Giao Tòa án nhân dân khu vực giải quyết phá sản, hòa giải, đối thoại
Để đảm bảo phù hợp với mô hình TAND 03 cấp và chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền, cơ quan thẩm tra cho biết, giao thẩm quyền giải quyết phá sản cho TAND khu vực là có cơ sở thực hiện.
Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 12/5, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.
Trình bày Tờ trình Dự án Luật, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao - Lê Minh Trí cho biết, trên cơ sở Kết luận số 126-KL/TW ngày 14/02/2025, Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025, Kết luận số 135-KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy Tòa án nhân dân bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới; Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII; Dự án Luật tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm quyền của Tòa án các cấp trong giải quyết các vụ việc dân sự, vụ án hành chính, giải quyết phá sản, tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại theo quy định của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, có liên quan trực tiếp đến tổ chức bộ máy, thẩm quyền của Tòa án nhân dân (TAND).
Dự thảo Luật gồm 06 Điều, trong đó có 05 Điều sửa đổi, bổ sung một số điều của 05 Bộ luật, Luật gồm: Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi, bổ sung 47 Điều; bãi bỏ điểm, khoản của 04 Điều); Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi, bổ sung 23 Điều; bãi bỏ điểm, khoản của 01 Điều); Luật Tư pháp người chưa thành niên (sửa đổi, bổ sung 18 Điều); Luật Phá sản (sửa đổi, bổ sung 07 Điều); Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án (sửa đổi, bổ sung 07 Điều; bãi bỏ điểm, khoản của 01 Điều) và 01 Điều khoản thi hành.
Theo Chánh án TAND tối cao, trên cơ sở mô hình tổ chức TAND 03 cấp, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm quyền của TAND khu vực, TAND cấp tỉnh, TAND tối cao với các nội dung cơ bản như:
Điều chỉnh tăng thẩm quyền của TAND khu vực theo hướng TAND khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm tất cả các vụ việc dân sự, vụ án hành chính (Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự, Điều 31 Luật Tố tụng hành chính); giải quyết phá sản (Điều 8 Luật Phá sản); tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại theo quy định của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án (Điều 7 Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án).
TAND cấp tỉnh có thẩm quyền phúc thẩm các vụ việc dân sự, vụ án hành chính mà bản án, quyết định của TAND khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị (Điều 37 Bộ luật Tố tụng dân sự, Điều 32 Luật Tố tụng hành chính); Bổ sung thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm của Chánh án TAND cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh (khoản 2 Điều 331, khoản 2 Điều 354 Bộ luật Tố tụng dân sự; khoản 2 Điều 260, khoản 2 Điều 283 Luật Tố tụng hành chính); bổ sung thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm của Ủy ban Thẩm phán TAND cấp tỉnh đối với bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm (khoản 1 Điều 337 Bộ luật Tố tụng dân sự, khoản 1 Điều 266 Luật Tố tụng hành chính); TAND cấp tỉnh không còn thẩm quyền về giải quyết theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự; giải quyết phá sản; tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại.
Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh bị kháng nghị (khoản 2 Điều 337 Bộ luật Tố tụng dân sự, khoản 2 Điều 266 Luật Tố tụng hành chính).
Báo cáo Thẩm tra tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội - Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban cơ bản nhất trí quy định về thẩm quyền của các TAND và Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao trong xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc và xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm.
Cụ thể, TAND khu vực sơ thẩm tất cả các vụ việc dân sự, vụ án hành chính, giải quyết phá sản. Quy định này là điều chỉnh tăng thẩm quyền của TAND khu vực so với TAND cấp huyện hiện nay. Đồng thời, Dự thảo Luật quy định vụ thể thẩm quyền của Tòa Kinh tế thuộc TAND khu vực; Tòa Sở hữu trí tuệ, Tòa Phá sản tại một số TAND khu vực để các Tòa chuyên trách này có cơ sở thực hiện.
TAND cấp tỉnh phúc thẩm các bản án, quyết định dân sự, hành chính của TAND khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị; giải quyết đơn đề nghị, kháng nghị quyết định phá sản; giám đốc thẩm bản án, quyết định của TAND khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị (tiếp nhận thẩm quyền này từ TAND cấp cao).
Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của TAND cấp tỉnh đã có hiệu lực bị kháng nghị (tiếp nhận thẩm quyền này từ TAND cấp cao). Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị giao Ủy ban Thẩm phán TAND cấp tỉnh thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của TAND cấp tỉnh đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị.
“Việc phân định lại thẩm quyền nêu trên cơ bản phù hợp với mô hình TAND 03 cấp và chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền trong TAND, bảo đảm tất cả các vụ việc dân sự, vụ án hành chính, yêu cầu phá sản đều được giải quyết từ cơ sở (TAND khu vực); TAND cấp tỉnh chủ yếu thực hiện vai trò là Tòa án cấp phúc thẩm xét xử các vụ án mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực bị kháng cáo, kháng nghị. Quy định của Dự thảo Luật về cơ bản bảo đảm tính khả thi”, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng chia sẻ.