Trong bối cảnh chính sách tài khoá thắt chặt, Chính phủ cần tạo ra một môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi hơn cho khu vực tư nhân phát triển.
Áp lực đổi mới và nâng cao năng lực cạnh tranh
Trong giai đoạn 2020-2024, chính sách tài khóa mở rộng đã trở thành điểm tựa quan trọng giúp cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam vượt qua những thách thức từ khủng hoảng kinh tế và đại dịch COVID-19. Với tổng giá trị hỗ trợ gần 900.000 tỷ đồng, các biện pháp miễn, giảm và gia hạn thuế đã góp phần đáng kể tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tạo điều kiện phục hồi và phát triển kinh tế.
Đặc biệt, riêng năm 2024, Chính phủ đã thực hiện các chính sách giảm, miễn và gia hạn thuế, phí, lệ phí, cũng như tiền thuê đất với giá trị ước tính 189.600 tỷ đồng. Những biện pháp này không chỉ giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng tài chính, mà còn thúc đẩy niềm tin vào thị trường, góp phần ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh.
Bắt đầu từ năm 2025, định hướng thắt chặt chính sách tài khóa đang đặt ra nhiều thách thức lớn cho doanh nghiệp trong nước. Việc giảm hoặc chấm dứt các hỗ trợ tài chính từng được duy trì trong giai đoạn trước sẽ khiến nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa phải tự xoay xở trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.
Một hệ quả tiềm tàng từ chính sách tài khóa thắt chặt là việc Chính phủ tăng cường huy động vốn từ thị trường trong nước để cân đối ngân sách. Điều này có thể dẫn đến sự cạnh tranh nguồn vốn giữa khu vực công và khu vực tư nhân, đẩy lãi suất vay vốn lên cao, làm gia tăng chi phí tài chính của doanh nghiệp. Đối với những doanh nghiệp có quy mô nhỏ, nguồn vốn hạn chế và năng lực tài chính yếu, đây là một trở ngại lớn trong việc đầu tư mở rộng sản xuất.
Chính phủ đồng hành cùng doanh nghiệp
Trước viễn cảnh giảm hỗ trợ từ Nhà nước, doanh nghiệp không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tự mình tăng cường năng lực cạnh tranh. Đầu tư vào công nghệ, đổi mới sản phẩm, tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng quản trị trở thành những yếu tố sống còn để duy trì thị phần trong thị trường đầy biến động.
Ngoài ra, chính sách thắt chặt tài khóa có thể làm giảm nhu cầu tiêu dùng và đầu tư, khiến doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực lớn hơn trong việc duy trì doanh thu và lợi nhuận. Các yếu tố kinh tế vĩ mô như lạm phát, biến động tỷ giá và sự thay đổi của thị trường toàn cầu đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị tốt hơn về chiến lược tài chính và quản trị rủi ro.
Trong bối cảnh mới, vai trò của Chính phủ là tạo ra một môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi hơn cho khu vực tư nhân. Một số giải pháp có thể bao gồm:
Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế đồng bộ, đơn giản hóa thủ tục hành chính, minh bạch hóa quy trình đầu tư, và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư là những yếu tố quan trọng để tạo niềm tin cho doanh nghiệp.
Thứ hai, thúc đẩy đầu tư theo hình thức PPP (đối tác công - tư). Việc huy động vốn từ khu vực tư nhân vào các dự án cơ sở hạ tầng và dịch vụ công không chỉ giảm áp lực tài chính cho ngân sách nhà nước mà còn tăng cường hiệu quả đầu tư. Khung pháp lý về PPP cần được hoàn thiện để đảm bảo minh bạch và lợi ích hài hòa giữa các bên tham gia.
Thứ ba, phát triển kết cấu hạ tầng: Chính phủ cần tập trung phát triển hạ tầng giao thông, năng lượng và viễn thông để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc vận hành và mở rộng hoạt động kinh doanh.
Thứ tư, doanh nghiệp cần được hỗ trợ trong việc nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới nhằm tăng năng suất lao động. Bên cạnh đó, việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
Mặc dù chính sách tài khóa thắt chặt từ năm 2025 mang lại nhiều thách thức, nhưng đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp tự đổi mới và khẳng định vị thế, thông qua một số hướng đi khả thi như: Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ vào quản lý và sản xuất giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, nâng cao hiệu quả và đáp ứng nhanh chóng nhu cầu thị trường.
Cùng với đó, các doanh nghiệp cần quản lý hiệu quả dòng tiền và xây dựng chiến lược tài chính dài hạn để duy trì hoạt động ổn định trong thời kỳ khó khăn.
Đặc biệt, cần liên kết với các đối tác trong và ngoài nước, điều này không chỉ giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô mà còn tận dụng được các nguồn lực hỗ trợ từ thị trường quốc tế.
Như vậy, việc thắt chặt chính sách tài khóa từ năm 2025 là một bước đi cần thiết để cân đối ngân sách quốc gia, song cũng đặt ra nhiều thách thức đối với cộng đồng doanh nghiệp. Để vượt qua khó khăn, cả doanh nghiệp và Chính phủ cần đồng hành, với doanh nghiệp chủ động đổi mới và nâng cao năng lực cạnh tranh, còn Chính phủ tiếp tục hoàn thiện cơ chế hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực tư nhân.
Trong thách thức luôn có cơ hội, việc tận dụng tốt các cơ hội này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam phát triển bền vững trong tương lai.