Nở rộ mô hình thuê robot làm việc

QUÂN BẢO• 29/08/2021 03:00

Các nhà đầu tư mạo hiểm đang ủng hộ một mô hình tài chính mới: thuê robot, lắp đặt và bảo trì, thanh toán cho nhà máy theo giờ hoặc tháng.

Sự tiến bộ công nghệ và sức ép yêu cầu trả lương nhân công cao hơn đã và đang thúc đẩy nhiều công ty bổ sung robot vào lực lượng sản xuất của mình. Người ta có thể thấy những kho hàng rộng mênh mông của Amazon hoạt động gần như không có bóng người. Tất cả công việc đều do robot đảm nhiệm dẫn tới nhiều nhân viên phải xuống đường biểu tình vì mất việc.

Đó là tại các công ty lớn. Còn đối với các công ty vừa và nhỏ, chi phí triển khai robot vẫn là một rào cản. Tuy vậy, khi có cầu, thị trường sẽ có cung. Một dịch vụ mới ra đời: Cho thuê robot, tính phí theo giờ hoặc tháng để cắt giảm rủi ro và chi phí ban đầu.

Saman Farid, một nhà đầu tư mạo hiểm chuyên đầu tư vào lĩnh vực tự động hoá trong hơn một thập kỷ qua đã thành lập Formic Technologies, một đơn vị cho thuê robot với sự hỗ trợ từ Lux Capital và Initialized Capital, một quỹ đầu tư đã từng rót vốn vào dự án xe tự lái Cruise.

Đối tác của Initialized Capital, Garry Tan, đã để ý rằng nhu cầu robot tăng cao một phần nhờ vào sự phổ biến của công nghệ trí tuệ nhân tạo, lãi suất thấp cũng như căng thẳng chính trị Mỹ-Trung trong chuỗi cung ứng. “Đó là 3 yếu tố trung tâm thúc đẩy những xu hướng mới và định hình xã hội ngày nay,” Tan nói.

Các công ty kỹ thuật và các chủ doanh nghiệp nhỏ không phải lúc nào cũng hiểu nhau - nghịch lý này đã khiến Hiệp hội Công nghệ Sản xuất thành lập văn phòng ở San Francisco vài năm trước để kết nối họ lại với nhau. Mô hình cho thuê đặt ra nhiều gánh nặng tài chính cho các công ty khởi nghiệp robot, vốn phải chịu rủi ro khi nhà sản xuất mất hợp đồng hoặc thay đổi sản phẩm. Trong khi đó, các nhà máy nhỏ thường không cần đến robot cho các hoạt động sản xuất của mình, chưa kể đến bài toán về nguồn vốn ban đầu.

Tuy nhiên, điều đó không ngăn cản các nhà đầu tư tham gia vào thị trường này. Tiger Global, nhà tài trợ lớn nhất cho các công ty khởi nghiệp công nghệ trong năm nay, đã hỗ trợ ba công ty robot cung cấp dịch vụ đăng ký trong vòng bảy tháng.

Polar Hardware Manufacturing, một nhà máy dập kim loại 105 năm tuổi ở Chicago được quản lý bởi gia đình của Bob Albert, đã thuê robot từ Formic với giá chưa tới 10 USD/giờ, rẻ hơn nhiều so với mức lương 20 USD/giờ của một công nhân bình thường. Albert cho biết: “Nếu robot hoạt động thực sự tốt, chúng tôi sẽ triển khai đại trà”.

Trong khi đó, Westec Plastics Corp, một nhà máy đúc nhựa ở Livermore, California, đã thuê robot đầu tiên vào tháng 1 năm 2020 từ Rapid Robotics. Hiện tại họ đang dùng ba robot mang tên Melvin, Nancy và Kim với mức phí 3,750 USD/tháng cho mỗi robot trong năm đầu tiên và 2,100 USD/tháng từ năm thứ hai.

Chủ tịch Tammy Barras cho biết: “Một mình Melvin làm việc 24 giờ/ngày và thay thế cho 3 lao động bình thường”. Chỉ với một robot, công ty đã tiết kiệm khoảng 60.000 USD chi phí lao động mỗi năm. “Chúng tôi đã phải tăng lương khá nhiều trong năm nay vì những gì đang diễn ra trên thế giới, trong khi Melvin không bao giờ đòi hỏi điều đó”.

Barras cũng thừa nhận rằng robot chưa thể thay thế hoàn toàn con người vì chúng chỉ có thể thực hiện các nhiệm vụ đơn giản và lặp đi lặp lại. Hiện công ty vẫn còn 102 lao động là con người.

Jordan Kretchmer, đồng sáng lập kiêm CEO của Rapid Robotics, cũng thừa nhận những hoài nghi về thị trường này. “Rất nhiều lần chúng tôi tiếp cận một công ty đã từng sử dụng robot nhưng thất bại. Tuy nhiên, tôi tin rằng robot sẽ là lựa chọn khả thi nếu như tìm được đúng doanh nghiệp.”

Như vậy có thể thấy, việc ứng dụng robot để thay thế con người là xu hướng trước hay sau cũng sẽ diễn ra. Sức ép tăng lương cho người lao động cũng là một trong những lý do góp phần đẩy nhanh hơn quá trình này và bị thiệt đầu tiên lại chính là những người lao động.