Mỹ - Trung cắt đứt quan hệ: Liệu có dễ dàng?

Có thể thấy, trong bối cảnh mâu thuẫn giữa hai nước tiếp tục leo thang trên nhiều lĩnh vực, việc tuyên bố có thể cắt đứt quan hệ với Trung Quốc và không muốn nói chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình được cho là phát biểu quyết liệt nhất của Tổng thống Donald Trump.

Mặc dù ngay sau đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên kêu gọi Mỹ ngừng tấn công Trung Quốc, thay vào đó tập trung bảo vệ công dân và đóng góp nhiều hơn cho hợp tác toàn cầu chống dịch COVID-19, tuy nhiên, những rạn nứt giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang ngày một sâu sắc hơn và có khả năng, nhiều cuộc chiến mới sẽ bùng phát mạnh mẽ trong thời gian tới.

Theo các chuyên gia phân tích, hơn bao giờ hết, cả hai bên cần phải suy ngẫm về hậu quả kinh tế và địa chính trị nếu mối quan hệ giữa hai nền kinh tế đổ vỡ hoàn toàn. Tình hình hiện tại đã khác rất nhiều so với trước đây khi đại dịch COVID-19 đã làm đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời, gây nên những tác hại tiêu cực mạnh mẽ đến Mỹ và Trung Quốc.

Do đó, những hành vi phân ly kinh tế với mức độ ngày một leo thang sẽ làm các công ty Mỹ càng nhanh chóng rút khỏi Trung Quốc, đẩy nền nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vào nguy cơ suy thoái sâu khi đang rất cần sự hỗ trợ từ nước ngoài để phục hồi sau đại dịch.

Mặt khác, Jia Qingguo, giáo sư của Trường Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Bắc Kinh chỉ ra, Trung Quốc luôn là một trong những mục tiêu chính của Tổng thống Trump. Trước khi đại dịch COVID-19 xảy ra và tàn phá Mỹ, nền kinh tế của quốc gia này đã đạt được những thành quả ấn tượng. Đặc biệt, thỏa thuận thương mại giai đoạn một với Trung Quốc đã giúp Tổng thống Trump có cơ hội lớn để giành được nhiệm kỳ thứ hai

Tuy nhiên dịch bệnh đã làm Trump trở nên yếu thể hơn. Hiện nay GDP Mỹ sụt giảm 4,8% trong quý I, hơn 36 triệu người lao động nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp trong 8 tuần qua. Ngay lập tức, Trung Quốc tiếp tục trở thành cái "bia" để hứng chỉ trích về việc đã phản ứng chậm và làm dịch bệnh phát tán toàn cầu. 

Nhưng có một điều rất khác so với năm 2018, khi chiến tranh thương mại bắt đầu nổ ra, nếu quốc gia này tiếp tục căng thẳng, thậm chí cắt đứt quan hệ với Trung Quốc sau đại dịch, kinh tế Mỹ cũng sẽ ảnh hưởng nặng nề. Trong thời điểm hiện tại, nhiều doanh nghiệp đã phải đóng cửa và mọi người mất việc làm, nếu họ tiếp tục mất đi thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới, Mỹ sẽ trượt dài trong khủng hoảng và Tổng thống Trump cũng sẽ phải đối mặt với nguy cơ thất thế trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng sắp tới. 

Chính vì vậy, về cơ bản việc Tổng thống Trump mong muốn Mỹ cắt đứt với Trung Quốc là không khả thi. Nhưng không thể phủ nhận, mối quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc đang ở thời điểm nguy hiểm nhất trong vòng 40 năm trở lại đây. Đại dịch đã làm gia tăng sự mâu thuẫn giữa hai quốc gia. Và sự mâu thuẫn này đang dần chuyển thành các chính sách tách rời. Rất có khả năng, một cuộc chiến tranh Lạnh mới sẽ nổ ra và điều này sẽ làm suy yếu sự ổn định toàn cầu trong tương lai.

Như Julian Gerwirtz, chuyên gia tại Trung tâm các vấn đề quốc tế của Đại học Harvard lí giải, Trung Quốc và Mỹ đang có những tranh chấp ngầm trong nhiều lĩnh vực nhạy cảm. Do đó, những phát biểu thiếu thận trọng từ bên nào cũng có thể trở thành giọt nước tràn ly, gây ra những hành động đối đầu trực tiếp, thậm chí có sự can thiệp của các biện pháp quân sự.

Cho tới thời điểm hiện tại, cả hai bên vẫn đang hành động một cách thận trọng để chuẩn bị cho một chặng đường dài. Đặc biệt, hai nhà lãnh đạo đang có nhiều sự tương đồng. Trong khi ông Trump cần tính đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sắp tới, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng phải xem xét những yếu tố sẽ làm ảnh hưởng đến nhiệm kỳ sắp tới của ông.

Bên cạnh đó, cả hai đều không mong muốn chiến tranh thuế quan trong bối cảnh dịch bệnh khiến hai nước lâm vào khủng hoảng. Mối lo ngại lớn nhất của hai lãnh đạo là tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ bất ổn xã hội, chính trị. 

Do đó giới quan sát cho rằng, vẫn còn thời cơ để cải thiện mối quan hệ giữa hai nước thay vì phá bỏ. Mặc dù việc cải thiện quan hệ đối ngoại không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, tuy nhiên, quan hệ Mỹ - Trung Quốc là một trong những kết nối quan trọng bậc nhất trên toàn cầu. Và sẽ chẳng có bên nào giành chiến thắng nếu việc tách rời thực sự xảy ra.