Thay đổi phương thức thực hiện nhà ở xã hội

>> Luật Nhà ở sửa đổi: Bổ sung chế tài xử phạt vi phạm về nhà ở xã hội

Hiện tại, theo số liệu của Tổng liên đoàn Lao động có khoảng 1,2 triệu công nhân có nhu cầu về nhà ở. Cách đây khoảng hai năm, chính cơ quan này cũng đã từng kiến nghị với Chính phủ để được tham gia xây dựng nhà ở xã hội.

Tuy nhiên, theo Luật Nhà ở 2014, Tổng liên đoàn Lao động chưa được phép đầu tư nhà ở xã hội cũng như nhà ở phục vụ cho công nhân khu công nghiệp. Mặt khác, họ lại là tổ chức có nguồn lực tài chính, đã có kinh nghiệm thực hiện dự án nhà tại một số địa phương.

Ví dụ, dự án Thiết chế Công đoàn tại Khu công nghiệp Đồng Văn II (Hà Nam) có quy mô 4,04 ha, với 976 căn hộ, hiện nay đã hoàn thành giai đoạn 1 với hơn 300 căn hộ; dự án Thiết chế Công đoàn tại Khu công nghiệp Mỹ Tho - Cụm công nghiệp Trung An (Tiền Giang) quy mô 3,05 ha, với 998 căn hộ, đang được triển khai đầu tư xây dựng.

Thực tế nhiều chủ đầu tư được miễn tiền sử dụng đất vẫn bị yêu cầu xác định số tiền rồi mới làm thủ tục, dẫn đến doanh nghiệp mất 1-2 năm cho loại quy định này. Đề xuất trên của Bộ Xây dựng sẽ khắc phục thực trạng nhiều chủ đầu tư hiện nay đang gặp phải.

Bên cạnh đó, để hạn chế người có nhu cầu tiếp cận, sở hữu nhà ở xã hội, chủ đầu tư sẽ có đầy đủ quyền như tổ chức trong nước được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất. 

Về phần ý kiến của Chủ tịch Quốc hội về Nhà ở xã hội, cơ bản đồng ý với phuơng án của Chính phủ, đồng thời cũng lưu ý thay đổi phương thức thực hiện. Ông nêu rõ, thay vì dành ra 20% quỹ đất để làm ở nhà xã hội cho mỗi dự án thì nay quy hoạch để làm những dự án, những khu nhà ở xã hội riêng biệt, đồng bộ. Tuy nhiên, để địa phương thực hiện, phải quy định 20% quỹ đất quy ra tiền để đóng góp lại cho chính quyền địa phương.

Hiện nay, các dự án nhà ở thương mại phải dành quỹ đất để xây nhà ở xã hội tại các đô thị theo tỷ lệ 20%. Tuy nhiên, còn nhiều điểm bất hợp lý như một số địa phương có quỹ đất rộng lớn, giá rẻ, nhưng người dân chưa có xu hướng ở nhà chung cư cũng như nhu cầu về nhà ở xã hội khiến 20% quỹ đất này bị lãng phí. Cùng với đó, với dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất nhỏ, dưới 2 ha, 20% phần đất để ra không đủ diện tích tối thiểu để xây nhà xã hội tiêu chuẩn.

>> Kỳ vọng những chính sách quyết liệt cho thị trường bất động sản

Bởi vậy, từ cuối năm 2022, Bộ Xây dựng đã đưa ra đề xuất bố trí quỹ đất nên để địa phương chủ động, căn cứ kế hoạch, điều kiện cụ thể.

Vào cuối tháng 2 vừa qua, Bộ Xây dựng đề xuất Thủ tướng giảm mục tiêu đề án nhà ở xã hội xuống 1.062.200 căn (giảm 354.500 căn so với đề xuất ban đầu), đồng thời giảm nguồn lực thực hiện còn 849.500 tỷ đồng (giảm khoảng 280.500 tỷ đồng).

Ngày 11/3/2023, theo Nghị quyết số 33/NQ-CP vừa ban hành một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững, Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì triển khai chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỷ đồng để chỉ đạo các ngân hàng thương mại, trong đó chủ lực là 4 ngân hàng thương mại nhà nước cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ vay.

Khoản hỗ trợ là lãi suất thấp hơn 1,5-2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn VND bình quân của các ngân hàng thương mại nhà nước trên thị trường và các ngân hàng thương mại ngoài nhà nước có đủ điều kiện với các gói tín dụng cụ thể trong từng thời kỳ.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng còn đề xuất thí điểm một số ưu đãi cho chủ đầu tư như: miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp; hưởng lợi nhuận định mức 10% đối với phần diện tích xây dựng nhà ở xã hội. Bên cạnh đó, Bộ đề nghị Chính phủ rút gọn trình tự, thủ thủ nghiên cứu dự thảo Nghị quyết và thông qua tại kỳ họp Quốc hội gần nhất. Nghị quyết này có hiệu lực đến khi Luật Nhà ở (sửa đổi) có hiệu lực, dự kiến ngày 1/7/2024.