Gửi bình luận
Nhiều ý kiến góp ý cho Dự thảo Luật Đất đai 2024 (sửa đổi) tập trung vào việc tháo gỡ những vướng mắc trong thu hồi đất, bồi thường và giải phóng mặt bằng.
Luật đất đai năm 2024 đã được ban hành, nhưng thực tiễn triển khai đã đặt ra nhiều vấn đề mới. Một số quy định chưa phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và thể hiện rõ tinh thần đổi mới của Nghị quyết 57 về phát triển khoa học công nghệ-chuyển đổi số, cũng như Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Chính vì vậy, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang khẩn trương xây dựng Dự thảo Luật Đất đai 2024 sửa đổi (Dự thảo), dự kiến trình Quốc hội vào Kỳ họp tháng 10 tới.
Thực tế cho thấy, một trong những “điểm nghẽn” lớn nhất của thị trường bất động sản nhiều năm qua chính là khâu bồi thường, giải phóng mặt bằng. Đây không chỉ là điều kiện tiên quyết để dự án có thể khởi công đúng tiến độ, mà còn là phép thử về tính minh bạch, sự đồng thuận xã hội và khả năng cân đối lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Vì vậy, mỗi thay đổi trong quy định pháp luật liên quan đến cơ chế thu hồi đất, giải phóng mặt bằng luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng doanh nghiệp.
Chia sẻ về những nội dung sửa đổi tại Dự thảo, ông Nguyễn Quốc Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) đánh giá rất cao những thay đổi mang tính “cách mạng” của cơ quan quản lý trong quá trình sửa đổi Luật Đất đai 2024.
"Nếu Dự thảo lần này được thông qua, đặc biệt về hai vấn đề then chốt là giải phóng mặt bằng và giá đất thì đây thực sự là một cuộc cải cách thể chế mang tính cách mạng. Dự thảo lần này không chỉ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp bất động sản mà còn cởi trói cho cả nền kinh tế", ông Hiệp khẳng định.
Theo ông Hiệp, điều mà cộng đồng doanh nghiệp quan tâm nhất hiện nay là cơ chế thu hồi đất và giải phóng mặt bằng. Trước đây, Luật Đất đai năm 2024 chỉ quy định 32 trường hợp Nhà nước thu hồi đất, chủ yếu phục vụ an ninh, quốc phòng. Lần sửa đổi này đã bổ sung thêm các dự án tại vị trí đặc quyền, dự án khu dân cư đô thị hỗn hợp, khu thương mại tự do… Đây là những loại hình rất cần thiết để thúc đẩy phát triển đô thị và bất động sản.
Đặc biệt, quy định mới cho phép Nhà nước đứng ra thu hồi phần diện tích còn lại nếu dự án đã giải phóng mặt bằng được 75% trong thời hạn HĐND tỉnh quy định.
“Điều này giúp doanh nghiệp yên tâm triển khai, tránh tình trạng bị ách tắc chỉ vì vướng một vài hộ dân”, ông Hiệp chỉ rõ.
Tuy nhiên, theo ông Hiệp, thủ tục giải phóng mặt bằng vẫn còn rườm rà và hình thức. Ông dẫn chứng một dự án ở Phú Thọ, từ lúc có quyết định chủ trương đến khi triển khai, khâu giải phóng mặt bằng đã mất 14 năm nhưng vẫn chưa xong. Quy trình yêu cầu thông báo, niêm yết, cưỡng chế, kiểm đếm… lặp lại nhiều lần. Mỗi khâu lại cần đầy đủ đại diện Mặt trận, Hội phụ nữ, thanh niên… tham dự. Thực tế, chỉ riêng mỗi vòng thủ tục có thể kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm.
“Quy định chồng chéo như vậy khiến doanh nghiệp mất cơ hội, vốn bị chôn nhiều năm. Chúng tôi kiến nghị cần đơn giản hóa, rút ngắn thủ tục giải phóng mặt bằng để thực tế hơn”, ông Hiệp đề nghị.
Trong khi đó, ông Võ Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng vấn đề bồi thường khi thu hồi đất đang là điểm nóng gây nhiều tranh luận. Theo ông cần có một cơ chế bồi thường thống nhất, minh bạch, tránh “xin - cho”, đồng thời bảo đảm về tài khóa.
Thực tế cho thấy, nếu áp dụng một cách máy móc bảng giá vào bồi thường dễ phát sinh khiếu nại. Ngược lại, nếu chạy theo “giá thị trường” mà thiếu chuẩn mực và phương pháp định giá rõ ràng thì sẽ nảy sinh vướng mắc khác. Do đó, ông Tuấn cho rằng cần cơ chế định giá bồi thường độc lập, cập nhật, có phương pháp và dựa trên dữ liệu tin cậy.
“Người dân khi bị thu hồi đất đã chịu nhiều thiệt thòi, vì vậy cần tính toán phương án bồi thường thỏa đáng, hợp lý nhất cho người dân, để đảm bảo quyền lợi, hạn chế khiếu nại, đồng thời tạo sự đồng thuận xã hội. Đây là vấn đề rất khó, tốn nhiều thời gian thảo luận và sẽ còn tiếp tục được đưa ra tại Quốc hội để hoàn thiện. Tôi hi vọng trong thời gian tới, sẽ có thêm nhiều đóng góp, giải pháp để xây dựng cơ chế bồi thường công bằng, khả thi hơn”, ông Võ Anh Tuấn bày tỏ.
Góp ý về nội dung thu hồi đất, ông Vũ Đình Ánh, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường - giá cả, Bộ Tài chính cho rằng, nguyên tắc thu hồi đất là chỉ thu hồi đất trong những trường hợp thực sự cần thiết để phục vụ dự án công, phi thương mại.
“Còn lại, tất cả các dự án mang tính thương mại – dù là của Nhà nước hay của tư nhân thì việc tiếp cận đất phải dựa trên cơ chế thỏa thuận, đàm phán tự nguyện giữa nhà đầu tư và người có quyền sử dụng đất, dưới sự giám sát chặt chẽ của Nhà nước”, ông Anh đề xuất.
