Quốc gia nào đang hút vốn đầu tư dịch chuyển khỏi Trung Quốc?

Ông Mukesh Aghi, Chủ tịch kiêm CEO của Diễn đàn Đối tác Chiến lược Mỹ - Ấn Độ, cho biết Ấn Độ muốn trở thành nhà sản xuất hàng đầu châu Á khi các công ty phương Tây dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đang là đối thủ đáng gờm.

>> Trung Quốc phục hồi sản xuất, cả thế giới lo ngập hàng giá rẻ

Theo ông Aghi, Ấn Độ và Việt Nam đang là những điểm đến đầu tư hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và công ty nước ngoài, một phần do chi phí lao động thấp. Tuy nhiên, giữa hai nước, Việt Nam vẫn dẫn trước với kim ngạch xuất khẩu năm 2023 đạt tổng cộng 96,99 tỷ USD, so với 75,65 tỷ USD của Ấn Độ.

Trong những năm qua, cạnh tranh địa chính trị gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc đã khuyến khích các công ty Mỹ chuyển hoạt động sản xuất công nghệ và điện tử ra khỏi Trung Quốc sang các nước “thân thiện” hơn. “Cả đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đều coi Trung Quốc là một thách thức. Và mọi cuộc họp ở Mỹ đều đang hỏi CEO chiến lược giảm rủi ro của họ trước Trung Quốc là gì,” ông Aghi nói.

Thế mạnh của Việt Nam

“Việt Nam được biết đến với khả năng sản xuất thiết bị điện tử”, ông Samir Kapadia, Giám đốc điều hành của India Index và Giám đốc điều hành của Vogel Group cho biết. Trong khi đó, Ấn Độ mới tham gia vào cuộc chơi này.

Cùng với đó, quan hệ Việt – Mỹ đã được nâng cấp lên thành Đối tác Chiến lược Toàn diện vào năm 2023, được coi là mức độ quan hệ ngoại giao cấp cao nhất của Việt Nam. Sự kiện chính trị quan trọng này đã mở đường cho hàng loạt công ty hàng đầu của Mỹ trên nhiều lĩnh vực để mắt tới Việt Nam như một điểm đến tiềm năng.

Theo các chuyên gia, một lợi thế quan trọng khác của Việt Nam là sự nhất quán trong chính sách đầu tư. Tại Ấn Độ, ông Aghi thừa nhận có “29 bang và mỗi bang có chính sách có thể khác nhau” – những yếu tố có thể khiến nhiều nhà đầu tư cảm thấy phiền lòng.

Ông Nari Viswanathan, Giám đốc cấp cao về chiến lược chuỗi cung ứng tại công ty phần mềm Coupa, cho biết: “Việt Nam chiếm thế thượng phong khi nói đến lợi thế kinh tế nhờ quy mô sản xuất, nơi chủ yếu là lao động thủ công”.

Ấn Độ nhắm tới thu hút đầu tư chất lượng cao

Để cạnh tranh với Việt Nam, Ấn Độ không thu hút bằng chi phí rẻ mà hướng tới những nơi có giá trị cao hơn. Ông Viswanathan lưu ý, các lĩnh vực đòi hỏi nhiều lao động thủ công và có tỷ suất lợi nhuận thấp như sản xuất hàng may mặc “sẽ không tạo được động lực” cho Ấn Độ. Thay vào đó, New Delhi đang tích cực cải thiện các chính sách thu hút đầu tư tập trung vào các ngành hàm lượng công nghệ cao. 

>> Vốn đầu tư đổ vào năng lượng xanh ASEAN, cơ hội nào cho Việt Nam?

Ví dụ, Ấn Độ vào tháng 1/2024 đã giảm thuế nhập khẩu đối với một số bộ phận kim loại và nhựa được sử dụng trong sản xuất điện thoại di động từ 15% xuống 10%. Điều đó mang lại lợi ích cho các công ty như Apple và Dixon Technologies, nhà sản xuất điện thoại cho Xiaomi, Samsung và Motorola.

“Với thế mạnh của Việt Nam về sản xuất điện tử và xuất khẩu sang Hoa Kỳ, đó là nơi chúng ta sẽ sớm thấy lực kéo mạnh nhất khi Ấn Độ cố gắng chiếm thị phần. Điều này bao gồm tất cả các loại nhựa, thành phần kim loại và các mặt hàng cơ khí”, ông Samir Kapadia cho biết.

Các gã khổng lồ công nghệ Mỹ đang ngày càng đưa một phần chuỗi cung ứng của họ đến quốc gia Nam Á này. Tờ Financial Times đưa tin vào tháng 12/2023 rằng Apple đã thông báo với các nhà cung cấp linh kiện rằng họ sẽ lấy pin từ các nhà máy ở Ấn Độ cho chiếc iPhone 16 sắp ra mắt của mình. Công ty đã cân nhắc việc mở rộng hoạt động tại Ấn Độ kể từ năm 2016, khi CEO Tim Cook đến thăm Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Google cũng chuẩn bị bắt đầu sản xuất điện thoại Pixel ở Ấn Độ vào quý 2/2024.

Dòng chảy thương mại được hỗ trợ bởi mối quan hệ ngày càng tốt đẹp giữa Ấn Độ với Mỹ. Vào tháng 6 năm ngoái, Thủ tướng Narendra Modi đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Nhà Trắng.

Thuế nhập khẩu của Ấn Độ ở mức cao nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước, nhưng việc giảm thuế này sẽ là một phần trong nỗ lực của chính phủ nhằm thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. “Năm 2024 có thể sẽ là năm Chính phủ Ấn Độ giảm mạnh mức thuế nhập khẩu, nhưng sẽ thực hiện điều đó tập trung vào từng ngành, chứ không phải theo từng quốc gia”, ông Pankaj Mahindroo, Chủ tịch Hiệp hội Điện tử và Di động Ấn Độ, viết trên LinkedIn. 

Mặc dù Ấn Độ muốn trở thành một nền kinh tế phát triển vào năm 2047 nhưng cơ sở hạ tầng của nước này vẫn còn thiếu, dẫn đến thời gian vận chuyển và giao hàng bằng đường bộ kéo dài.

Ông Aghi cho biết, một con tàu ở Singapore có thể được dỡ hàng trong 8 giờ và được đưa lên xe tải đến các nhà máy tiềm năng, nhưng con tàu tương tự ở Ấn Độ sẽ bị mắc kẹt trong một nhà kho trong nhiều ngày. Trong khi đó, Trung Quốc có thể đi trước Ấn Độ 10 năm về cơ sở hạ tầng, vì vậy nước này cần nỗ lực hơn nữa để đảm bảo cơ sở hạ tầng tiếp tục được xây dựng.

“Ấn Độ đang đi đúng hướng trên con đường hiện đại hóa hệ thống hậu cần để tăng cường các mô hình chuỗi cung ứng theo yêu cầu cho các nhà nhập khẩu và xuất khẩu. Điều này là yếu tố ở tất cả các loại đường và cảng mới. Tôi nghĩ đó sẽ là ưu tiên hàng đầu trước khi tự động hóa”, ông Kapadia nói.