“Lá chắn” hàng giả, hàng lậu nơi biên giới
Đấu tranh phòng chống hàng lậu, hàng giả, làm sạch thị trường, bảo vệ doanh nghiệp chân chính luôn là “trận chiến” rất căng thẳng tại các cửa khẩu vùng biên Quảng Trị.
Cùng với quá trình mở cửa biên giới, hình thành các cửa khẩu quốc tế, phát triển kinh tế biên mậu, giao thương xuất nhập khẩu; “hệ sinh thái” hàng giả, hàng lậu cũng trỗi dậy ăn theo. Quảng Trị giáp với các tỉnh Salavan, Savanakhet, Khammouane (Lào) trải dài hơn 409km đường biên giới, địa hình hiểm trở - nên cuộc đấu tranh với loại tội phạm này chưa bao giờ dễ dàng!
Giữa tháng 7, chúng tôi đến cửa khẩu quốc tế Cha Lo gặp thời điểm đặc biệt, tuyến đường phía bạn Lào gặp sự cố khiến dòng hàng hóa, xe cộ phía Việt Nam ùn tắc kéo dài nhiều cây số. Giới tài xế, phụ xe, nhà buôn, phương tiện của hàng trăm doanh nghiệp,… cùng tụ tập về trong không gian hẹp rất nhạy cảm.
Khi màn đêm buông xuống, dưới làn sương lạnh miền sơn cước, chúng tôi nhìn thấy các cán bộ, chiến sĩ thuộc Trạm biên phòng cửa khẩu quốc tế Cha Lo đi tuần tra từng nhà nghỉ, khách sạn trên địa bàn sát đường biên giới - nhằm kiểm soát chặt chẽ, nắm chắc danh tính người vãng lai, chủ động phòng chống tình huống xấu từ sớm, từ xa.
Ông Cao Xuân Hùng, Phó đội trưởng Hải quan Cha Lo đích thân dẫn chúng tôi “mục sở thị” hoạt động nghiệp vụ kiểm soát, kiểm hóa xuất nhập khẩu, với quy trình nghiêm ngặt, đảm bảo hạn chế tối đa sai sót. Ông Hùng cho hay, điểm thuận lợi trong chống hàng giả, hàng lậu ở đây là không có đường mòn, lối mở, cửa khẩu chính là con đường độc đạo.
Nửa đầu năm nay, Chi cục Hải quan khu vực IX (trên cơ sở sáp nhập Cục Hải quan Huế, Quảng Bình và Quảng Trị) đã chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý Nhà nước về hải quan, góp phần thực hiện tốt công tác chuyên môn nghiệp vụ được giao. Cụ thể, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 2,68 tỷ USD; trị giá hàng hóa quá cảnh đạt 9,6 tỷ USD; thu ngân sách Nhà nước đạt 2.435 tỷ đồng, đạt 67,6% so với chỉ tiêu 3.600 tỷ đồng do Thủ tướng Chính phủ giao.
Bên cạnh những kết quả được đo đếm bằng số liệu kinh tế, Chi cục Hải quan khu vực IX đã xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm cho 6 tháng cuối năm: tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh qua địa bàn; hoàn thành chỉ tiêu chống buôn lậu về số vụ và trị giá, phấn đấu vượt 10% chỉ tiêu giao.
Thông tin từ Hải quan cửa khẩu quốc tế Cha Lo cho biết, các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu nông sản, hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng; hàng nhập khẩu gồm nông sản, quặng sắt, phân bón kali, thạch cao, bột thạch cao, trâu bò sống, nước tăng lực, gỗ…; hàng quá cảnh, phân bón kali, quặng sắt, linh kiện điện tử, than củi, trái cây.
Song song với hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp, lực lượng Hải quan tại cửa khẩu này thực hiện nghiêm các kế hoạch, chỉ đạo của cấp trên về đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa, các chất ma tuý qua biên giới.
Đặc biệt là dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025 và đợt cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ theo Công điện 65/CĐ-TTg ngày 15/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ.
Ông Cao Xuân Hùng, cho biết: “Đơn vị đã tổ chức triển khai đồng bộ, có hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan; bố trí lực lượng bám sát địa bàn, thường trực tại cửa khẩu, kiểm tra, giám sát chặt chẽ, có trọng tâm trọng điểm các hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh; phối hợp các lực lượng chức năng kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, kiểm soát chặt chẽ địa bàn, không để xảy ra các điểm nóng”.
Tính đến ngày 14/7 đơn vị đã xử lý 45 vụ vi phạm hành chính, số tiền phạt 245,3 triệu đồng, trong đó có 10 trường hợp vi phạm khai sai so với thực tế về lượng tang vật có trị giá trên 10.000.000 đồng; vi phạm về tên hàng, chủng loại, chất lượng, trị giá hải quan, xuất xứ hàng hóa quá cảnh của 08 doanh nghiệp; số tiền xử phạt 33,1 triệu đồng; phát hiện 01 vụ hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, đơn vị đã chuyển hồ sơ về Chi cục Hải quan khu vực IX xử lý theo thẩm quyền.
Tình hình ở cửa khẩu quốc tế Lao Bảo còn khó kiểm soát hơn do nơi đây rất nhiều đường mòn, lối mở tự phát dọc biên giới. Ông Ngô Minh Tuấn - Phó đội trưởng Hải quan Lao Bảo cho biết: “trong kỳ, tình hình buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới, gian lận thương mại trên địa bàn diễn biến rất phức tạp”.
Lợi dụng chính sách kinh tế biên mậu để “lách” qua nhiều lớp cảnh báo, nổi lên tình trạng buôn lậu xe ô tô, vàng và tiền nước ngoài qua cửa khẩu. Hải quan phối hợp với các lực lượng tại chỗ, sử dụng máy soi hành lý, chó nghiệp vụ để kiểm tra phân tích phát hiện hàng hóa có dấu hiệu làm giả nhãn hiệu, mạo danh xuất xứ, đặc biệt là các mặt hàng giá trị cao, như: mỹ phẩm, điện tử, thời trang.
Ngành Hải quan chủ động thu thập thông tin, nắm tình hình hoạt động của đối tương nghi vấn; hợp tác với lực lượng phía bạn Lào trao đổi, chia sẻ thông tin về các ổ nhóm, đường dây. Kết quả nửa đầu năm nay xử lý hành chính 141 vụ, phạt tiền 954,99 triệu đồng.