Gian lận thuế GTGT – Bài cuối: Cần đồng bộ các giải pháp xử lý

Thông tin từ Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, thời gian qua, cơ quan Thuế đã đẩy mạnh thanh tra, đặc biệt đã thực hiện nhiều chuyên đề kiểm tra sau hoàn thuế GTGT, qua đó đã phát hiện hàng trăm trường hợp có dấu hiệu vi phạm mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, nhằm chiếm đoạt tiền thuế GTGT.

Điển hình như việc các cơ quan thuế nhận thấy một số dấu hiệu nghi vấn trong hồ sơ hoàn thuế GTGT của một số một số doanh nghiệp xuất khẩu tinh bột sắn sang Trung Quốc không đáp ứng điều kiện về hoàn thuế GTGT, như: Một bên chủ thể của hợp đồng nhập khẩu không tồn tại, đã bỏ trốn mất tích từ lâu, chứng từ thanh toán qua ngân hàng không đúng tên người mua hàng, chuyển khoản thông qua ngân hàng biên giới không đúng quy định về điều kiện thanh toán để được hoàn thuế…

Theo Tổng cục Thuế, các hành vi gian lận thuế GTGT ngày càng gia tăng và tinh vi, phức tạp, như thành lập doanh nghiệp để bán hóa đơn, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, câu kết với các doanh nghiệp kể cả các doanh nghiệp nước ngoài để kê khai, khấu trừ thuế GTGT, hạch toán chi phí… Các hành vi này diễn ra khá nghiêm trọng, gây thất thu cho ngân sách nhà nước, tạo sự bất bình đẳng và bức xúc trong cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội.

Để xử lý tận gốc vấn đề, theo Luật gia Trần Hồng Tình – Trưởng Văn phòng Luật Nguyễn Thái Bình cho rằng, ngoài việc siết chặt các quy định về quản lý, thành lập doanh nghiệp, trình độ chuyên môn của các cán bộ quản lý thuế cần phải tiếp tục nâng cao hơn nữa. Khi có phát hiện bất thường trong kỳ báo cáo hóa đơn giá trị gia tăng thì phải có thanh tra, kiểm tra ngay, kịp thời để xác minh, làm rõ hoặc ngăn chặn ngay hành vi vi phạm và phải thực hiện việc kiểm tra, ngăn chặn từ xa, chứ không phải chờ đến khi doanh nghiệp xin hoàn thuế giá trị gia tăng mới kiểm tra.

Ở khía cạnh khác, luật sư Nguyễn Thành Luân – Giám đốc Công ty Luật TNHH Hà Việt, cho rằng, các quy định xử phạt hiện nay chưa đủ răn đe do mức phạt nhiều khi “không thấm vào đâu” so với số tiền họ có được từ hành vi phạm pháp của mình.

“Cần tăng mức phạt tiền, phạt tù cao hơn nữa và nên có thêm các quy định để hạn chế thấp nhất việc mua bán hóa đơn trái phép. Bên cạnh đó, nên khôi phục lại việc kê khai thuế giá trị gia tăng phải kèm bảng kê mua vào và bán ra, khi kê khai thuế”, luật sư Nguyễn Thành Luân nói.

>>Gian lận thuế GTGT – Bài 4: “Kẽ hở” trong quản lý hoạt động hoàn thuế

Cũng trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp về giải pháp để ngăn chặn hành vi gian lận thuế GTGT, luật sư Nguyễn Trọng Hiệp – Giám đốc Công ty Luật HPVN cho rằng, trước hết cần kịp thời sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về thuế GTGT và quản lý thuế để bịt các lỗ hổng pháp lý, ngăn ngừa các đối tượng gian lận lợi dụng chiếm đoạt tiền ngân sách nhà nước. Thứ hai cần tăng cường và nâng cao hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ để giám sát và phát hiện sớm các doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm pháp luật nói chung và pháp luật về hoàn thuế GTGT nói riêng.

Thứ ba cần nâng cao hiệu quả và đổi mới phương pháp thanh tra, kiểm tra thuế. Và cuối cùng là cần tăng cường công tác phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong đấu tranh phòng chống tội phạm về thuế và cuối cùng là xử lý nghiêm minh và kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về thuế.

Luật sư Nguyễn Trọng Hiệp cho rằng, hiện nay chế tài xử phạt cả về hành chính và hình sự đối với hành vi gian lận thuế GTGT là rất nghiêm minh. Trong đó, Luật Quản lý thuế, Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn, Bộ luật Hình sự đều có quy định rất rõ ràng về các hành vi vi phạm và hình thức xử phạt đối với các hành vi vi phạm về thuế nói chung và thuế GTGT nói riêng. Tuy nhiên, điều quan trọng là công tác tổ chức thực hiện như thế nào để đạt hiệu quả cao hơn nữa.

“Thực tế cho thấy có nơi, có thời điểm hiệu quả phát hiện tội phạm chưa cao, chưa kịp thời. Thêm vào đó, sức hút của đồng tiền phi pháp quá lớn nên đã làm mờ mắt một bộ phận người nộp thuế nên tình hình gian lận hoàn thuế GTGT thời gian qua có giảm nhưng vẫn khá phức tạp”, Giám đốc Công ty Luật HPVN thẳng thắn nhìn nhận.

Luật sư Nguyễn Trọng Hiệp cho rằng, để hạn chế tối đa hành vi gian lận này, thời gian tới, cần nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra thuế và công tác điều tra của cơ quan chức năng nhằm phát hiện sớm và xử lý kiên quyết, kịp thời một cách triệt để các hành vi gian lận thuế GTGT.

Theo luật sư Hiệp, có hai việc quan trọng cần triển khai để nâng cao hiệu quả tối đa hơn nữa trong công tác phát hiện và xử lý. Đó là, cơ quan quản lý, lực lượng chức năng cần nâng cao hiệu quả phát hiện các hành vi gian lận thông qua các biện pháp nghiệp vụ trên cơ sở ứng dụng kỹ thuật quản lý rủi ro, ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, thực hiện bởi một đội ngũ công chức liêm chính và có trình độ chuyên môn cao.

Song song với đó, các cơ quan quản lý cần phải đẩy mạnh, tăng cường và đổi mới công tác tuyên truyền thuế để doanh nghiệp và người dân hiểu về nghĩa vụ thuế, hiểu hậu quả của các hành vi vi phạm pháp luật thuế nói chung và pháp luật thuế GTGT nói riêng.

“Đặc biệt, thông qua công tác tuyên truyền để quần chúng nhân dân ủng hộ và tham gia tích cực vào công tác đấu tranh phòng chống tội phạm về thuế”, luật sư Nguyễn Trọng Hiệp nói.