Lỏng lẻo dự án “treo”

TS KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam• 10/04/2021 09:00

Tình trạng hàng trăm mảnh đất vàng tại Thủ đô để hoang hóa, có dự án lên tới hàng chục năm đã cho thấy cơ chế giám sát còn khá lỏng lẻo.

Với việc Hà Nội có tới 383 dự án chậm triển khai, chưa giải phóng mặt bằng, chưa hoàn thành quy hoạch, chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, sử dụng sai mục đích, Thường trực HĐND TP Hà Nội vừa phải ban hành quyết định tái giám sát tình hình quản lý các dự án sử dụng đất.

Thiếu cơ chế quản lý

Theo báo cáo từ Sở TN&MT TP Hà Nội qua kiểm tra, rà soát đối với 379 dự án trên địa bàn thì đã phải kiến nghị thu hồi đất hoặc bãi bỏ quyết định giao đất, cho thuê đất hay chấm dứt dự án đầu tư đối với 28 dự án với tổng diện tích 1.844,3 ha đất và phải kiến nghị gia hạn sử dụng đất 24 tháng đồng thời yêu cầu chủ đầu tư phải nộp tiền sử dụng đất, thuê đất vào ngân sách.

Thực tế cho thấy, mặc dù công tác quản lý được thực hiện chặt ở khâu giao đất, nhưng lại thiếu sự kiểm soát và xử lý về việc sử dụng đất, thiếu cơ chế quản lý tiến độ các dự án.

Chính việc thiếu cơ chế giám sát một cách hiệu quả là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng chủ đầu tư chậm trễ trong việc lập, hoàn thiện dự án để điều chỉnh dự án đầu tư, điều chỉnh mục đích sử dụng đất theo quy hoạch.

Việc chậm đưa đất vào sử dụng, không bảo đảm tiến độ dự án hay chậm nghĩa vụ tài chính với Nhà nước... đang gây ra nhiều hậu quả đối với kinh tế - xã hội như nhà nước bị thất thu tài chính, đất bị bỏ hoang lãng phí. Từ quản lý không chặt dẫn đến lấn chiếm, sử dụng đất sai mục đích, gây mất an ninh trật tự địa phương.

Dự án khu nhà ở Minh Đức trên địa bàn xã Tiền Phong (huyện Mê Linh) là một trong những dự án chậm triển khai của thành phố Hà Nội. Ảnh: Tiến Dũng

Giám sát cần đồng bộ

Việc để tồn những dự án hoang hóa trên đất vàng trong bối cảnh tài nguyên đất đai tại Hà Nội nói riêng và các đô thị nói chung ngày càng khan hiếm đang phần nào cho thấy lỗ hổng trong quy trình giám sát, xử lý việc chậm triển khai các dự án, nhất là tại những vị trí đất vàng.

Biện pháp trước mắt là Nhà nước cần kiên quyết xử lý những dự án “treo” theo đúng luật. Các dự án đất vàng đang bị treo hiện nay có 2 loại, với khu đất giao cho các nhà đầu tư tư nhân nhằm mục đích đầu tư dự án thương mại, khi đã quá hạn nhưng chủ đầu tư không xin gia hạn tiếp 12 tháng, thì phải thu hồi. Kể cả khi chủ đầu tư xin gia hạn, nhưng sau 12 tháng không triển khai được thì vẫn phải tiến hành thu hồi.

Đối với các khu đất giao cho các cơ quan, bộ ngành xây trụ sở, phụ thuộc rất lớn vào việc phân bổ đầu tư công, nếu có chậm tiến độ bị thu hồi vẫn thuộc sở hữu của Nhà nước. Thực tế, tại Hà Nội, có nhiều dự án tồn tại nhiều năm, nhưng không bị thu hồi.

Về lâu dài, TP cần hoàn thiện cơ chế giám sát, xuyên suốt từ khâu thẩm định, cấp dự án, triển khai các dự án. Công tác giám sát cần phải huy động được sự tham gia đồng bộ các bên, từ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và người dân để đảm bảo tính khách quan, đồng thời giải quyết được vấn đề “lợi ích nhóm”.