Bất chấp sức ép từ Washington, dự báo dài hạn cho thấy Trung Quốc vẫn có cơ hội vươn lên áp sát Mỹ về kinh tế và công nghệ vào giữa thế kỷ này.
Justin Lin Yifu từ Đại học Bắc Kinh và là cựu Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới cho rằng, Trung Quốc có thể duy trì tăng trưởng kinh tế hàng năm từ 5 đến 6% trong thập kỷ tới và ổn định quan hệ với Washington vào giữa thế kỷ này, khi nắm bắt các cơ hội từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Trung Quốc có thể đạt được những đột phá trong vòng vây công nghệ của Mỹ trong vòng 5 năm và nâng tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người lên khoảng một nửa so với Mỹ vào năm 2049.
“Một khi GDP bình quân đầu người của chúng ta bằng một nửa so với Mỹ, mục tiêu vĩ đại về sự phục hưng quốc gia sẽ được hiện thực hóa. Vào thời điểm đó, quan hệ Mỹ-Trung cũng sẽ được cải thiện” - Justin Lin Yifu viết trong một bài bình luận đăng trên Bắc Kinh nhật báo.
Ông nhận định Trung Quốc vẫn có khả năng duy trì mức tăng trưởng GDP bình quân đầu người khoảng 8% đến năm 2035, nhờ động lực cải thiện năng suất và lợi thế của “kẻ đến sau” - tức khả năng tận dụng bài học từ những bước tiến công nghệ, kinh nghiệm của các quốc gia đi trước để rút ngắn khoảng cách phát triển.
Dù đối mặt với các hạn chế mang tính cấu trúc như tốc độ già hóa dân số ngày càng nhanh, Trung Quốc vẫn có thể duy trì mức tăng trưởng GDP bình quân năm từ 5 - 6% đến năm 2035, trước khi giảm về 3 - 4% trong giai đoạn 2036 - 2049.
Đến 2050, ba thành phố trực thuộc trung ương ở khu vực phía Đông cùng năm tỉnh ven biển của Trung Quốc có thể đạt mức phát triển tương đương Mỹ. Khi đó, quy mô nền kinh tế Trung Quốc sẽ nhỉnh hơn đôi chút, còn trình độ công nghệ sẽ ở mức ngang bằng. Điều đó khiến Mỹ khó có thể áp đặt thêm các biện pháp kiểm soát hay hạn chế công nghệ đối với Trung Quốc.
“Hệ thống toàn quốc” của Trung Quốc - cơ chế mà Nhà nước huy động nguồn lực trên phạm vi quốc gia và điều phối các doanh nghiệp Nhà nước nhằm đạt các mục tiêu chiến lược - sẽ giúp Bắc Kinh tạo ra đột phá trong phần lớn các công nghệ chủ chốt chỉ trong khoảng 3 năm, tối đa 5 năm, bất chấp sức ép từ bên ngoài.
Trong bài bình luận, ông Lin nhận định Trung Quốc sở hữu những lợi thế mà các nền kinh tế đi sau trước đây không có, đặc biệt là sự tương thích với “cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư” - giai đoạn chuyển đổi được thúc đẩy bởi trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và chất lượng nguồn nhân lực.
Hiện nay, Trung Quốc đào tạo hơn 6 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học mỗi năm trong các lĩnh vực STEM, bao gồm khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học, nhiều hơn tổng số của các nước G7 cộng lại, mang lại cho nước này lợi thế đáng kể về nhân tài, nhân lực.
Bên cạnh đó, quy mô thị trường nội địa khổng lồ cùng hệ sinh thái công nghiệp tương đối hoàn chỉnh giúp Trung Quốc nhanh chóng mở rộng sản xuất và thương mại hóa các sản phẩm, công nghệ mới.
Nếu Trung Quốc duy trì được quỹ đạo tăng trưởng này và vượt qua các nút thắt công nghệ, thì đến năm 2049, các tập đoàn công nghệ cao của Mỹ có thể sẽ ngày càng lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc - cả về hoạt động nghiên cứu, phát triển lẫn nguồn lợi nhuận.
