Một số quy định về đăng ký biện pháp bảo đảm còn thiếu rõ ràng

>> Xử lý tài sản bảo đảm là cổ phần, phần góp vốn trong công ty

Trả lời Công văn số 3572/BTP-ĐKGDBD ngày 11/10/2021 của Bộ Tư pháp về việc đề nghị góp ý Dự thảo Nghị định về đăng ký biện pháp bảo đảm (Dự thảo), trên cơ sở ý kiến của các doanh nghiệp, hiệp hội, chuyên gia, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, một số quy định tại Dự thảo còn thiếu rõ ràng.

Về hiệu lực của đăng ký (Điều 5 Dự thảo), cụ thể, khoản 3 Điều 5 quy định, “Việc đăng ký thay đổi không làm thay đổi thời điểm có hiệu lực của việc đăng ký và không làm chấm dứt hiệu lực của việc đăng ký, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này”.

Cùng Điều này, khoản 4 quy định các trường hợp mà thời điểm có hiệu lực của việc đăng ký thay đổi do bổ sung tài sản hoặc bổ sung nghĩa vụ được bảo đảm “là thời điểm cơ quan đăng ký ghi nội dung đăng ký thay đổi vào sổ đăng ký hoặc cập nhật vào cơ sở dữ liệu về biện pháp bảo đảm”.

Theo VCCI, về nguyên tắc, đăng ký giao dịch bảo đảm là việc ghi nhận chính thức các thông tin về giao dịch bảo đảm của các chủ thể, bao gồm cả thông tin được thay đổi. Do đó, cần thiết phải ghi nhận hiệu lực của đăng ký lần đầu và (các) đăng ký thay đổi sau đó nếu có, đối với tất cả các trường hợp này, thời điểm có hiệu lực là thời điểm ghi sổ hoặc cập nhật vào cơ sở dữ liệu.

“Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc quy định: nếu đã thuộc trường hợp phải đăng ký thay đổi thì ghi rõ hiệu lực cả lần đăng ký đầu và lần thay đổi. Trường hợp không phải đăng ký thay đổi mà các bên vẫn đăng ký theo nhu cầu cũng áp dụng cách tính tương tự”, VCCI góp ý.

Về các trường hợp từ chối đăng ký giao dịch bảo đảm (Điều 6 Dự thảo), VCCI nhận được nhiều ý kiến của doanh nghiệp, tổ chức tín dụng góp ý về quy định này với mong muốn làm rõ các quy định, tạo thuận lợi cho việc hiểu và áp dụng, cụ thể:

Điểm b, khoản 1, Điều 6 quy định về trường hợp cơ quan quản lý được phép từ chối đăng ký là: “b) Khi phát hiện thông tin trong hồ sơ đăng ký không phù hợp với thông tin trên Giấy chứng nhận…”.

Doanh nghiệp cho rằng, quy định “thông tin trong hồ sơ đăng ký” là quá rộng, hồ sơ đăng ký gồm nhiều loại khác nhau (Phiếu đăng ký, Hợp đồng bảo đảm, Văn bản uỷ quyền, Giấy tờ khác có liên quan đến tài sản…) nên để xác định thông tin nào không phù hợp là không rõ ràng. Cơ quan quản lý dễ tuỳ tiện trong việc áp dụng khi có thể dựa vào các thông tin không thiết yếu cho việc cấp đăng ký hay không?

Từ đó, VCCI đề nghị bổ sung dẫn chiếu cụ thể cho điểm h, khoản 1 Điều 6: “Trường hợp khác mà luật quy định cơ quan đăng ký không thực hiện việc đăng ký” là bao gồm quy định ở các văn bản nào. Nếu không làm rõ, đề nghị Ban soạn thảo bỏ điểm này khỏi Dự thảo.

Bên cạnh đó, bổ sung: “trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 38 và Điều 43 Nghị định này” vào điểm c khoản 1 Điều này, để bảo đảm tính thống nhất với các trường hợp ngoại lệ quy định tại điểm b cùng khoản này.

Về việc ghi rõ lý do, căn cứ trong văn bản từ chối đăng ký được quy định tại khoản 2 Điều 6: thực tế cho thấy có trường hợp cán bộ trả hồ sơ chỉ trả lời lý do bằng miệng hoặc viết trực tiếp nội dung cần sửa trên Phiếu yêu cầu đăng ký.

Theo VCCI, việc này là trái với quy định nhưng là thực trạng vẫn đang xảy ra ở một số địa phương. Vì vậy, doanh nghiệp cho rằng rất cần thiết phải bổ sung: chế tài đối với việc ban hành văn bản từ chối đăng ký không ghi rõ lý do, căn cứ từ chối quyền của người yêu cầu đăng ký được đề nghị cơ quan đăng ký trả lời bằng văn bản, trong đó ghi rõ lý do căn cứ cụ thể cho việc từ chối đăng ký vào khoản 1 Điều 9 Dự thảo.

>> Xử lý tài sản bảo đảm là cổ phần, phần góp vốn trong công ty

Về thẩm quyền đăng ký, cung cấp thông tin (Điều 11 Dự thảo) quy định, Văn phòng đăng ký đất đai có thẩm quyền đăng ký đối với đất và tài sản gắn liền với đất quy định tại Điều 36 và điểm a, b, đ, g khoản 1 Điều 59. Điểm c khoản 1 Điều 59 cũng quy định về tài sản gắn liền với đất nhưng không thuộc thẩm quyền của Văn phòng đăng ký đất đai, cụ thể là: “Đăng ký thoả thuận về về việc dùng tài sản gắn liền với đất là tài sản pháp luật không quy định phải đăng ký và cũng chưa được đăng ký theo yêu cầu để bảo đảm nghĩa vụ”.

Tuy nhiên, theo VCCI, rà soát các khoản tiếp theo của Điều 11 và các quy định khác trong Dự thảo, trường hợp này cũng không thuộc thẩm quyền của Trung tâm đăng ký giao dịch hay cơ quan nào khác. Trong khi đó, khoản 3 Điều 37 Dự thảo lại quy định đây là trường hợp mà “Văn phòng Đăng ký từ chối đăng ký”, cách quy định này gây rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp trong việc hiểu và áp dụng.

Vì vậy, VCCI đề nghị Ban soạn thảo làm rõ các bên có quyền đăng ký trong trường hợp này hay không và đăng ký với cơ quan nào. Có thể sửa đổi theo hướng cho phép cùng đăng ký đất và tài sản gắn liền với đất (không phân biệt có buộc phải đăng ký hay không) tại Văn phòng đăng ký nhằm tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp, tạo điều kiện quản lý nhất quán hơn cho cơ quan Nhà nước.