Anh sẽ đem đến “luồng gió” mới cho CPTPP?

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 09/04/2023 02:30

Nhiều chuyên gia cho rằng, nếu Vương quốc Anh gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) sẽ đem lại “luồng gió” mới cho hiệp định này.

>> Cơ hội của CPTPP: Góc nhìn từ Hàn Quốc

Hội nghị cấp bộ trưởng giữa Anh và các thành viên CPTPP đã đi đến thống nhất khởi động tiến trình gia nhập CPTPP của London.

p/Kim ngạch thương mại song phương Việt Nam- Vương quốc Anh qua các năm. Nguồn: TCHQ, TTX

Kim ngạch thương mại song phương Việt Nam- Vương quốc Anh qua các năm. Nguồn: TCHQ, TTX

Bước ngoặt hậu Brexit

Phe ủng hộ rời Liên minh châu Âu (EU) trên chính trường nước Anh có lý do khi cho rằng, Brussels nắm quyền định đoạt nghị sự của thành viên. Đã đến lúc London cần tự quyết tương lai của chính mình. Sau khi rời EU, quốc gia Tây Âu trở lại với tiến trình toàn cầu hóa, đa phương hóa một cách chủ động.

Bên cạnh đó, trong giai đoạn đầu trong kỷ nguyên hậu rời EU (Brexit), kinh tế Anh chao đảo, các chỉ số thương mại quốc tế không khả quan; đối mặt với dịch bệnh, lạm phát, nội tệ mất giá, bất ổn chính trị nội bộ. Trong khi đó Chính phủ ông Rishi Sunak không “Brexit kiểu Thụy Sĩ”, tức là ưu tiên quan hệ nội khối cho dù không còn là thành viên EU.

Dưới áp lực hướng ngoại, Anh đã ký thỏa thuận thương mại với Nhật Bản, Australia. Đây được xem như bước ngoặt, là những Hiệp định thương mại tự do lớn đầu tiên được ký kết sau Brexit. Nói tóm lại, Anh muốn tìm kiếm động lực tăng trưởng mới, đặc biệt trong bối cảnh EU mang trọng trách với chiến sự Nga - Ukraine.

Lịch sử kinh tế - chính trị Anh có bề dày đáng nể, từng là cường quốc thương mại hàng đầu thế giới trong thế kỷ 19. Giờ đây, với việc thiết lập lại mạng lưới đối tác kinh tế, ông Rishi Sunak nuôi ý tưởng phục hồi tầm ảnh hưởng toàn cầu của nước Anh.

Sức hấp dẫn lớn

Hiện nay, có hàng trăm Hiệp định Thương mại tự do đang có hiệu lực trên thế giới, nhưng việc London ngỏ lời chọn gia nhập CPTPP là thực tiễn rất đáng chú ý. CPTPP là khối liên kết kinh tế có khả năng trở thành rường cột trong tương lai gần. Hiệp định này đủ khả năng vượt qua Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu - Nhật Bản (JEFTA) nếu các quốc gia thành viên đoàn kết, tận dụng tối đa mọi cơ hội thúc đẩy hợp tác.

CPTPP là nơi kết hợp giữa một vài nền kinh tế kỳ cựu và rất nhiều nền kinh tế mới nổi; sở hữu thế mạnh đa dạng như công nghiệp giàu chất xám, nông nghiệp công nghệ cao đến từ nhiều vùng không gian địa lý thuộc 3 châu lục. Do vậy, nếu trở thành thành viên CPTPP, Anh Quốc sẽ tiết kiệm tối đa thời gian xây dựng mối quan hệ kinh tế song phương.

>> Doanh nghiệp cần tận dụng tốt hơn nữa các cơ hội từ CPTPP

Trong khi EU yêu cầu tất cả thành viên phải tuân theo luật chơi chung của khối về thương mại, thì CPTPP tôn trọng tối đa quyền kiểm soát hệ thống pháp lý về thương mại, để mở các điều kiện về nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm hàng hóa, nguyên nhiên liệu đầu vào,…

CPTPP cho thấy sự hấp dẫn khi thu hút lá đơn của Trung Quốc; ngay cả Washington, New Delhi đang để ngỏ khả năng gia nhập hiệp định này. Như vậy, Anh có cơ hội nâng cao vị thế trong tuyến thương mại quan trọng hàng đầu thế giới hiện nay.
Tựu trung lại, nếu tiến trình đàm phán của Anh thành công tốt đẹp, CPTPP sẽ có đại diện tầm cỡ châu Âu đầu tiên trong khối, mở ra cơ hội hợp tác và phát triển không nhỏ cho tất cả thành viên còn lại.

Quốc vụ khanh Hands gặp Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh. (Nguồn: Đại sứ quán Anh)

Cơ hội cho Việt Nam

Kết thúc năm 2022, tổng khối lượng trao đổi thương mại hàng hóa và dịch vụ giữa Vương quốc Anh và Việt Nam đạt 5,9 tỷ Bảng Anh; quan hệ song phương có lịch sử gần nửa thế kỷ. Do vậy, sự góp mặt của Anh trong CPTPP tạo thêm cơ hội mở rộng dư địa hợp tác cho hai phía.

Điện thoại các loại, linh kiện, dệt may và nông sản hiện là 3 nhóm hàng chủ đạo của Việt Nam tại thị trường Anh. Trong tương lai, làm sâu sắc quan hệ kinh tế giữa Việt Nam và Anh Quốc sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam giải quyết 3 vấn đề:

Thứ nhất, Anh là thị trường có tiêu chuẩn kỹ thuật rất cao; tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm nghiêm ngặt, đi kèm với quy định nhân văn về lao động, môi trường. Việc Anh trở thành thành viên CPTPP sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận dễ dàng hơn với luật pháp thương mại của đối tác. Đây là điều kiện tối quan trọng trong hoạt động kinh tế ngoài lãnh thổ.

Thứ hai, cạnh tranh với doanh nghiệp bản địa và đối thủ đến từ nhiều quốc gia châu lục là vấn đề rất khó khăn. Tuy nhiên, CPTPP có ưu đãi đặc biệt thuế quan cho hàng hóa từ Việt Nam, đây là điều kiện thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Anh. Đại sứ của Vương Quốc Anh tại Việt Nam Iain Frew cho rằng: “các công ty Việt Nam đang tiếp cận thị trường Anh rất tốt, và những cam kết giảm thuế của Anh trong khuôn khổ CPTPP sẽ còn tốt hơn nữa”.

Thứ ba, việc cùng trở thành thành viên trong một Hiệp định thương mại tự do sẽ giúp tối đa hóa khả năng hợp tác. Ví dụ, với các quy định về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, các thành viên buộc phải sử dụng nguyên, nhiên liệu nội khối. Đặc biệt, thị trường Anh thường có nhu cầu tiêu thụ nông sản nhiệt đới rất cao trong mùa đông, trong khi Việt Nam dồi dào nguồn cung này.

Nếu tiến trình đàm phán của Anh thành công, CPTPP sẽ có đại diện tầm cỡ châu Âu đầu tiên trong khối, mở ra cơ hội hợp tác và phát triển không nhỏ cho tất cả các thành viên còn lại.