Thị trường bán lẻ Việt và cuộc chiến không hồi kết

Đánh giá về thị trường bán lẻ Việt Nam, kết quả khảo sát hiện trạng mở rộng lĩnh vực bán lẻ tại 30 quốc gia đang phát triển trên thế giới của Hãng tư vấn A.T. Kearney cho thấy, Việt Nam nằm trong số các thị trường bán lẻ hấp dẫn nhất khu vực Đông Nam Á và là “miếng mồi” béo bở đối với các nhà đầu tư. Khảo sát cũng xếp Việt Nam vào vị trí thứ 6 trong bảng đánh giá về chỉ số phát triển bán lẻ toàn cầu trong năm 2017.

"Cá lớn nuốt cá bé"

Nhiều đại gia bán lẻ, đại gia thương mại điện tử nổi tiếng thế giới đã có mặt tại Việt Nam khiến cạnh tranh trong lĩnh vực này trở nên gay gắt hơn. 

Nếu nhà đầu tư Thái Lan, Hàn Quốc chọn cách thực hiện các thương vụ chuyển nhượng và sáp nhập (M&A), nhượng quyền thương hiệu có các doanh nghiệp, hệ thống chuỗi trọng điểm thương mại, cửa hàng tiện ích của Việt Nam để “đi nhanh” hơn thì nhà đầu tư Nhật Bản lại chọn cách làm khác đấy là tự mình thi công chuỗi trọng điểm thương mại.

Mới đấy nhất, phải kể đến thương vụ đầu tư của “ông lớn” đến từ Nhật Bản đấy là Tập đoàn AEON vốn đã quen thuộc có phân khúc bán lẻ Việt Nam các năm gần đấy. Thông qua Công ty TNHH AEONMALL Việt Nam Tập đoàn AEON đã áp dụng đầu tư thêm 1 trọng điểm thương mại ở Hải Phòng có tổng vốn đầu tư trị giá 190 triệu USD. Dự án này đi vào triển khai nâng tổng số dự án đầu tư vào hạ tầng thương mại của nhà đầu tư này lên 6 có tổng vốn đầu tư đạt dao động 1 tỷ USD. Nhà đầu tư này đặt mục tiêu đến năm 2025, AEONMALL sẽ có 20 trọng điểm thương mại trên toàn Việt Nam, bởi thế, so có tham vọng, nhà đầu tư này mới đang đi được 1/3 chặng các con phố.

Các nhà đầu tư đến từ Thái Lan thì tỏ ra khá "mạnh mẽ" trong hoạt động M&A. Điển hình là Central Group Việt Nam (CGV) năm 2015, sau hơn 4 năm thành lập, đã mua 49% cổ phần tại Nguyễn Kim. Năm 2016, CGV liên tiếp sở hữu 2 thương hiệu khác là Big C Việt Nam và Lan Chi Mart. Tính đến nay, CGV đã xây dựng được mạng lưới bán lẻ rộng lớn khi có đến 230 trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng gồm đại siêu thị và siêu thị Big C, hệ thống cửa hàng tiện lợi C-Express, siêu thị điện máy và trang thương mại điện tử Nguyễn Kim, hệ thống siêu thị Lan Chi Mart, trung tâm mua sắm Robins, hệ thống cửa hàng thời trang Dalala, cửa hàng thể thao Supersports, văn phòng phẩm B2S và một loạt thương hiệu quốc tế như Lee, F&F, Crocs, Fila...

Thương hiệu Lotte Mart của Hàn Quốc cũng lên kế hoạch mở 60 cửa hàng tại Việt Nam đến năm 2020. Thêm vào đó, chuỗi cửa hàng tiện lợi lớn nhất Hàn Quốc cũng đã bắt đầu “tấn công” thị trường Việt, với tham vọng mở 2.500 cửa hàng trên toàn quốc trong 10 năm tới.

Đáng chú ý, “gã khổng lồ” thương mại điện tử Amazon (Mỹ) đã chính thức đổ bộ vào Việt Nam, khởi đầu cho sự gia nhập thị trường bằng chương trình hỗ trợ xuất khẩu hàng hoá cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Việt Nam hiện là thị trường nhận thu hút nhiều đại gia thương mại điện tử nước ngoài. Trước Amazon, tập đoàn Alibaba của tỷ phú Jack Ma (Trung Quốc) cũng lấn sâu hơn vào Việt Nam với việc mua lại Lazada.

Theo thông tin trên tờ ASEAN Today, trong vòng một năm qua, có tới hơn 100 cửa hàng tiện lợi mới quy mô lớn được mở tại Việt Nam, chủ yếu do các công ty, tập đoàn nước ngoài sở hữu.

"Cửa" nào cho doanh nghiệp nội?

Ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho hay, cùng với sự phát triển của nền kinh tế và quá trình hội nhập, ngành thương mại dịch vụ Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, cạnh tranh trong lĩnh vực bán lẻ ngày càng gay gắt hơn.

Dù có tốc độ tăng trưởng ở mức cao, theo ông Đông, ngành thương mại dịch vụ nước ta còn nhiều hạn chế như tăng trưởng chưa bền vững, dịch vụ hỗ trợ hoạt động thương mại còn chưa phát huy hiệu quả như mong muốn; các hoạt động thương mại truyền thống chưa bắt kịpphát triển của thương mại điện tử, thương mại số hóa. Trong khi ở khu vực nông thôn, miền núi, mạng lưới chợ còn thưa thớt.

Để cạnh tranh với các “ông lớn” ngoại trong cuộc đua cần sức bền này, các doanh nghiệp Việt cần xây dựng những chiến lược dài hơn, xây dựng đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp và tận dụng triệt để những lợi thế trên “sân nhà” như am hiểu tâm lý, thị hiếu, thói quen tiêu dùng của người Việt.

Theo ông Vũ Vinh Phú, chuyên gia về lĩnh vực bán lẻ, không thể lơ là trong việc phát triển thị trường bán lẻ. Nhìn vào câu chuyện thị trường bán lẻ hiện đại sẽ thấy, các hệ thống siêu thị hiện đại của nước ngoài như Lotte, Aeon, MM Mega Market (Metro), BigC… đang dần chiếm ưu thế.

Ông Phú cũng cảnh báo, câu chuyện “lấn sân” này rất có thể diễn ra ở lĩnh vực bán lẻ qua mạng. Vì thế, chuyên gia này cho rằng, đợi sau khi nước ngoài chiếm phần lớn thị trường mới lo thì sẽ không kịp. Chính phủ cần tạo môi trường phát triển công bằng, lành mạnh cũng như kiểm soát các hoạt động, chất lượng hàng hóa trên mạng để người dùng yên tâm để thị trường phát triển mạnh hơn.

Bên cạnh đó, cũng cần khuyến khích các tập đoàn lớn trong nước đầu tư phát triển thị trường thương mại điện tử vì đây là xu hướng tất yếu của cả thế giới, ông Vũ Vinh Phú lưu ý.