Nâng hạng thị trường chứng khoán: IR và ESG

AN ĐỊNH• 28/09/2023 13:04

2 vấn đề nằm ngoài các tiêu chí định lượng để đạt điều kiện nâng hạng thị trường chứng khoán theo tiêu chuẩn của FTSE Russel và MSCI, nhưng lại được các tổ chức, định chế đặc biệt quan tâm.

>>> Doanh nghiệp niêm yết nào có hoạt động IR tốt nhất năm 2023?

Đó là hoạt động quan hệ nhà đầu tư (IR), và sản xuất kinh doanh hướng tới quản trị bền vững, theo chuẩn ESG (môi trường - xã hội - quản trị).

ESG không "làm giá", số liệu không rõ ràng

Chia sẻ về chủ đề IR và nâng hạng thị trường tại sự kiện do Vietstock và FiLi tổ chức mới đây, bà Lê Hồng Liên - Giám đốc cao cấp Quan hệ Nhà đầu tư, Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank, HOSE: TCB) - cho rằng, hoạt động IR của một doanh nghiệp có tốt hay không chủ yếu đến từ ý chí cũng như sự đồng tình của ban lãnh đạo doanh nghiệp. Ban lãnh đạo vừa là bộ não vừa là chân tay trong quá trình vận hành doanh nghiệp, do đó ý chí của lãnh đạo đóng góp đến 50% hiệu quả của công tác IR. Ngược lại, nếu không có sự nhất quán với những cái đã làm thì sẽ không có hiệu quả.

Bà Lê Hồng Liên - Giám đốc cao cấp Quan hệ Nhà đầu tư, Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank, HoSE: TCB)

Doanh nghiệp ngoài các buổi trao đổi với công ty chứng khoán thì có thể tổ chức các các buổi gặp mặt trực tiếp giữa nhà đầu tư và ban lãnh đạo hàng tuần, hàng quý để khẳng định kết quả kinh doanh của mình.

"Riêng tại Techcombank, hàng tuần sẽ có ít nhất 1 đến 2 buổi cá nhà đầu tư tổ chức đến gặp mặt lãnh đạo ngân hàng. Techcombank chủ động ghi hình các buổi trao đổi này lại để cung cấp cho nhà đầu tư hoặc bộ phận phân tích công ty chứng khoán để có thêm thông tin", bà Liên chia sẻ.

Vị Giám đốc chuyên về quan hệ Nhà đầu tư, có thâm niên và kinh nghiệm làm việc lâu năm cùng các quỹ và định chế tài chính cũng nhấn mạnh, thêm vào đó, việc minh bạch trên website cũng rất quan trọng vì nếu thông tin trên website rõ ràng, nhà đầu tư sẽ hiểu được tại sao lại dẫn đến kết quả kinh doanh cuối năm của doanh nghiệp. Về đầu tư ESG tại doanh nghiệp, đây là xu hướng toàn cầu nhưng nếu muốn đạt hiệu quả, từng cá nhân, từng con người, từng doanh nghiệp đều phải góp phần vào.

"Những doanh nghiệp làm ESG là những doanh nghiệp thật sự quan tâm đến phát triển bền vững. Nhà đầu tư có thể yên tâm các doanh nghiệp này không phải “làm giá”, số liệu không rõ ràng. Trong đó, nâng hạng là câu chuyện dài hơi của thị trường chứng khoán. Hy vọng các doanh nghiệp niêm yết sẽ nhìn thấy lợi ích dài hơi, tập trung đầu tư thêm cho việc phát triển bền vững của doanh nghiệp", bà Liên nói.

>>>TGĐ VinaCapital: Doanh nghiệp cần tuân thủ ESG để dễ tiếp cận vốn

ESG là tiêu chí bắt buộc cho quá trình đầu tư dài hạn

Ở góc nhìn của quỹ đầu tư, ông Nguyễn Hoàng Linh - Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản Lý Quỹ Đầu Tư Chứng Khoán Vietcombank - cho rằng, bên mua - buy side cũng sẽ nhìn hoạt động IR để ra quyết định đầu tư ở 2 góc độ công bố thông tin và truyền thông thông tin.

Ông Nguyễn Hoàng Linh - Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản Lý Quỹ Đầu Tư Chứng Khoán Vietcombank

Cụ thể theo ông Linh, về công bố thông tin, IR là cầu nối giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư, theo đó cần cung cấp đầy đủ thông tin chính xác, kịp thời tới nhà đầu tư. Nếu thiếu hụt thông tin, quỹ sẽ phải trả mức giá thấp so với nội tại của doanh nghiệp bởi coi việc thiếu hụt thông tin là rủi ro.

Một yếu tố quan trọng là chăm chút website doanh nghiệp. Hiện nay vẫn có nhiều doanh nghiệp đánh giá không đúng mức tầm quan trọng của website. Đây là một trong những nơi đầu tiên để đánh giá tổng quát về doanh nghiệp. Hành trình truy cập vào website vào thân thiện, dễ dàng tiếp cận thông tin sẽ giúp quỹ đầu tư thuận tiện hơn trong quá trình tìm hiểu về doanh nghiệp. Mặt khác, hội đồng đầu tư của quỹ cũng là con người và có mang tính cảm tính trong đánh giá, do đó, nếu thích doanh nghiệp hơn thì có xu hướng trả định giá cao hơn cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, nếu doanh nghiệp định kỳ có thêm các báo cáo hàng tháng hàng quý về hoạt động kinh doanh sẽ rất là tốt. Nếu có thông tin cần thiết về doanh nghiệp, quỹ đầu tư có thể không cần liên hệ trực tiếp với cán bộ truyền thông.

Trong bối cảnh, ESG là xu hướng mới trên toàn cầu, quỹ đầu tư cũng đánh giá cao doanh nghiệp chú trọng ESG. Nhà đầu tư theo chiến lược dài hạn thì ESG là tiêu chí bắt buộc cho quá trình đầu tư. Doanh nghiệp có hệ thống quản trị tốt và có trách nghiệp với xã hội và môi trường thì sẽ duy trì tăng trưởng trung và dài hạn. Tiêu chuẩn về môi trường ngày càng nghiêm ngặt hơn. Ở Việt Nam đang nghiên cứu đưa sàn tín chỉ carbon vào năm 2025, không chuẩn bị trước có khả năng sẽ tăng chi phí và giảm lợi thế cạnh tranh.

Ở khía cạnh truyền thông, ông Linh nhấn mạnh, doanh nghiệp nên có nguyên tắc đối xử công bằng nhất quán với nhà đầu tư, không phân biệt giữa cổ đông cá nhân với cổ đông tổ chức, cổ đông lớn và cổ đông nhỏ. Các năm gần đây, doanh nghiệp đã tổ chức đội IR chuyên nghiệp, giúp tiếp cận thông tin doanh nghiệp thuận tiện hơn.

Một số trường hợp, quỹ đầu tư gặp khó khăn trong việc gặp mặt các lãnh đạo cấp cao của doanh nghiệp. Theo đó, để IR tốt hơn, quỹ đầu tư kỳ vọng lãnh đạo cấp cao có thể dành thời gian cho nhà đầu tư để chia sẻ vể triển vọng doanh nghiệp, nhận định thị trường, Các thông tin này nếu được nghe từ chủ tịch hay tổng giám đốc thì sẽ tốt hơn rất nhiều.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng: Doanh nghiệp có thể tận dụng phương tiện truyền thông mạng xã hội. Nếu doanh nghiệp tận dụng tốt thì có thể xây dựng mối quan hệ với nhà đầu tư tốt và biết được nhà đầu tư đang nghĩ gì, đánh giá sao về mình để lên kế hoạch phù hợp. Hiện tại, một số doanh nghiệp đã có trang fanpage cung cấp nhiều thông tin hữu ích, ông Linh cho biết.

IR giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn rẻ hơn

Ông Mathew Smith, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phân tích tại CTCK Yuanta Việt Nam, nhận định IR đang là yếu tố quan trọng góp phần giúp tối đa hoá giá trị của doanh nghiệp, nhất là trong môi trường đầy bất định hiện nay.

ng Mathew Smith, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phân tích tại CTCK Yuanta Việt Nam

Ông Mathew Smith, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phân tích tại CTCK Yuanta Việt Nam

Là một chuyên gia chinh chiến trên thị trường chứng khoán châu Á trong hai thập niên qua, ông Smith cho rằng thông qua hoạt động quan hệ nhà đầu tư, doanh nghiệp có thể cải thiện khả năng tiếp cận vốn, được định giá hợp lý hơn và nâng cao thanh khoản của cổ phiếu. Ngoài ra, IR cũng là kênh để nhận phản hồi về chiến lược doanh nghiệp và làm rõ thông tin cho các nhà đầu tư.

Theo vị này, khi thị trường giảm và hoạt động kinh doanh trở nên khó khăn, đó là lúc doanh nghiệp nên chủ động chia sẻ thông tin với với thị trường. “Khi thông tin tiêu cực xuất hiện, điều tệ nhất là doanh nghiệp im lặng và không làm rõ thông tin cho nhà đầu tư. Đó là lúc phải làm rõ thông tin, chiến lược với nhà đầu tư”, ông Smith chia sẻ.

Dẫn chứng cho việc này, ông Mathew Smith nêu lại ông lớn dầu khí Total Energies của Pháp. Trong năm 1999, Total Energies cho biết không hề có ý định thâu tóm hay phát hành cổ phiếu để thâu tóm doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, sau đó, họ lại thâu tóm đối thủ Petrofina, nhưng lại không truyền đạt thông tin và chiến lược hậu thâu tóm cho nhà đầu tư.

“Họ chọn cách im lặng và phía nhà đầu tư cũng không nắm chiến lược của công ty sau thâu tóm”, ông nói. Nhà đầu tư cảm thấy bối rối và mức giá bỏ ra để thâu tóm Petrofina cũng rất cao. Kết quả là cổ phiếu ngay lập tức giảm 22%.

Và có lẽ từ sự vụ này, Total đã rút kinh nghiệm cho riêng mình. Đến năm 2001, nhà máy Toulouse của Total phát nổ và công ty đã lập tức phản hồi thông tin từ các cơ quan điều hành, công chúng cũng như nhà đầu tư. Tại thời điểm đó, giới đầu tư đánh giá cao hành động của Total, cho rằng công ty đã nhận trách nhiệm về vụ phát nổ và phía Chủ tịch Total cũng tích cực phản hồi thông tin.

Kết quả là giá cổ phiếu của Total không thay đổi quá nhiều và hình ảnh của Total không bị tác động quá tiêu cực bởi sự vụ này.

Giám đốc Khối của Yuanta Việt Nam cũng nhận định môi trường vốn hiện tại đã thay đổi rất nhiều. Lợi suất trái phiếu đã trên đà giảm trong 40 năm liên tiếp. Mãi cho tới năm 2021, xu hướng đã bắt đầu thay đổi, lợi suất tăng trở lại và các NHTW như Fed đã nâng mạnh lãi suất. Điều này ảnh hưởng tới chi phí sử dụng vốn của doanh nghiệp

“IR trở nên quan trọng hơn bao giờ hết vì lúc này, nhà đầu tư có nhiều lựa chọn hơn vì có nhiều lựa chọn tài sản mang lại lợi suất cao hơn. Doanh nghiệp phải chia sẻ những điểm hấp dẫn của bản thân để thu hút nhà đầu tư. Đó là vai trò của đội ngũ IR: Giúp doanh nghiệp tiếp cận với nguồn vốn giá rẻ hơn”, ông Smith cho biết.

Ở một góc nhìn khác, nhà đầu tư cũng đánh giá cao các công ty minh bạch thông tin và sẵn sàng trả một mức giá cao hơn cho các doanh nghiệp có hoạt động IR xuất sắc.

Ông Mathew Smith dẫn lại một khảo sát chỉ ra sự khác biệt giữa công ty có hoạt động IR tốt và công ty có hoạt động IR kém.

Với công ty có hoạt động IR tốt, 56% nhà đầu tư tham gia khảo sát chấp nhận trả mức giá cao hơn ít nhất 15% so với công ty tương tự nhưng có hoạt động IR kém. Khoảng 24% nhà đầu tư tham gia chịu trả cao hơn 10%.

Minh bạch thông tin cũng mang lại nhiều lợi ích khác cho doanh nghiệp. Phần lớn nhà đầu tư tham gia khảo sát cho rằng minh bạch thông tin sẽ tăng uy tín của ban quản lý (75%), cải thiện khả năng tiếp cận vốn mới (63%), thu hút nhà đầu tư dài hạn (60%) và được nhiều chuyên viên phân tích chú ý hơn (54%).

Vị Giám đốc nghiên cứu của CTCK Yuanta Việt Nam cũng chỉ rõ những khác biệt mà hoạt động IR có thể mang lại cho doanh nghiệp ở Việt Nam. Theo đó, ông Smith so sánh diễn biến cổ phiếu của hai doanh nghiệp Việt Nam, trong đó công ty A là một công ty bluechip có hoạt động kinh doanh vững mạnh và IR tốt, còn B là công ty cùng ngành.

Kết quả cho thấy với hoạt động IR tốt hơn, công ty A có vốn hóa thị trường cao hơn, thanh khoản tốt hơn và định giá P/sales cũng cao hơn nhiều.

Ông Smith lưu ý rằng trên thị trường tài chính, nhà đầu tư có rất nhiều lựa chọn khác nhau và bộ phận IR của doanh nghiệp phải tích cực chia sẻ thông tin, chiến lược để thu hút nhà đầu tư về phía mình.

“IR đóng góp rất lớn cho việc huy động vốn, không chỉ ngày hôm nay mà còn trong tương lai. Việc giữ im lặng trước các dòng thông tin không giúp ích gì cho doanh nghiệp”. “IR là không nên được nhìn nhận là một sự kiện chỉ diễn ra một lần, mà là một quá trình liên tục và không có điểm dừng”, ông nhấn mạnh.