Thừa cung, doanh nghiệp ngành xi măng tiếp tục thua lỗ

ĐÌNH ĐẠI• 20/05/2024 04:30

Trong bối cảnh xuất khẩu xi măng còn gặp nhiều khó khăn, trong khi thị trường nội địa cung đang vượt cầu, kết quả kinh doanh quý I/2024 của nhiều doanh nghiệp xi măng thua lỗ.

>>>Cần những chính sách “cứu” ngành xi măng

Xuất khẩu gặp khó, khiến hàng loạt doanh nghiệp xi măng thua lỗ. (Ảnh minh họa).

Kết thúc 3 tháng đầu năm 2024, Công ty CP Xi măng Hà Tiên (HoSE: HT1) ghi nhận doanh thu thuần đạt hơn 1.585 tỷ đồng, giảm hơn 12,2% so với cùng kỳ. Doanh nghiệp lỗ thuần từ hoạt động kinh doanh hơn 23 tỷ đồng, lỗ sau thuế hơn 24 tỷ đồng ngay trong quý đầu năm.

Doanh nghiệp sản xuất xi măng lớn nhất khu vực miền Nam này đang gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm khi sản lượng tiêu thụ trong năm 2023 giảm đến 19,4%. Còn trong quý I/2024, sản lượng xi măng bán ra giảm 6,43% so với quý I/2023. Nếu tình hình các quý tới không được cải thiện thì Vicem Hà Tiên có thể đối mặt với nguy cơ thua lỗ trong năm nay.

Mặc dù kết quả kinh doanh giảm sút, HT1 vẫn duy trì được thị phần so với ngành và ghi nhận lợi nhuận dương trong khi các doanh nghiệp xi măng tư nhân khác lỗ. Biên lợi nhuận gộp của công ty đạt 6,9%, cao hơn 2,4 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.

Bên cạnh HT1, nhiều doanh nghiệp ngành xi măng lớn khác cũng báo lỗ trong quý đầu năm 2024. Trong đó, Công ty CP Xi măng Bỉm Sơn (HNX: BCC) ghi nhận doanh thu thuần 690 tỷ đồng, giảm 19% so với quý I/2023 và lỗ sau thuế gần 50 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước lỗ 48,6 tỷ đồng. Đây cũng là quý thua lỗ thứ 7 liên tiếp của doanh nghiệp này kể từ quý III/2022.

Doanh nghiệp cho biết nguồn cung xi măng tiếp tục vượt xa so với nhu cầu, dẫn tới cạnh tranh ngày càng khốc liệt, nhiều Công ty tiếp tiếp tục thực hiện giảm năng suất hoặc dừng lò nung.

BCC dự báo sản lượng xuất khẩu xi măng của Việt Nam năm 2024 khó có khả năng tăng trưởng so với 2023 (khoảng 20,5 triệu tấn, tăng 1,5% so với năm 2023) do cạnh tranh nguồn xuất từ Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và một số nước khác trong khu vực.

Đồng thời, dự báo ngành xi măng hết sức khó khăn khi nguồn cung và giá nguyên nhiên vật liệu tiếp tục duy trì ở mức cao. Trong khi, nhu cầu sử dụng xi măng bao đang dần thấp hơn xi măng rời, tiếp tục làm giảm lợi thế và thương hiệu xi măng của Công ty, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Tại Công ty CP Xi măng Vicem Bút Sơn (HNX: BTS), ghi nhận sản lượng tiêu thụ xi măng trong quý I giảm 18,34% so với cùng kỳ năm 2023, từ hơn 666.589 tấn, xuống còn hơn 544.285 tấn. Kết quả này khiến doanh thu thuần bán hàng của doanh nghiệp này trong quý I/2024 giảm 21,1%, xuống còn 515 tỷ đồng. Sau khi trừ đi các khoản chi phí, BTS lỗ ròng 55,5 tỷ đồng.

BTS cũng nhận định năm 2024, nhu cầu xi măng trong nước khó có sự tăng trưởng cao. Cụ thể, nguồn cung xi măng tiếp tục tăng so với nhu cầu, với một số dây chuyền sản xuất xi măng mới dự kiến đưa vào hoạt động như Vissai Đại Dương 2, xi măng Xuân Sơn đẩy nguồn cung xi măng lên khoảng 122,5 triệu tấn, trong khi nhu cầu trong nước dự báo chỉ ở mức 59,2 triệu tấn, tăng khoảng 5% so với năm 2023.

Cùng với đó, giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào cho sản xuất xi măng tiếp tục duy trì ở mức cao, xu hướng dịch chuyển nhu cầu từ xi măng bao sang xi măng rời tiếp tục tăng làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh của các công ty sản xuất xi măng do giá trị thương hiệu chủ yếu gắn với xi măng bao.

Nguồn: ximang,vn.

Nguồn: ximang.vn

Ngoài ra, trong quý đầu năm 2024, nhiều doanh nghiệp ngành xi măng khác cũng có kết quả kinh doanh thua lỗ. Cụ thể, Công ty CP Xi măng Vicem Hoàng Mai (HNX: HOM) lỗ 5,3 tỷ đồng; Công ty CP Xi măng Vicem Hải Vân (HoSE: HVN) lỗ 20 tỷ đồng, Công ty CP Xi măng Quán Triều - VVMI (UpCOM: CQT) lỗ 6,3 tỷ đồng...

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, trong quý đầu năm 2024, toàn ngành xi măng xuất khẩu khoảng 7,9 triệu tấn sản phẩm, thu về 298 triệu USD, sản lượng bằng với cùng kỳ năm trước nhưng trị giá giảm 11,7%. Đáng nói, đà giảm xuất khẩu của mặt hàng này đã kéo dài sang năm thứ 3.

Nguyên nhân của việc xuất khẩu xi măng quý 1/2024 giảm mạnh là do Trung Quốc giảm nhập khẩu, bởi thị trường bất động sản nước này chưa có dấu hiệu khởi sắc, chưa kể, giá xuất khẩu cũng theo chiều giảm nhẹ. Ngoài ra, thị trường Phillipiness vẫn áp dụng chính sách bảo hộ (thuế chống bán phá giá với xi măng nhập từ Việt Nam).

Bên cạnh đó, giá xuất khẩu xi măng, clinker vẫn duy trì ở mức thấp, kéo dài suốt từ cuối năm 2022 đến nay. Theo các doanh nghiệp, giá xuất khẩu bình quân 12 tháng năm 2023 đạt gần 42,4 USD/tấn, giảm gần 3% so với cùng kỳ.

Theo dự báo của Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA), xuất khẩu xi măng, clinker trong năm 2024 tiếp tục gặp khó khăn do thị trường bất động sản Trung Quốc chưa có dấu hiệu phục hồi, xi măng Trung Quốc cũng bị dư thừa và dự báo sẽ cạnh tranh với xi măng Việt Nam vào các thị trường xuất khẩu như Philippines, Trung Mỹ, Nam Phi..

Trong khi đó, năm 2024, sản lượng xi măng trong nước sẽ tiếp tục trong cảnh cung vượt cầu, thị trường nội địa dự kiến tiêu thụ khoảng 60-62 triệu tấn, do đó, kênh xuất khẩu vẫn được các doanh nghiệp đẩy mạnh nhằm giải quyết được sản lượng khoảng 30 triệu tấn.

Nhằm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, vào ngày 14/5 vừa qua VNCA đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ kiến nghị nội dung sửa đổi Nghị định 26/2023/NĐ- CP về việc áp dụng mức thuế suất thuế xuất khẩu clinker xi măng 0%. Theo VNCA, clinker xi măng không phải là đối tượng áp dụng khoản 23 Điều 5 của Luật thuế giá trị gia tăng "Sản phẩm xuất khẩu là tài nguyên, khoáng sản khai thác chưa chế biến theo quy định của Chính phủ".

Tại Công văn số 3242/BXD-VLXD ngày 24/12/2018 gửi Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng cho biết, mặt hàng clinker là sản phẩm được hình thành sau khi nung luyện hỗn hợp nguyên liệu được nghiền mịn từ đá vôi, đất sét và một số phụ gia đến nhiệt độ khoảng 1.450 1.500°C. Do đó, mặt hàng clinker không phải là tài nguyên khoáng sản. Do đó, clinker xi măng không thuộc đối tượng quy định tại khoản 23 Điều 3 của Luật thuế giá trị gia tăng Nhưng hiện nay, clinker xi măng xuất khẩu được đưa vào nhóm hàng hóa chịu mức thuế suất thuế xuất khẩu 10% (Phụ lục 1. Biểu thuế xuất khẩu theo danh mục hàng hóa chịu thuế, Nghị định 26/2023/NĐ-CP) là không phù hợp với Luật thuế giá trị gia tăng và Nghị định 146/2017/NĐ-CP.

Hiệp hội Xi măng Việt Nam cùng các doanh nghiệp sản xuất xi măng đề nghị Văn phòng Chính phủ xem xét các kiến nghị của Hiệp hội về việc áp dụng mức thuế xuất khẩu clinker xi măng bằng 0% trong bối cảnh ngành xi măng đang gặp rất nhiều khó khăn hiện nay.