[COVID-19] Văn hóa… “Lợi dụng để trục lợi”?

Trong công tác kiểm soát các sản phẩm, hàng hóa phòng dịch COVID-19, các sàn thương mại điện tử như: Sendo.vn, Shopee.vn, Lazada.vn, Tiki.vn, chotot.com, vatgia.com, fado.vn, bibomart.com.vn, concung.com... đã chủ động rà soát các gian hàng và gỡ bỏ các sản phẩm, hàng hóa lợi dụng dịch bệnh để tăng giá gây mất ổn định thị trường.

Theo ghi nhận, từ ngày 31/1 đến 2/2, tại nhiều địa phương đã xảy ra tình trạng "cháy hàng" khẩu trang do lượng khách mua quá đông. Một số cửa hàng kinh doanh thiết bị y tế đã hét giá khẩu trang gần 5-7 lần nhưng vẫn hết hàng. Giá bán trên các trang thương mại điện tử rất chênh lệch, có nơi chỉ bán 25– 50 nghìn đồng/hộp, có nơi bán 150– 200 nghìn đồng/hộp. Những nơi chịu bán hộp thì rẻ nhất cũng 170 nghìn đồng/hộp 50 cái, có loại đến 80 nghìn đồng/cái.

Ông Nguyễn Văn - Viện Dư luận Xã hội đã từng khẳng định: “Tình trạng lợi dụng bối cảnh xảy ra dịch bệnh nâng giá bán khẩu trang lên gấp nhiều lần nhằm trục lợi theo tôi cũng là một thứ virus gây nguy hại cho môi trường kinh doanh cần phải xử lý nghiêm. Hành vi như trên không chỉ là vi phạm pháp luật mà còn vi phạm đạo đức kinh doanh. Nếu không xử lý nghiêm, kịp thời có thể sẽ lây lan từ đối tượng này sang đối tượng khác”.

Việc thực trạng trên đang dấy lên một làn sóng đánh giá về văn hóa…“Lợi dụng để trục lợi”. Bởi theo thống kê của Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT), tính từ ngày 31/1 – 2/2/2020, lực lượng QLTT đã tổng kiểm tra, xử lý 1.221 vụ việc vi phạm về giá tại các cửa hàng kinh doanh thiết bị y tế trên địa bàn cả nước, tạm giữ 318.616 chiếc khẩu trang (không kể số 94.000 chiếc do Cục QLTT TP. Hồ Chí Minh xử lý đối với Công ty TNHH Thiết bị y tế Thời Thanh Bình).

Tại Hà Nội, ngày 31/1, Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an Hà Nội cùng Đội Quản lý thị trường số 1 Hà Nội đã lập biên bản xử phạt gần 60 triệu đồng hai cửa hàng kinh doanh thiết bị y tế nâng giá bán khẩu trang: cơ sở số 118 và 120 Ngọc Khánh (quận Ba Đình).

Mới đây, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về phòng chống dịch bệnh do nCoV (COVID-19), Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam có chỉ đạo: “Bất cứ hiệu thuốc tăng giá khẩu trang, yêu cầu rút giấy phép kinh doanh, đây là quyền hạn của ngành y tế. Nếu người dân có bằng chứng cửa hiệu tăng giá, không cần thanh tra kiểm tra, đề nghị Bộ Y tế rút giấy phép kinh doanh ngay lập tức. Đây là vấn đề kỷ cương, đạo đức, cần thực hiện nghiêm túc”.

Tuy nhiên, trên thực tế tại một số sàn thương mại điện tử giá một số loại khẩu trang 3M 9001V trước kia có giá khoảng 300 nghìn đồng/25 chiếc thì nay đã tăng tới 1,5 triệu đồng/5 chiếc.

Và trên thực tế, tại chính những trang thương mại điện tử lớn như: Sendo.vn sau rà soát đã xử lý trên 400 gian hàng và gần 4.000 sản phẩm khẩu trang/khẩu trang y tế sai phạm; 100 gian hàng và trên 1.500 sản phẩm dung dịch/gel rửa tay khô vi phạm. Cùng với đó, Shopee.vn cũng đã xử lý gần 3.000 gian hàng và trên 3.500 sản phẩm khẩu trang/khẩu trang y tế vi phạm; gần 400 gian hàng và gần 500 sản phẩm dung dịch/gel rửa tay khô vi phạm.

Trong khi đó, thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và lãnh đạo Bộ Y tế, sáng 02/02/2020, Chánh thanh tra Bộ Y tế Nguyễn Mạnh Cường đã ký quyết định thành lập 4 đoàn công tác trọng điểm tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa để kiểm tra, nắm tình hình phòng, chống dịch  Corona gây ra. Trong đó, có bao gồm nội dung liên quan công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý các vi phạm, trong sản xuất, kinh doanh các mặt hàng thuốc, hóa chất, khẩu trang... phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh.

Tuy nhiên, trái ngược với những chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và các bộ, ngành, thì thực trạng nhiều đối tượng vẫn lợi dụng dịch để trục lợi như: Ngày 22/02/2020, Công an huyện Sóc Sơn (Hà Nội) đã phát hiện bên trong một ngồi nhà tại thôn Đa Hội, xã Bắc Sơn cất giấu 620kg khẩu trang y tế đã qua sử dụng thu mua từ khu vực TP. Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc nơi đang nằm trong tâm điểm của vùng dịch cần phải cách ly.

Vậy, tại sao hiện trạng trên không dấu hiệu chấm dứt mà còn biến tướng với nhiều thủ đoạn tình vi, hay có chăng nó đã trở thành: Văn hóa… “Lợi dụng để trục lợi” như nhận định của PGS.TS Nguyễn Ngọc Điện - Phó hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM: Nếu không ai tin ai, thì chuẩn mực sẽ bị xếp xó(?).