Lãi suất đầu vào sẽ tạo đáy thời điểm nào?

>>> Giảm lãi suất, tăng tiếp cận vốn nhưng cầu tín dụng cần thời gian phục hồi

Hiện lãi suất đầu vào ở mức thấp nhất kỳ hạn 1-2 tháng áp dụng 2,20%/năm thuộc về Vietcombank, một trong những ngân hàng có thanh khoản tích cực và có bộ đệm dự phòng rủi ro bao nợ xấu cao nhất hệ thống.

Ngoài Vietcombank, ở một thái cực khác khi liên tiếp thông báo đóng cửa các phòng giao dịch, SCB cũng áp mức lãi suất tiết kiệm thấp cho kỳ hạn ngắn này.

Bên cạnh đó, ở kỳ hạn dài 12 tháng, hệ thống ngân hàng đã vắng bóng lãi suất tiết kiệm trên 6%/năm. Các ngân hàng đang áp mức lãi suất cao nhất cho tiền gửi tại quầy kỳ hạn này là ABBank (5,80%); OceanBank, Vietbank và VRG (đồng mức 5,70%). Lãi suất 18 tháng áp dụng tại HDBank là 6,40%; OCB, Vietbank  6,10%;  Bảo Việt 6,00%... là mức huy động cao nhất. Ngoài ra, lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 24 tháng ở mức hấp dẫn nhất thuộc về HDBank, MSB, OCB - đều áp dụng 6,20%; trong khi ABBank lại áp dụng thấp nhất hệ thống chỉ 3,70%... Qua đó, cho thấy có sự phân hóa trong cân đối nguồn với chi phí vốn khác nhau ở các ngân hàng, nhưng cơ bản một mặt bằng huy động rất thấp đã được thiết lập.

Tuy nhiên, liệu đây là mặt bằng lãi suất thấp nhất mà hệ thống ngân hàng có thể điều chỉnh hay chưa? 

Câu trả lời là điều này sẽ phục thuộc một phần vào: Cầu vốn của thị trường trong tháng cuối năm và các tháng tiếp theo; diễn biến của của các kênh đầu tư tích sản có thể "cạnh tranh" hút nguồn tiết kiệm ra khỏi ngân hàng; và cao hơn thế, là diễn biến của kinh tế vĩ mô với các biến số lạm phát, tỷ giá, chính sách lãi suất và định hướng của nhà điều hành... trong thời gian tới.

>>> Khi nào lãi suất sẽ quay đầu?

Dự báo về các yếu tố, nhóm chuyên gia phân tích của CTCK MBS cho rằng, lãi suất đầu vào có khả năng tạo đáy trong quý I/2024 và khó có khả năng giảm thêm chủ yếu do cầu tín dụng sẽ có xu hướng tăng lên trong năm 2024.

Trong bối cảnh xuất khẩu tăng trưởng tích cực hơn ở mức 6 – 7%, đầu tư và tiêu dùng đều khởi sắc trên nền thấp của cùng kỳ năm ngoái, MBS cho rằng nhu cầu sử dụng vốn sẽ quay trở cân bằng với tình trạng dư thừa thanh khoản hiện nay.

"Chúng tôi dự báo tăng trưởng tín dụng trong năm 2024 sẽ đạt khoảng 13 – 14%. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, áp lực tăng lên lãi suất không lớn do chu kỳ thắt chặt tiền tệ của Mỹ hầu như đã chấm dứt. Với dự báo lãi suất điều hành của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ hạ xuống mức xấp xỉ 4% cuối năm 2024, áp lực lên tỷ giá không lớn, NHNN sẽ có dư địa để duy trì chính sách tiền tệ như hiện tại", nhóm chuyên gia phân tích.

Tuy nhiên, riêng với lãi suất kỳ hạn 12 tháng, các chuyên gia phân tích lãi suất huy động kỳ hạn này của các NHTM lớn sẽ có thể nhích thêm 25 – 50 điểm cơ bản, quay về mức 5,25% - 5,5% trong năm 2024.

Theo chuyên gia Nguyễn Lê Ngọc Hoàn, dự báo có thể xảy ra và phù hợp với kỳ vọng về sự phục hồi của thị trường bất động sản (tốt lên hơn trong năm 2024 so với năm 2023), kéo theo sẽ là nhu cầu hấp thụ tín dụng bất động sản của các chủ đầu tư dự án để sẵn sàng tăng nguồn cung ra thị trường; cũng như kéo theo là nhu cầu vay mua tiêu dùng bất động sản.

"Cả 2 lực cầu vay này thông thường sẽ có kỳ hạn dài và các NHTM theo đó cũng sẽ điều chỉnh tăng lãi suất của kỳ hạn dài để đáp ứng cân đối nguồn vốn, đảm bảo các chi tiêu theo quy định, đặc biệt là quy định về tỷ lệ 30% huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn", chuyên gia đánh giá.

Nhìn nhận về chính sách tiền tệ và lãi suất 2023, CTCK MBS cho rằng, trong năm qua, Việt Nam đã chuyển dịch chính sách tiền tệ từ trạng thái kiểm soát "chặt chẽ" ở những thời điểm trước đó sang trạng thái "linh hoạt, nới lỏng hơn" nhằm đáp ứng yêu cầu cấp thiết, tháo gỡ khó khăn về thanh khoản, tín dụng, thúc đẩy phục hồi, phát triển sản xuất kinh doanh ngay từ quý I/2023. Cụ thể, NHNN đã thực hiện 4 lần cắt giảm lãi suất điều hành với tổng mức cắt giảm 150 điểm cơ bản, đưa lãi suất chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn xuống lần lượt là 3% và 4,5%; trần lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng xuống mức 4,75%.

Lãi suất huy động của các NHTM theo đó giảm mạnh từ 200 – 300 điểm cơ bản ở tất cả các kỳ hạn. "Tính đến cuối năm 2023, hầu hết lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của các NHTM đều ở dưới mức 6%; các NHTM lớn đều đưa lãi suất này về mức xấp xỉ 5,0% - 5,25%, thấp hơn cả giai đoạn 2020 -21 (Covid-19). Việc lãi suất đầu vào giảm sâu cũng xuất phát từ nguyên nhân cầu tín dụng thấp.

Tính đến cuối tháng 11/2023, dư nợ tín dụng toàn hệ thống mới chỉ tăng 9,15% so với đầu năm, thấp hơn nhiều so với con số tăng trưởng 13,8% cùng kỳ năm ngoái, cũng như còn cách khá xa so với mục tiêu 14% mà NHNN đặt ra cho cả năm. Cầu tín dụng thấp cho thấy năng lực hấp thụ vốn của nền kinh tế còn hạn chế, doanh nghiệp và người dân chưa lạc quan về triển vọng kinh tế cũng như lãi suất cho vay còn neo ở mức cao chưa kích thích nhu cầu sử dụng vốn.

Cập nhật đến 13/12, theo báo cáo của NHNN, tăng trưởng tín dụng đạt 9,87%. Các ngân hàng cho biết hiện vẫn đang tích cực và cố gắng giải ngân hết room tín dụng được cấp, trên cơ sở đảm bảo chất lượng tín dụng và hỗ trợ doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn hiệu quả, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.