Doanh nghiệp ngành xi măng: Lợi nhuận tăng trưởng mạnh trở lại

Kết quả kinh doanh tăng trưởng vượt trội

Đứng đầu danh sách những doanh nghiệp ngành xi măng có mức lãi cao nhất trong quý II/2025 là Công ty CP Xi Măng Vicem Hà Tiên (HoSE: HT1) ghi nhận doanh thu thuần đạt gần 1.931 tỷ đồng, nhích nhẹ 1% so với cùng kỳ. Sau khi trừ giá vốn, HT1 lãi gộp gần 271 tỷ đồng, tăng 54%. Biên lợi nhuận gộp qua đó cải thiện đáng kể từ 9% lên 14%.

Sau khi khấu trừ các khoản chi phí, "ông lớn" ngành xi măng phía Nam này mang về hơn 112 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng 145% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là mức lãi cao nhất của Vicem Hà Tiên trong vòng 12 quý gần đây.

Doanh nghiệp lý giải nguyên nhân là sản lượng tiêu thụ xi măng trong quý tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước cũng như giá vốn hàng bán giảm do kiểm soát chi phí sản xuất và giá nguyên nhiên liệu đầu vào giảm.

Kết quả này cũng giúp HT1 xóa lỗ trong quý đầu năm nay và ghi nhận lợi nhuận tổng cộng 6 tháng đầu năm 2025 trên 103 tỷ đồng, gấp 5 lần cùng kỳ năm trước. Trong khi, doanh thu thuần đạt gần 3.518 tỷ đồng, tăng 3% so với cùng kỳ. Với kết quả này, doanh nghiệp thực hiện lần lượt 49% mục tiêu doanh thu và 56% mục tiêu lợi nhuận cả năm.

Tương tự, Công ty CP Xi măng Vicem Bút Sơn (HNX: BTS) trong quý II/2025 dù doanh thu giảm nhẹ gần 3% so với cùng kỳ, xuống còn hơn 672 tỷ đồng; Nhưng lợi nhuận sau thuế đảo chiều ngoạn mục lên có lãi hơn 12,4 tỷ đồng so với mức lỗ hơn 40 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước. Kết quả này giúp BTS chấm dứt chuỗi 10 quý thua lỗ liên tiếp.

Doanh nghiệp cho biết nguyên nhân mặc dù doanh thu giảm, nhưng mức giảm của giá vốn bán hàng, chi phí tài chính, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp giảm nhiều hơn, giúp Công ty chuyển từ lỗ sang lãi.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, doanh nghiệp mang về hơn 1.286 tỷ đồng, tăng trưởng 7% so với nửa đầu năm trước. Nhờ có lãi trở lại trong quý II, lỗ trong nửa đầu năm của doanh nghiệp này cũng giảm đáng kể, xuống còn hơn 16 tỷ đồng so với mức lỗ 95 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2024.

Hay như, tại Công ty CP Xi măng Bỉm Sơn (HNX: BCC) ghi nhận kết quả kinh doanh khởi sắc trong quý 2/2025, với doanh thu thuần đạt hơn 1.108 tỷ đồng, tăng nhẹ so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế tăng mạnh gần 150% so với cùng kỳ năm ngoái, lên hơn 64 tỷ đồng. Đây là quý có mức lãi cao nhất trong 12 quý trở lại đây của doanh nghiệp này.

Doanh nghiệp lý giải nguyên nhân lợi nhuận tăng cao là nhờ doanh thu tăng lên trong khi giá vốn, chi phí tài chính, chi phí bán hàng được tiết giảm.

Nhờ lãi đột biến trong quý II/2025 còn giúp khắc phục tình trạng sa sút trong quý đầu năm, qua đó giúp công ty đạt lợi nhuận sau thuế nửa đầu năm nay lên hơn 5 tỷ đồng, cải thiện so với lỗ ròng gần 23 tỷ đồng của 6 tháng đầu năm 2024. Mức tăng trưởng này phản ánh rõ nỗ lực của doanh nghiệp trong việc thích ứng với biến động thị trường và đẩy mạnh các biện pháp tái cơ cấu chi phí.

Một doanh nghiệp khác trong ngành xi măng thuộc “họ Vicem” là Công ty CP Vicem Hoàng Mai (HNX: HOM) cũng có một quý kinh doanh vượt trội, với doanh thu thuần đạt 492 tỷ đồng, tương đương cùng kỳ năm trước, nhưng lợi nhuận sau thuế tăng mạnh lên gấp 23 lần so với cùng kỳ năm trước, đạt hơn 7,3 tỷ đồng.

Doanh nghiệp cho biết, nguyên nhân là nhờ công ty bắt đầu sử dụng nguyên liệu thay thế (vỏ cây, dăm gỗ, chất thải rắn thông thường nhóm I) thay thế một phần than cám trong sản xuất clinker làm lợi nhuận tăng.

Lũy kế 6 tháng đầu năm nay, HOM đạt doanh thu 842 tỷ đồng, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận sau thuế đạt gần 8 tỷ đồng, tăng trưởng mạnh so với mức thua lỗ gần 40 tỷ đồng của nửa đầu năm trước.

Vẫn còn thách thức hấp thụ nguồn cung

Kết quả kinh doanh tăng trưởng vượt trội của nhiều doanh nghiệp ngành xi măng trong quý II cũng như nửa đầu năm 2025 diễn ra trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ xi măng tại thị trường trong nước phục hồi mạnh mẽ nhờ Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công và thị trường bất động sản cũng đang phục hồi trở lại.

Theo Báo cáo tổng hợp ngành xi măng 6 tháng đầu năm 2025, tổng sản lượng xi măng cả nước đạt 60,59 triệu tấn, tăng tới 62% so với cùng kỳ năm trước. Tiêu thụ xi măng tăng mạnh đạt gần 54,56 triệu tấn, tăng 27% so với 6 tháng đầu năm 2024. Trong đó, tiêu thụ trong nước là điểm sáng với 37,64 triệu tấn, tăng 39% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu đến từ việc đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt tại các công trình hạ tầng giao thông, thủy lợi và nhà ở xã hội.

Tuy nhiên, đằng sau con số tăng trưởng là áp lực cung vượt cầu chưa được giải quyết. Tổng công suất toàn ngành xi măng hiện vượt 122 triệu tấn/năm, cao gần gấp đôi so với nhu cầu tiêu thụ thực tế (khoảng 70 - 75 triệu tấn). Các nhà máy buộc phải vận hành dưới công suất hoặc chấp nhận lỗ để giữ thị phần, nhất là các doanh nghiệp sản xuất xi măng sử dụng dây chuyền cũ, chi phí sản xuất cao.

Thị trường xi măng nửa cuối năm 2025 được kỳ vọng sẽ tiếp tục phục hồi nhờ nền kinh tế tăng trưởng ổn định, đầu tư công tăng tốc và loạt dự án lớn được triển khai. Các chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng và cải cách thể chế bắt đầu phát huy tác dụng, tạo thêm lực cầu cho ngành Vật liệu xây dựng.

Tuy nhiên, những rủi ro cố hữu vẫn chưa được giải quyết triệt để. Cung vẫn vượt cầu, khiến giá xi măng khó cải thiện, đặc biệt tại các khu vực cạnh tranh khốc liệt như miền Trung và Tây Nam Bộ. Chi phí đầu vào như điện, vật liệu và chi phí vận chuyển đồng loạt tăng, trong khi xuất khẩu chịu sức ép từ thuế, rào cản kỹ thuật và sự trở lại của các đối thủ lớn trong khu vực.

Tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm mới đây, đại diện Tổng Công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (Vicem) nhận định, nhu cầu tiêu thụ xi măng trong nước sẽ tăng trong các tháng cuối năm 2025. Nguyên nhân đến từ việc Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công, nhất là trong lĩnh vực hạ tầng giao thông và xây dựng; nguồn cung bất động sản được kỳ vọng hồi phục khi các biện pháp tháo gỡ pháp lý bắt đầu tác động vào thị trường...

Tuy nhiên, do mùa mưa bão dự báo đến sớm ở miền Bắc và miền Trung, dự báo ảnh hưởng đến tiến độ thi công, làm giảm nhu cầu tiêu thụ xi măng theo vùng.

Cũng theo đại diện Vicem, các tháng cuối năm, thị trường xi măng tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như mất cân đối về cung - cầu; cạnh tranh về giá bán ngày càng gay gắt; xu hướng chuyển dịch nhu cầu từ xi măng bao sang xi măng rời, từ xi măng giá cao sang xi măng giá thấp, dẫn đến làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh...

Về thị trường xuất khẩu, Vicem dự báo nhu cầu nhập khẩu xi măng giảm do nước nhập khẩu bước vào mùa mưa bão. Sản lượng xuất khẩu xi măng từ Việt Nam bị ảnh hưởng khi Mỹ và Đài Loan (Trung Quốc) ra quyết định áp thuế đối ứng và thuế chống bán phá giá (dự kiến trong tháng 7/2025)...

Bên cạnh đó, ngành xi măng Việt Nam tiếp tục đối mặt với tình trạng nguồn cung vượt xa so với nhu cầu. Theo dự báo, nhu cầu tiêu thụ xi măng trong nước năm 2025 tăng trưởng 6 - 8,9% so với năm 2024, đạt khoảng 70,5 - 72,5 triệu tấn. Tuy nhiên, cả nước hiện có 92 dây chuyền sản xuất xi măng, với tổng công suất thiết kế đạt 122,34 triệu tấn/năm, tức vượt xa nhu cầu thị trường.

Dư thừa nguồn cung xi măng, dẫn đến các công ty sản xuất xi măng cạnh tranh gay gắt, giảm giá bán, tăng chính sách bán hàng, đưa ra nhiều nhãn hiệu xi măng mới với giá bán thấp để gia tăng sản lượng tiêu thụ và mở rộng thị phần.

Đình Đại