Điều gì sẽ giúp Thủ tướng Ấn Độ chiến thắng trong bầu cử?

Giữa những dự báo tiêu cực về kinh tế toàn cầu, Ấn Độ đang muốn cho cả thế giới điều ngược lại. Trước các nhà đầu tư thế giới tụ hội tại Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu Vibrant Gujarat từ 10-12/1 mới đây, ông Modi tuyên bố “Vào thời điểm thế giới bị che phủ bởi nhiều bất ổn, Ấn Độ đã nổi lên như một tia hy vọng mới”.

>> Nhờ đâu kinh tế Ấn Độ bùng nổ?

Lời nói của lãnh đạo Ấn Độ có phần đúng. Mặc dù tăng trưởng toàn cầu dự kiến sẽ chậm lại, từ 2,6% năm ngoái xuống còn 2,4% vào năm 2024, nhưng Ấn Độ dường như đang bùng nổ. Nền kinh tế nước này đã tăng trưởng 7,6% trong 12 tháng tính đến quý 3 năm 2023, vượt qua hầu hết mọi dự báo. Hầu hết các nhà kinh tế đều kỳ vọng tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm của Ấn Độ từ 6% trở lên trong thời gian còn lại của thập kỷ này.

Triển vọng lạc quan đó đã bắt đầu thuyết phục các nhà đầu tư. Thành tích kinh tế của ông Modi có thể là bàn đạp lớn nhất để ông tiếp tục nhiệm kỳ mới trong cuộc bầu cử sắp tới.

"Quân bài" chiến thắng của ông Modi 

Thành tích của Thủ tướng Modi được cả thế giới đánh giá cao chính là cách ông sửa chữa những vấn đề được thừa hưởng. Vào những năm 2010, Ấn Độ bắt đầu hứng chịu hậu quả sau sự bùng nổ về cơ sở hạ tầng. Quốc gia này phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kép về bảng cân đối tài sản xảy ra với cả ngân hàng và các công ty cơ sở hạ tầng. Thời điểm nhậm chức của ông cũng là thời điểm tăng trưởng toàn cầu đang chậm lại do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính 2007-2009, sau đó là đại dịch Covid-19. Nhưng nếu so với tăng trưởng trung bình của 20 nền kinh tế lớn có thu nhập thấp và trung bình khác, Ấn Độ dưới thời Thủ tướng Modi có thành tích vượt trội.

Để tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng chính quy hóa, trong đó ưu tiên các công ty lớn hoạt động theo quy chuẩn và có năng suất cao, ông Modi đã thực hiện một cải cách lớn - phi tiền tệ hóa.

Năm 2016, ông đã cấm sử dụng hai loại tiền giấy có giá trị lớn, chiếm 86% lượng rupee đang lưu hành – khiến nhiều người ngay cả trong chính phủ của ông ngạc nhiên. Mục đích là giảm tham nhũng và chống rửa tiền. Ban đầu, chính sách này gây ảnh hưởng tiêu cực, khiến đầu tư hộ gia đình và tín dụng sụt giảm, và tăng trưởng bị ảnh hưởng. Nhưng dần dần, việc phi tiền mặt đã đẩy nhanh quá trình số hóa của Ấn Độ.

Không chỉ xây dựng các công trình lớn như cơ sở hạ tầng công kỹ thuật số, sơ đồ nhận dạng toàn cầu, hệ thống thanh toán quốc gia và hệ thống quản lý dữ liệu cá nhân cho thuế má, việc số hóa đã khắc phục được nạn tham nhũng địa phương trong các đợt viện trợ.

Chính phủ của ông Modi đã chia nhỏ các khoản thanh toán phúc lợi trị giá khoảng 3% GDP mỗi năm. Hàng trăm chương trình của chính phủ gửi tiền trực tiếp vào tài khoản ngân hàng của người nghèo, giúp tỷ lệ nghèo đói của Ấn Độ giảm từ 19% năm 2015 xuống còn 12% vào năm 2021.

Thuế hàng hóa và dịch vụ quốc gia (GST) cũng là một đặc trưng chính sách khác. Được thông qua vào năm 2017, sự kết hợp giữa thanh toán đồng nhất và hệ thống thuế đã đưa Ấn Độ đến gần hơn với một thị trường quốc gia thống nhất hơn bao giờ hết- điều từng vô cùng khó khăn với đặc tính địa phương đa dạng nơi đây.

Chính phủ Ấn Độ cũng đã đầu tư rất nhiều tiền vào cơ sở hạ tầng, chẳng hạn như đường và cầu. Đầu tư công tăng mạnh từ khoảng 3,5% GDP năm 2019 lên gần 4,5% vào năm 2022 và 2023.

>> Xung đột Trung Đông phủ "bóng đen" hành lang kinh tế Ấn Độ - châu Âu

Sau khi củng cố, ông Modi hướng tới mục tiêu công nghiệp hóa nền kinh tế. Năm 2020, chính phủ Ấn Độ đưa ra chương trình trợ cấp trị giá 26 tỷ USD (1% GDP) cho các sản phẩm sản xuất tại Ấn Độ. Vào năm 2021, họ cam kết 10 tỷ USD để các công ty bán dẫn xây dựng nhà máy trong nước.

Những biện pháp khuyến khích cũng cho thấy Ấn Độ là thị trường cởi mở cho nhà đầu tư nước ngoài. Vào tháng 9/2023, Foxconn, đối tác chính của Apple, tuyên bố sẽ tăng gấp đôi đầu tư vào Ấn Độ trong năm 2024. Cũng trong năm 2023, Micron, một nhà sản xuất chip của Mỹ, đã bắt đầu xây dựng một nhà máy trị giá 2,75 tỷ USD tại Ấn Độ, dự kiến sẽ tạo ra khoảng 5.000 việc làm trực tiếp và 15.000 việc làm gián tiếp.

Nhưng vẫn còn đó những nỗi lo 

Dù đã có những con số thuyết phục, một số chuyên gia cho rằng hiệu quả kinh tế Ấn Độ dưới thời ông Modi vẫn còn đó những "khoảng tối".

Tăng trưởng quốc gia đã vượt xa tốc độ tăng trưởng của hầu hết các nền kinh tế mới nổi, nhưng thị trường lao động Ấn Độ vẫn yếu và đầu tư của khu vực tư nhân gây thất vọng.

Các số liệu tăng trưởng toàn phần do The Economist tổng hợp tiết lộ một thông tin đáng ngạc nhiên: GDP bình quân đầu người của Ấn Độ, sau khi điều chỉnh theo sức mua, đã tăng trưởng trung bình 4,3% mỗi năm trong thập kỷ ông Modi nắm quyền Thủ tướng. Con số này thấp hơn mức 6,2% đạt được dưới thời Manmohan Singh, người tiền nhiệm của ông Modi, người cũng đã phục vụ trong 10 năm.

Cùng với đó, các nhà kinh tế cho rằng chiến lược sử dụng các khoản thanh toán phúc lợi thay thế cho việc tạo việc làm có thể tỏ ra không bền vững. Việc không xây dựng được năng lực cho chính quyền địa phương trong việc cung cấp các dịch vụ công cơ bản, như giáo dục, có thể cản trở sự tăng trưởng. Subhash Chandra Garg, cựu Thư ký tài chính dưới thời ông Modi, lo ngại rằng chính phủ quá quan tâm đến trợ cấp và cam kết cải cách thực sự không còn mạnh mẽ nữa.

Dù vậy, các chuyên gia cho rằng khi xu thế dịch chuyển đầu tư khỏi Trung Quốc vẫn đang tiếp tục, những trở ngại đó dường như quá nhỏ bé để bất cứ đối thủ nào có thể cản bước ông Modi và đảng BJP trong cuộc đua sắp tới đây.