đà Nẵng tôi thấy một vài quán nước sử dụng ống hút được làm bằng tre, nhân viên phục vụ bưng nước ra và vận động khách hàng không sử dụng ống hút nhựa để đảm bảo sức khỏe vừa bảo vệ môi trường. Hay như đến Long An chứng kiến những quán cà phê chỉ sử dụng ống hút bằng trúc, cỏ thực vật. Qua hỏi thăm tôi được chi phí mua ống hút bằng tre, trúc, cỏ thực vật tốn kém hơn 5 lần so với ống hút nhựa nhưng chủ hộ kinh doanh vẫn làm vì hưởng ứng bảo vệ môi trường.  

Hạn chế rác thải nhựa là cấp thiết, bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Một số nhà khoa học trên thế giới đã phát hiện và công bố có rất nhiều chất độc hại, hạt nhựa trong chất thải của con người ảnh hưởng từ rác thải nhựa. Nghị viện châu Âu vừa qua đã thông qua dự luật cấm các đồ nhựa chỉ dùng một lần trên toàn lãnh thổ Liên minh châu Âu. Nhiều nước trên thế giới đã loại bỏ đồ nhựa, nhất là các loại bao bì và đồ đựng thức ăn.  

Trong khi đó, nước ta là 1 trong 5 quốc gia hàng đầu thải rác nhựa. Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc thống kê mỗi năm có trung bình 1,8 triệu tấn nhựa được thải ra ở Việt Nam. Mới đây đích thân Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã kêu gọi hạn chế và phòng chống rác thải nhựa, tiến tới toàn xã hội sẽ không sử dụng đồ nhựa dùng một lần, đặt ra lộ trình phấn đấu cụ thể. Đến năm 2021 các cửa hàng, chợ, siêu thị ở đô thị không sử dụng đồ nhựa dùng một lần. Đến năm 2025, cả nước không sử dụng đồ nhựa dùng một lần. 

Hiện nay, hầu hết nhà nào cũng có túi nilông cùng với rác thải nhựa. Nhiều người có thói quen sử dụng túi nilông hàng ngày trong giao dịch kinh doanh, mua bán bởi sự tiện lợi đựng sản phẩm, hàng hoá vừa gọn vừa nhẹ. Rất nhiều cửa hàng, chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, nơi mua bán có sử dụng túi nilông. Hay các quầy hàng bán cà phê, nước ép trái cây bọc trong túi nilông để người mua tiện mang đi. Ống hút đủ màu sắc, kiểu dáng, kích cỡ sử dụng một lần rồi bỏ ở khắp nơi từ nhà hàng sang trọng đến bình dân và hàng quán cà phê, giải khát, ngay tại nhà. Quán ăn sử dụng đồ nhựa đựng thực phẩm nóng như cháo, bún, phở, hủ tiếu là rất phổ biến. Cả nước có trăm ngàn quán lớn nhỏ nếu tính ra mỗi ngày có thể thải ra môi trường nhiều tấn rác nhựa, lượng lớn túi nilông. Rất nhiều rác thải nhựa từ siêu thị, chợ, ẩm thực đường phố, các quán ăn uống, thói mua mang đi. Có lẽ bởi giá rẻ vừa thuận tiện nên nhiều người sử dụng tô nhựa, ly nhựa, ống hút, túi nilông.

Giá như các nhà hàng, quán ăn, giải khát chỉ sử dụng ống hút bằng tre, trúc, cỏ thực vật. Những ai đi chợ, siêu thị, mua hàng, giao dịch cũng mang theo đồ để đựng như giỏ sách, bao bì thân thiện với môi trường giống như ngày trước mọi thứ bỏ trong giỏ sách đem về. 

Thiết nghĩ nếu cơ quan chức năng, báo chí cùng vào cuộc kiên trì tuyên truyền vận động hẳn lan tỏa và thành công. Ban đầu có thể là chỉ những cá nhân đơn lẻ chưa đủ tạo nên tác động lớn góp phần thay đổi thói quen nhưng khi đã có người nêu gương rồi có người hưởng ứng, nhà nhà sẽ hành động, người người sẽ ủng hộ và thực hiện vừa chia sẻ kinh nghiệm vừa vận động người than cùng bạn bè, hàng xóm, khách hàng giúp điều chỉnh các hành vi, sinh hoạt, tiêu dùng… Cứ thế mỗi người làm tốt phần việc của mình là góp phần cho hiệu quả. Như cha mẹ nhắc con, nhà trường nhắc học sinh, bạn bè và người thân nhắc nhau. Sự cố gắng của từng cá nhân đều là phản hồi tích cực, hướng đến lợi ích lâu dài cho cả cộng đồng.

Nên chăng trước tiên thực hiện ngay ở cơ quan nhà nước không sử dụng đồ nhựa, ly nhựa, hãy bắt đầu từ bàn họp không còn chai nhựa đựng nước uống... Thủ trưởng các đơn vị có kế hoạch chống rác thải nhựa ngay trong tổ chức mình quản lý, điều hành. Tất nhiên phải làm tốt công tác tuyên truyền, có hệ thống pháp luật khuyến khích và tạo điều kiện tổ chức, cá nhân bảo vệ môi trường và có biện pháp ngăn chặn, xử lý, chế tài các vi phạm.

Đánh thuế cao với sản suất, mua bán đồ nhựa. Nên có thêm đột phá ở khâu chính sách, hỗ trợ những cá nhân và tổ chức nghiên cứu làm ra các sản phẩm bao bì phù hợp với hình dáng và tiện lợi bằng những chất liệu dễ phân huỷ, xử lý, tái chế, thân thiện môi trường. Đồng thời hỗ trợ cạnh tranh, khuyến khích những nơi kinh doanh đã thay thế đồ nhựa.

Ban biên tập Báo Diễn đàn Doanh nghiệp mở diễn đàn “NGƯỜI VIỆT TỬ TẾ” mong nhận được những ý kiến, bài viết của quý độc giả, học giả, chuyên gia về vấn đề trên. Bài viết phù hợp sẽ được chúng tôi đăng tải kèm theo chế độ nhuận bút nhanh và hấp dẫn. Bài vở xin gửi về hòm thư nguoiviettute@dddn.com.vn Lưu ý: Tác giả để lại địa chỉ và số điện thoại để chúng tôi liên hệ gửi nhuận bút khi bài viết được đăng.