Lúng túng phát triển trạm sạc, xe điện gặp khó

HẢI LINH• 13/11/2023 04:50

Thiếu trạm sạc đang là thách thức cho việc chuyển đổi sang xe điện tại Việt Nam. Trong khi đây lại là yếu tố quyết định để hướng tới giao thông xanh.

>>Kỷ nguyên xe điện và cơ hội cho nghề kinh doanh mới

Thiếu trạm sạc mất khách

Giám đốc dự án xây dựng một tòa chung cư trị giá 350 triệu USD tại Los Angeles (Mỹ) kể, ông đã phải "nhượng bộ" trước yêu cầu phút chót của các ủy viên trong ban kế hoạch, tăng gấp 4 lần số lượng trạm sạc xe điện so với ban đầu. Lúc đó ông cho rằng, đây là "yêu cầu quá mức cần thiết". Đến nay, khi tòa tháp trên phố Broadway đã hoàn thiện, ông rất vui mừng. Với số trạm sạc đặt tại hơn 20% vị trí đỗ xe của tòa nhà, đã hấp dẫn người mua. Nếu không có số lượng lớn trạm sạc, chúng tôi sẽ gặp khó khăn thực sự nếu muốn bán các căn hộ tại đây.

Tại nhiều thành phố của Mỹ, Canada, châu Âu… chủ sở hữu các dự án căn hộ đang chạy đua lắp trạm sạc. Với nhu cầu ngày càng lớn của người mua, thuê nhà, những dự án đầy đủ trạm sạc đang được ưu tiên. Ngược lại, những tòa nhà không có tiện ích này, có nguy cơ rơi vào cảnh ế ẩm. Không còn là tiện ích nữa, trạm sạc là "điều cần thiết" để thu hút người mua nhà, thuê nhà, khi nhân loại bước vào kỷ nguyên xe điện.

Tại nhiều quốc gia lắp trạm sạc ở hầm gửi xe là quy định bắt buộc.

Ngoài nhà ở, tại các dự án bất động sản khác như văn phòng, tòa thương mại trên thế giới, trạm sạc dành cho xe điện cũng là một trong những yếu tố quan trọng thu hút khách hàng.

Tại Việt Nam, theo số liệu của Cục Đăng kiểm, hiện có hơn 1,7 triệu xe điện các loại đang lưu hành, trong đó có 22 nghìn xe ô tô điện và 1,5 triệu xe máy điện. Theo “Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và metan ngành giao thông”, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 7/2022, đến năm 2040 sẽ hạn chế, tiến tới dừng sản xuất, lắp ráp và nhập phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch để sử dụng trong nước; đến năm 2050, toàn bộ phương tiện cơ giới đường bộ tham gia giao thông sẽ chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh.

Trong khi đó, theo dự báo của Bộ Công thương, thị trường ô tô Việt Nam đến 2025 sẽ đạt quy mô 800.000 xe/năm, đến năm 2023 đạt 1,2 triệu xe/năm và sau năm 2035 sẽ đạt 1,8 triệu xe/năm. Như vậy, từ năm 2025 trở đi ô tô điện sẽ là phương tiện giao thông có sự tăng trưởng nhanh và ngày càng phổ biến.

Việt Nam gặp thách thức

Tuy nhiên, trạm sạc đang là thách thức cho việc chuyển đổi sang xe điện tại Việt Nam. Tại tọa đàm “Thúc đẩy phát triển xe điện” do Bộ Giao thông Vận tải tổ chức ngày 10/11, các chuyên gia trong và ngoài nước nói nhiều về những hạn chế và khó khăn trong việc xây dựng trạm sạc tại Việt Nam. Trong khi đây lại là yếu tố quyết định để xe điện có thể phát triển, thay thế xe xăng.

Theo ông Phạm Hoài Chung, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải, đến nay cả nước có hơn 20.000 ô tô điện sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu được cấp giấy chứng nhận. Con số này sẽ còn tăng trưởng trong thời gian tới, nhưng hệ thống trạm sạc lại rất thiếu.

Hiện hệ thống trạm sạc lớn nhất thuộc về Công ty VinFast với hơn 150.000 cổng cho cả xe máy và ô tô, đặt tại bãi đỗ xe, bến xe, trung tâm thương mại, trạm xăng dầu... Các hãng khác bán xe điện cho khách sạc tại nhà là chủ yếu, bên cạnh sạc tại đại lý. Một số trạm sạc của bên thứ ba (không bán xe) như: EVIDA, Charg +, EVN… phát triển còn hạn chế.

ccc

Hiện hệ thống trạm sạc lớn nhất tại Việt Nam hiện nay thuộc về Công ty VinFast.

Có nhiều nguyên nhân khiến việc phát triển trạm sạc tại Việt Nam còn hạn chế. Lý do lớn nhất là nhiều tòa nhà chung cư không muốn lắp trạm sạc điện vì lo ngại cháy nổ. Một số tòa nhà hiện đã lắp đặt các trạm sạc nhưng phải bỏ không vì bị cư dân phản đối. Theo các doanh nghiệp chuyên phát triển trạm sạc, họ gặp khó khăn lớn khi muốn lắp đặt tại các chung cư hay tòa nhà văn phòng, bởi khó tìm được tiếng nói chung với ban quản lý. Nhiều nơi rất e ngại khi đề cập đến việc đặt trạm sạc tại hầm để xe.

Hiện hầu hết các nhà phát triển, các chủ sở hữu căn hộ, dự án tại Việt Nam chưa coi những người sử dụng xe điện là một nhóm khách tiềm năng. Cùng với đó, các đơn vị phát triển trạm sạc không được nhà nước hỗ trợ, ưu đãi hay khuyến khích gì, đều phải “tự thân vận động”.

Để giải quyết các vấn đề này và phát triển trạm sạc, các chuyên gia cho rằng cần nhiều chính sách vĩ mô từ Chính phủ. Phải bổ sung vào luật Xây dựng, Luật Quy hoạch… các chính sách liên quan đến xe điện hóa. Quy định cụ thể chỉ tiêu về việc trạm sạc xe điện chiếm tỷ lệ bao nhiêu ở hầm gửi xe chung cư, tòa nhà văn phòng, trung tâm thương mại. Sớm nghiên cứu tiêu chuẩn kỹ thuật trạm sạc điện và ban hành định mức xây dựng để áp dụng rộng rãi.

Ông Wilmar Martinez, Đại học KU Leuven (Vương quốc Bỉ) cho biết, các nước trên thế giới đang triển khai cơ sở hạ tầng sạc, xây dựng tiêu chuẩn hóa, bố trí địa điểm sạc, nguồn và tốc độ sạc, quy định về sạc công cộng và sạc ở nhà, chính sách tài chính và thuế để khuyến khích hạ tầng này. Để chuyển đổi sang giao thông xanh, Việt Nam cần hỗ trợ mạnh mẽ các công ty sản xuất xe điện, đơn vị cung ứng trạm sạc. Ưu tiên phát triển hạ tầng sạc tại những khu vực đông dân cư sinh sống, những tuyến đường có mật độ giao thông cao. Cùng với đó là đầu tư hạ tầng lưới điện để đáp ứng yêu cầu mở mang trạm sạc.