Kinh tế - “át chủ bài” giúp giành ghế Tổng thống Mỹ

>> Điều ít biết về bầu cử Tổng thống Mỹ

Bầu cử Tổng thống Mỹ luôn là sự kiện được quan tâm lớn nhất trên toàn thế giới; có rất nhiều góc nhìn đánh giá khác nhau, rất nhiều phe phái trong lưỡng đảng, Quốc hội nhưng cuối cùng chỉ còn lại hai ứng viên sáng giá nhất cho cuộc đua song mã.

Cho dù rất nhiều thuyết âm mưu luôn tồn tại xung quanh việc chọn người làm Tổng thống Mỹ, nhưng khó có thể bác bỏ nhận định quyền lực “đen” của thế lực ngầm luôn “nhúng tay” vào chính trường Mỹ hoặc gian lận kết quả bầu cử.

Nhưng lúc nào cũng vậy, cử tri Mỹ luôn có quyền tối thượng - chỉ số kinh tế, xã hội, an sinh, việc làm, thu nhập là giá trị phổ quát được tham chiếu. Nói cách khác, uy tín của Tổng thống không ở khả năng lý luận mà thông qua tình hình kinh tế.

Năm 1980, Cuộc cách mạng tại Iran đã đẩy giá dầu thế giới tăng với tốc độ chóng mặt. Đây chính là tiền đề cho cuộc khủng hoảng kéo dài 30 tháng tại Mỹ và được coi là lần suy thoái tồi tệ nhất kể từ đại khủng hoảng 1930. Lạm phát tăng đến 13,5%, thất nghiệp 7,5% và đạt kỷ lục mọi thời đại 10,8% năm 1982.

Đối mặt với bức tranh kinh tế ảm đạm, tại bầu cử tháng 11/1980 Tổng thống đương nhiệm Jimmy Carter bị đánh bại bởi ứng viên đảng Cộng hòa Ronald Reagan. Đây là lần đầu tiên trong gần 100 năm một ứng cử viên Đảng Cộng hòa đánh bại một ứng cử viên Đảng Dân chủ là Tổng thống đương nhiệm.

Chiến thắng vào năm 1980 của ông Reagan được đánh giá là “vang dội”, ông Reagan chào đón sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ, là người có công vực dậy kinh tế Mỹ từ hố sâu. Tại bầu cử năm 1984, ông dễ dàng chiến thắng cựu Phó Tổng thống Mỹ Walter Mondale, ứng cử viên của đảng Dân chủ.

Một trường hợp khác là Tổng thống Bill Clinton lãnh đạo nước Mỹ trong giai đoạn khủng hoảng vỡ bong bóng dot.com. Trong cuộc bầu cử năm 2000, ông Clinton thậm chí không thể đại diện đảng Dân chủ tái tranh cử.

Ông Bush “con” của đảng Cộng hòa đã đánh bại người “đóng thế” của đảng đối thủ lúc đó là Phó tổng thống đương nhiệm Al Gore. Đây được coi là một trong những cuộc bầu cử gây ra nhiều tranh cãi nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

Trong lịch sử nước Mỹ, chỉ có 9 Tổng thống tại vị thất bại trong cuộc tái tranh cử và không có vị Tổng thống nào có thể tiếp tục nhiệm kỳ thứ hai khi kinh qua 8 cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ được thống kê.

Với ông Joe Biden cũng không ngoại lệ, các quyết định của FED có vẻ thuận tiện cho chiến dịch tái tranh cử. Nhưng các cuộc thăm dò gần đây cho thấy hơn một nửa cử tri Mỹ cho rằng các chính sách của ông Biden đã gây tổn hại tới họ.

Lạm phát cao là nguyên nhân khiến cử tri bất mãn với chính phủ. Ngoài ra, các vấn đề “nhỏ nhặt’ cũng được đưa ra, như lời hứa cung cấp tín dụng giá rẻ cho sinh viên trong cam kết năm 2020.

Điểm đánh giá thấp với thành tích của Tổng thống Biden bắt nguồn từ việc nhiều người vẫn chưa thoát khỏi tâm lý bi quan về nền kinh tế, mặc dù dữ liệu kinh tế Mỹ năm 2023 và dự báo 2024 ghi nhận đang tốt lên.