Toàn cảnh kinh tế tháng 8 và khả năng giữ nguyên lãi suất điều hành của NHNN

Brian Lee Shun Rong & Chua Hak Bin, Kinh tế gia Maybank IBG• 30/08/2023 11:20

Trong kịch bản của chúng tôi, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có khả năng hạ lãi suất 25 điểm cơ bản nữa, nhưng những tín hiệu kinh tế tháng 8 có thể khiến chính sách lãi suất được giữ nguyên.

>>>Tỷ giá cuối năm 2023 sẽ ra sao?

Số liệu kinh tế vĩ mô tháng 8 /2023 của Việt Nam ghi nhận nhiều tín hiệu khá tích cực.

Sản xuất công nghiệp tăng tháng thứ 4

Sản xuất công nghiệp có mức tăng (+2,6% so với +3,7% trong tháng 7 tiếp tục cao hơn một năm trước. So với tháng liền trước, đã tăng +2,9% so với tháng trước. Tốc độ tăng trưởng hàng năm chậm hơn so với tháng trước chủ yếu nhờ vào hoạt động khai thác và khai thác đá (-6,2% so với +4% trong tháng 7).

Sản xuất công nghiệp và xuất khẩu đều ghi nhận tháng tăng tích cực. Trong ảnh: Vận chuyển hàng tại cảng Cát Lái - Người chụp: Quốc Tuấn

Sản xuất công nghiệp và xuất khẩu đều ghi nhận tháng tăng tích cực. Ảnh: Quốc Tuấn

Sản xuất vẫn ổn định ở mức +3,5% (so với +3,6% trong tháng 7). Lợi nhuận được dẫn dắt bởi việc sản xuất sản phẩm thực phẩm (+11,4%), đồ uống (+8,5%), sản phẩm hóa chất (bao gồm phân bón) (+9,3%) và sản phẩm nhựa (+8,4%). Các ngành phụ thuộc vào xuất khẩu chính được ghi nhận khiêm tốn hơn, chẳng hạn như mặc quần áo (+1,7%), giày dép (-1,4%) và máy tính, sản phẩm điện tử & quang học (-0,3% so với -1,9% trong tháng 7).

Tuy nhiên, sản lượng máy tính, sản phẩm điện tử và quang học tiếp tục tăng trưởng mạnh mức tăng trưởng hàng tháng là +9,4% trong tháng 8 (so với +12% trong tháng 7), dẫn đầu là thiết bị liên lạc (+11,7%). Samsung báo cáo lạc quan về doanh số bán trước Galaxy Flip 5 và Fold 5 (ra mắt vào ngày 26 tháng 7 cho các đơn đặt hàng trước), điều này có thể thúc đẩy sự tăng trưởng.

Điều đáng chú ý là sản xuất thiết bị điện tử tiêu dùng đã tăng +21,6% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 8 và đã tăng +11,1% so với một năm trước trong 8 tháng đầu năm 2023. Điều này có thể phản ánh sự dịch chuyển nguồn cung chuỗi đa dạng hóa ra khỏi Trung Quốc, giúp tăng năng lực sản xuất và sản lượng.

Xuất khẩu trên đà diễn biến tích cực

Xuất khẩu sụt giảm trong tháng thứ 6 nhưng đang trên đà chuyển biến tích cực. Cụ thể so với cùng kỳ năm trước, xuất khẩu giảm -7,6% so với mức giảm -2,2% trong tháng 7, là tháng thứ sáu giảm liên tiếp tính đến tháng 8, nhưng ghi nhận tăng mạnh mẽ +7,7% so với tháng trước (so với +2,1% trong tháng 7).

Cán cân thương mại tăng lên mức thặng dư 3,82 tỷ USD (so với 3,07 tỷ USD trong tháng 7), với nhập khẩu giảm -8,3% so với một năm trước.

Tăng trưởng xuất khẩu hàng tháng đạt trung bình +4,9% trong ba tháng qua. Với cơ sở thấp trong những tháng tới và nhu cầu về hàng điện tử ổn định, chúng tôi cho rằng xuất khẩu đang đang trên đà trở lại mức tăng trưởng dương hàng năm kể từ quý 4, hoặc thậm chí tháng 9.

Điện thoại và linh kiện (chiếm gần xấp xỉ ~15% kim ngạch xuất khẩu năm ngoái) giảm -14,6% so với một năm trước (và +0,9% trong tháng 7) do cơ sở cao, ngay cả khi lô hàng tăng khoảng +17% so với tháng trước lên đạt mức cao nhất kể từ tháng 10 năm 2022. Máy tính & điện tử (chiếm gần xấp xỉ ~15% kim ngạch xuất khẩu) phục hồi trong tháng thứ hai, tăng +10,8% so với một năm trước (so với +28,4% trong tháng 7).

Các sản phẩm chủ yếu khác vẫn sụt giảm như dệt may (-17,8%), máy móc, thiết bị & dụng cụ (-17,9%), giày dép (-19,3%), gỗ & sản phẩm gỗ (-19,2%) và hải sản (-21%).

Dữ liệu sơ bộ chỉ ra rằng xuất khẩu sang Trung Quốc (-7,5% so với +16,1% trong tháng 7) đã giảm trở lại mức giảm sau ba tháng tăng trưởng liên tiếp một phần dựa trên mức cơ sở cao, mặc dù đã tăng khoảng +14% theo tháng. Các lô hàng đến Mỹ (-7,5%) giảm ít nhất trong sáu năm tháng. Xuất khẩu sang EU giảm -5,4% (so với +2,4% trong tháng 7). Cần lưu ý rằng dữ liệu có thể có thể được sửa đổi khi dữ liệu hải quan được công bố vào tháng tới.

>>> Vốn đầu tư FDI tiếp tục là bệ phóng không chỉ cho phục hồi

Tăng trưởng FDI về cam kết và giải ngân

FDI tiếp tục cải thiện trong tháng 8, với vốn FDI giải ngân tăng +23,6% so với một năm trước, nhanh nhất kể từ tháng 9 năm 2022. Trong 8 tháng đầu năm 2023, vốn FDI giải ngân đã tăng +2,3% từ một năm trước, mặc dù mức cơ sở cao của năm ngoái. Đăng ký FDI đã tăng +8,2% so với cùng kỳ năm trước 8 tháng đầu năm, dẫn đầu là ngành sản xuất (+14,7%). FDI đăng ký từ Trung Quốc và Hồng Kông đã tăng +68% trong giai đoạn này.

FDI tăng trưởng trong đó có dòng vốn tăng mạnh từ Trung Quốc vầ Hồng Kông

FDI tăng trưởng trong đó có dòng vốn tăng mạnh từ Trung Quốc vầ Hồng Kông (Nguồn: MIBG)

Doanh số bán lẻ kiên cường nhờ sự phục hồi của du lịch

Doanh số bán lẻ danh nghĩa (+7,6% so với +7,1% trong tháng 7) vẫn ổn định trong tháng 8, tăng +0,9% so với tháng trước (so với +1,1% trong tháng 7). Với sự phục hồi hơn nữa về lượng khách du lịch, dịch vụ du lịch (+4,5%) và dịch vụ lưu trú & ăn uống (+3,5%) tiếp tục dẫn đầu mức tăng trưởng hàng tháng.

Doanh số bán hàng nhích lên +0,6%. Lượng du khách nước ngoài đến trong tháng 8 (1,22 triệu so với 1,04 triệu trong tháng 7) đã tăng lên 80,5% so với trước đại dịch mức (tức là cùng tháng năm 2019). Với nhu cầu được hỗ trợ bởi kỳ nghỉ hè kéo dài từ đầu tháng 7 đến hết tháng 8, lượng khách đến từ Trung Quốc tăng +17,7% so với trước đó tháng (so với +14% trong tháng 7), mặc dù vẫn ở mức 44% so với mức trước đại dịch. Du khách đến từ miền Nam Hàn Quốc tăng hơn 1/3 so với tháng trước, đạt 96% trước đại dịch.

Áp lực lạm phát giảm, dự báo tăng trưởng GDP cao hơn năm ngoái

Lạm phát toàn phần ghi nhận vẫn tăng do vận tải, lạm phát cơ bản ổn định. Trong đó, lạm phát toàn phần đã tăng lên mức cao nhất trong 5 tháng là +3% trong tháng 8 (so với +2,1% trong tháng 7), trong khi tăng +0,9% so với một tháng trước. Lạm phát tăng chủ yếu do vận chuyển chậm hơn giảm phát (-0,3% so với -9,3% trong tháng 7). Chi phí vận chuyển tăng +3,9% so với tháng trước, do giá dầu thế giới tăng cao dẫn tới giá xăng tăng.

Nhà ở & xây dựng (+7,1% so với +6,5% trong tháng 7) tăng lên mức cao nhất trong 6 tháng, tăng +0,9% so với tháng trước do giá thuê và giá xăng cao hơn. Thực phẩm & dịch vụ ăn uống (+2,3% so với +2,6% trong tháng 7) giảm bớt do cơ sở cao nhưng lại có mức tăng trưởng so với tháng trước (+0,8%) tăng tốc lên mức cao nhất trong 7 tháng do giá gạo tăng sau vụ gạo Ấn Độ lệnh cấm xuất khẩu và El Nino.

Áp lực giá cơ bản vẫn ổn định với lạm phát cơ bản giảm xuống +4% (so với +4,1% trong tháng 7). Chúng tôi duy trì dự báo lạm phát ở mức +2,8% vào năm 2023 và +3,5% vào năm 2024.

Tăng trưởng GDP quý 3 có thể tăng tới 4,5% -5%, cao hơn GDP năm 2023.

Với việc cải thiện sản xuất công nghiệp, đầu tư công lạc quan và doanh số bán lẻ ổn định, chúng tôi cho rằng tăng trưởng GDP quý 3 (công bố vào ngày 29 tháng 9) có thể tăng lên khoảng 4,5%-5% (so với +4,1% trong 2Q). Nếu xu hướng tăng này thành hiện thực, mức tăng trưởng GDP năm 2023 của chúng ta có thể tăng vừa phải dự báo +4%. Chúng tôi vẫn lạc quan về sự phục hồi xuất khẩu do nền tảng thấp phía trước và ổn định nhu cầu điện tử toàn cầu. Hơn nữa, ngày càng có nhiều hy vọng rằng Mỹ (chiếm khoảng 30% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam) có thể tránh được suy thoái kinh tế do tiêu dùng giữ vững và đầu tư tăng tốc nhờ vào các ưu đãi hào phóng của chính phủ Mỹ.

Lãi suất: Có rủi ro về áp lực tỷ giá

Kịch bản cơ bản của chúng tôi vẫn là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) sẽ hạ trần lãi suất huy động thêm 25 điểm cơ bản trước cuối năm (sau khi cắt giảm -125 điểm cơ bản so với đầu năm).

Việc cắt giảm lãi suất tiền gửi nhằm mục đích giảm chi phí huy động vốn của các ngân hàng và để lãi suất cho vay có thể giảm bớt hơn nữa nhằm hỗ trợ nền kinh tế.

Nhưng chúng tôi nghĩ rằng có có khả năng ngày càng cao là NHNN sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách thay vì cắt giảm thêm, do rủi ro về áp lực tỷ giá trong bối cảnh lợi suất trái phiếu Mỹ tăng. Ngoài ra, NHNN lo ngại việc phụ thuộc quá nhiều vào chính sách tiền tệ nới lỏng có thể dẫn tới nợ xấu cao hơn và hệ thống ngân hàng tăng cao, dẫn đến sự bất ổn trong dài hạn.