Những thế lực quyết định đến hòa đàm Nga - Ukraine

>> Chiến sự Nga - Ukraine và sự cáo chung của toàn cầu hóa

Hòa đàm Nga - Ukraine ngày 29/3 đạt được một số tín hiệu được xem là khả quan. Nhưng liệu các bên có thể đạt được lệnh ngưng bắn? Phương Tây nới lỏng cấm vận Nga và Kiev trở về với trạng thái trung lập như mong muốn của Tổng thống Zelensky, để Putin rời bỏ chiến sự trong thế thắng cuộc?

Chiến sự Nga - Ukraine là cuộc xung đột kinh tế - chính trị mang tính hệ thống, đại diện cho nhiều thế lực trong thế giới phương Tây, nên cuộc chiến này không còn thuộc phạm vi “toàn quyền quyết định” của Moscow và Kiev.

Nga giảm oanh tạc ở Kiev và Chernihiv cũng như Mariupol không có nghĩa là thúc đẩy ký kết hiệp định ngừng bắn. Cục trưởng Cục tác chiến thuộc Bộ tổng tham mưu quân đội Nga, ông Sergei Rudskoi gián tiếp hé lộ mục tiêu “giải phóng Donbass” trong một phát biểu mới đây.

Mục tiêu này là khả dĩ, bởi vì Putin rất khó đạt được tham vọng ban đầu “phi quân sự hóa, phi phát xít hóa” toàn bộ lãnh thổ Ukraine. Như vậy, tại miền Đông súng đạn vẫn tiếp tục nổ cho đến khi Kiev lên tiếng thừa nhận “trao trả cho Nga” vùng đất này.

Điều này chưa thể đến trong ngắn hạn, tại vòng đàm phán mới nhất, phái đàon Ukraine đề xuất “tạm thời hoãn bàn về Donbass và Crimea”. Cũng có nghĩa là: Mục tiêu quan trọng nhất của Putin lúc này không bắt gặp quan điểm phía Ukraine.

Sở dĩ, Ukraine muốn lờ đi vấn đề Donbass và Crimea là bởi họ không có lợi thế quân sự ở hai khu vực này, nếu không muốn nói đã nằm trong tầm kiểm soát của quân đội Nga.

Đại diện của Putin chưa bình luận gì về nhã ý trung lập - không gia nhập Liên minh quân sự NATO từ Kiev, nhưng phải được đảm bảo an ninh từ châu Âu. Rõ ràng những gì Kremlyn muốn còn nhiều hơn thế, kể cả việc Chính phủ Zelensky nói không với Liên minh kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa EU.

Chỉ chừng ấy nội dung thuộc quyền quyết định của hai bên đã khó đi đến thống nhất, huống hồ toàn châu Âu bây giờ tập trung đối phó Nga, lo sợ ảnh hưởng xấu trong tương lai, đặc biệt đằng sau có Mỹ - không bao giờ muốn Putin kết thúc “chiến dịch quân sự đặc biệt” trong tình thế ngẩng cao đầu.

Thủ tướng Anh, Borris Johnson tỏ quan điểm: “Một thỏa thuận ngưng bắn là không đủ điều kiện dỡ bỏ cấm vận với Nga”, ông đề xuất thẳng thừng “chúng tôi không muốn nhìn thấy bất kỳ điều gì ngoài lực lượng quân sự Nga rút khỏi lãnh thổ Ukraine”. Ngoại trưởng Mỹ, ông Antony Blinken có vẻ nghi ngờ Nga, rằng: “chưa thấy dấu hiệu nghiêm túc thực sự từ Nga trong việc theo đuổi hòa bình”.

Nga chưa muốn lặng mà châu Âu không muốn dừng, khi đối thoại đang diễn ra tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), thì có 3 nước Bỉ, Hà Lan và Ireland bơm thêm căng thẳng khi trục xuất hàng loạt nhà ngoại giao Nga.

Có thể thấy rằng, lần phương Tây khó lòng giải quyết nội bộ một cách êm thấm, do mục đích, hành động của các bên là khác nhau trên một bàn cờ mang tên Ukraine.

Nga muốn đảm bảo an ninh quốc gia, đạt được tham vọng cường quốc sau khi bình định láng giềng; vì thế, châu Âu cũng phát sinh lo ngại tương tự, họ cùng Mỹ - nhân cơ hội này tấn công “phi vũ trang” nhằm vào Nga, hòng nhổ bỏ cái gai ở châu lục.

Mỹ và châu Âu không muốn một Putin và nước Nga có xu hướng “dân tộc chủ nghĩa” ngày càng lớn lên ở mảnh đất được ngợi ca tôn sùng dân chủ, nhân quyền.

Trung Quốc là thế lực duy nhất bây giờ có đủ điều kiện “khuyên nhủ” Putin, nhưng ông Tập không vội làm thế!