Cân nhắc tính khả thi trong Dự án Luật Xây dựng (thay thế)
Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, tại phiên họp sáng nay 04/11, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra Dự án Luật Xây dựng (thay thế).
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình Dự án Luật tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng – Trần Hồng Minh cho biết, việc xây dựng hồ sơ Dự án Luật Xây dựng (thay thế) là cần thiết để thể chế hóa kịp thời chủ trương, chính sách của Đảng: Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.
“Việc xây dựng Luật Xây dựng (thay thế) nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về hoàn thiện pháp luật về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa theo hướng xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, an toàn, chi phí tuân thủ thấp; tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng, tạo điều kiện thuận lợi, minh bạch, bình đẳng cho người dân và doanh nghiệp; khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực tiễn công tác đầu tư xây dựng; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật”, Bộ trưởng chia sẻ.
Theo Bộ trưởng, thực hiện tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, Dự thảo Luật Xây dựng (thay thế) chỉ quy định những vấn đề khung mang tính nguyên tắc và những nội dung thuộc thẩm quyền Quốc hội, vì vậy Dự thảo Luật Xây dựng (thay thế) đã được sắp xếp, bố cục lại bao gồm 8 Chương và 97 Điều (giảm 71 Điều so với Luật hiện hành)
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều trên cơ sở kế thừa, phát triển các quy định đã được áp dụng ổn định, có hiệu quả, thực tiễn kiểm nghiệm không có gồm: quy định về loại, cấp công trình xây dựng; bảo hiểm trong hoạt động xây dựng; hợp tác quốc tế trong hoạt động đầu tư xây dựng; nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng, quản lý tiến độ thực hiện dự án đầu tư xây dựng; lưu trữ hồ sơ; thi công xây dựng, giám sát, nghiệm thu, bàn giao, bảo hành, bảo trì công trình xây dựng, xử lý sự cố công trình xây dựng.
“Các nội dung sửa đổi tập trung vào các nhóm vấn đề: Đổi mới phương thức và nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư xây dựng; cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh; phân định rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước và trách nhiệm các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng”, Bộ trưởng chia sẻ.
Báo cáo thẩm tra Dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội - Nguyễn Thanh Hải nêu rõ, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Xây dựng với những lý do như đã được nêu trong Tờ trình số 863/TTr-CP của Chính phủ.
“Hồ sơ Dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đối với hồ sơ Dự án luật được trình theo trình tự thủ tục rút gọn. Tuy nhiên, để các đại biểu Quốc hội có cơ sở xem xét, thông qua cần tiếp tục hoàn thiện để đồng bộ với các luật đang sửa đổi và bảo đảm tính khả thi khi triển khai”, Chủ nhiệm Nguyễn Thanh Hải chia sẻ.
Theo Chủ nhiệm Nguyễn Thanh Hải, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thấy rằng, Dự thảo Luật đã được xây dựng theo định hướng mới về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, với tinh thần “luật khung”, giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung thường xuyên biến động.
Tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, đánh giá kỹ hơn mức độ thể chế hóa một số định hướng của Đảng, đặc biệt là về phát triển hệ thống đô thị bền vững, nâng cao năng suất lao động trong ngành xây dựng và cơ chế huy động nguồn lực xã hội trong đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật - xã hội.
Đồng thời, bám sát chủ trương, định hướng tại Bộ tứ Nghị quyết trụ cột và rà soát bảo đảm dự thảo Luật và các văn bản kèm theo tuân thủ đúng và đầy đủ Quy định 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; rà soát dự thảo Luật để đảm bảo Luật chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội, không “luật hóa” các quy định của Nghị quyết cơ chế đặc thù hay Nghị định, Thông tư trong lĩnh vực xây dựng, nếu có phải đánh giá kỹ lưỡng tác động, các nội dung thật sự cần thiết, bảo đảm tính khả thi và đúng thẩm quyền của Quốc hội.
Cũng theo Chủ nhiệm Nguyễn Thanh Hải, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, các nội dung của Dự thảo Luật cơ bản phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013; tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Tuy nhiên, cần tiếp tục rà soát, đối chiếu các quy định của Dự thảo Luật với các Luật có liên quan để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, nhất là các luật đang được xem xét, sửa đổi, bổ sung hoặc thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
Bên cạnh đó, về tính khả thi, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng cho rằng, Dự thảo Luật được xây dựng theo hướng luật khung, luật nguyên tắc, quy định những vấn đề nền tảng, ổn định lâu dài, đồng thời giao Chính phủ và các bộ, ngành hướng dẫn chi tiết để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp thực tiễn.
Tuy nhiên, việc giao nhiều cơ quan quy định chi tiết có thể dẫn đến chồng chéo, mâu thuẫn giữa các văn bản dưới luật (về đất đai, đầu tư, xây dựng, viễn thông, hạ tầng kỹ thuật, thẩm quyền thẩm định, cấp phép, quản lý chất lượng công trình...), nhất là trong bối cảnh hoàn thiện mô hình chính quyền hai cấp hiện nay. Vì vậy, đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện Dự thảo Luật và văn bản hướng dẫn để bảo đảm tính khả thi.
Cùng với các vấn đề đã nêu, tại Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng chỉ ra những vấn đề cần được cân nhắc, rà soát tại Dự án Luật (thay thế).