Giám đốc First News Nguyễn Văn Phước: Chỉ có xử lý hình sự mới đủ răn đe nạn sách giả

Đó là khẳng định của Giám đốc First News Nguyễn Văn Phước khi trao đổi với Diễn đàn doanh nghiệp về câu chuyện First News khởi kiện Lazada đang nóng dư luận trong thời gian gần đây.

- Thưa ông, vì sao First News quyết định khởi kiện Lazada?

Sự việc bắt đầu từ đầu năm 2019 khi First News nhận được nhiều phản hồi của bạn đọc về vấn đề sách kém chất lượng, in sai sót được mua trên Lazada với mức giá giảm từ 42 - 55% (cá biệt có trường hợp lên đến 72%) so với giá bìa, trong đó, có nhiều đầu sách mà First News - Trí Việt là bên duy nhất được quyền sử dụng quyền tác giả một cách hợp pháp để dịch, liên kết xuất bản và in ấn tại thị trường Việt Nam.

Trong suốt 2 năm qua đã có hơn 600 tựa sách First News bị làm giả và bán trên Lazada như: "Đắc nhân tâm", "Hành trình về phương Đông", "Hạt giống tâm hồn", "Nghĩ giàu và làm giàu", "Đánh thức con người phi thường trong bạn", "Vị tu sĩ bán chiếc Ferrari", "Đi tìm lẽ sống", "Muôn kiếp nhân sinh"... Trong đó, "Muôn kiếp nhân sinh" bị in lậu là trường hợp mới nhất.

Các gian hàng trên Lazada bán sách giả "Muôn kiếp nhân sinh" với giá rẻ hơn giá in trên bìa sách từ 48% đến 50% (vì không trả phí tác quyền và không chịu thuế), gây ảnh hưởng lớn đến nhà phát hành sách thật.

Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng bản quyền và quyền tác giả mà First News - Trí Việt đang sở hữu. Thực trạng làm hàng giả, sách giả đã đến mức báo động.

- Trước quyết định khởi kiện First News, Lazada đã phản hồi như thế nào?

Chúng tôi khẳng định lại, suốt hơn 2 năm qua, First News - Trí Việt cùng hàng trăm bài báo, truyền hình đã chỉ đích danh Lazada đã trực tiếp, gián tiếp tiêu thụ sách giả của First News - Trí Việt với qui mô tần suất lớn, liên tục mà không hề nhận được bất cứ phản hồi nào từ Lazada.

Ngày 19/8/2019 First News đã gửi công văn cảnh báo trực tiếp tới ông Zhang Yixing, người Trung Quốc, TGĐ Lazada Việt Nam nhưng sau đó First News đã không hề nhận được bất kỳ phản hồi phục thiện, khắc phục nào bằng văn bản hay cả email, điện thoại.

Ngoài ra, First News - Trí Việt đã tổ chức sự kiện công bố báo chí và triển lãm sản phẩm sai phạm và yêu cầu các sàn thương mại điện tử trong đó có Lazada kiểm tra, quản lý việc buôn bán sách giả nhưng tình trạng này vẫn không được khắc phục.

Trong đó, có sự kiện "Công bố bằng chứng kinh doanh tiêu thụ sách giả vi phạm pháp luật của Shopee, Sendo, Lazada" vào tháng 6-2019; hội thảo "Chống xuất bản phẩm lậu" tại Hà Nội vào tháng 6-2019. Nhưng đều không nhận được phản hồi từ phía Lazada.

Mới đây, trước thông tin First News khởi kiện, Lazada mới gửi văn bản phản hồi rằng: “Luôn áp dụng chính sách quản lý nền tảng nghiêm ngặt và tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành. Vì vậy, nhà bán hàng trên Lazada cũng phải cam kết tuân thủ theo luật pháp và quy định của địa phương.

Lazada khẳng định, với vai trò là một nền tảng thương mại điện tử, đơn vị này luôn sẵn sàng hợp tác với các đơn vị sở hữu quyền Sở hữu trí tuệ và sẽ tiếp tục thực hiện biện pháp mạnh mẽ nhằm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trên nền tảng của mình.

Chúng tôi cũng có một hệ thống nghiêm ngặt để giám sát việc vận hành. Ngay khi nhận thấy các dấu hiệu vi phạm, chúng tôi sẽ lập tức tiến hành rà soát và gỡ bỏ các sản phẩm có liên quan trên nền tảng của mình. Tất cả các phản ánh liên quan tới hàng giả, hàng nhái trên sàn giao dịch thương mại điện tử Lazada được xử lý phù hợp theo quy định của pháp luật hiện hành”.

Tuy nhiên, sau phản hồi này, tất cả các gian hàng trên Lazada vẫn tiếp tục việc bán sách giả của First News - Trí Việt và các NXB trên Lazada. Cố tình không công bố tính danh các gian hàng thuê trên Lazada đang vi phạm pháp luật dù Lazada trực tiếp thu tiền % trên từng cuốn sách giả, cố tình đánh lừa bạn đọc.

- Hiện nay, nạn sách giả sách lậu gây hệ lụy tới toàn bộ các nhà xuất bản, đơn vị xuất bản, tác giả chân chính cũng như cộng đồng bạn đọc trên toàn quốc. Theo ông, cần làm gì để “cứu” lấy ngành xuất bản?

Việc sản xuất, in ấn và tiêu thụ sách giả không chỉ vi phạm Luật Bản quyền, Công ước Berne, Luật Xuất bản Việt Nam mà còn vi phạm quy định của Luật hình sự về tội sản xuất, tiêu thụ hàng giả - được quy định cụ thể tại Điều 192 Bộ luật Hình sự năm 2015 được Quốc hội khóa XIII ban hành vào ngày 27/11/2015. Tuy nhiên hiện nay, chế tài xử lý vi phạm còn nương nhẹ, chưa đủ sức răn đe, đa số vẫn chỉ dừng lại ở phạt vi phạm hành chính.

Sách cũng là một loại hàng hóa. Một chai nước suối giá trị vài ngàn đồng vi phạm đã bị xử lý hình sự về hàng giả, hàng lậu, nhưng một cuốn sách trị giá vài chục ngàn thậm chí vào trăm ngàn bị làm giả lại chỉ xử phạt hành chính.

Trong khi đó, lợi nhuận mang lại từ việc sản xuất - kinh doanh hàng nhái, hàng giả là vô cùng lớn. Những hành động buôn bán sách giả, sách lậu như của Lazada không chỉ vi phạm tội tiếp tay cho hàng giả, hàng lậu mà còn vi phạm tội danh cố tình đánh lừa khách hàng.

Trong đơn kiện, chúng tôi yêu cầu Lazada tháo gỡ ngay toàn bộ thông tin liên quan của các gian hàng bán sách giả bị phát hiện; có biện pháp quản lý, kiểm soát và ngăn chặn tình trạng buôn bán sách giả trên sàn thương mại điện tử Lazada và buộc các nhà sách, gian hàng bán sách phải chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của các quyển sách đang được mua bán.

Đồng thời, Lazada cũng phải đền bù thiệt hạt cho Trí Việt nói riêng và ngành xuất bản nói chung.

Từ sự việc này, chúng tôi cho rằng, cần xem lại khâu pháp chế. Đối với hàng nhái, hàng giả, phải hình sự hóa trách nhiệm, xử lý thật mạnh mới mong lập lại trật tự. Tránh tình trạng “bắt cóc bỏ đĩa”.

- Xin cảm ơn ông!