Chuyện làm ăn

Thúc đẩy tái chế bền vững

Minh Châu thực hiện 15/08/2025 02:25

Trong hành trình hiện thực hóa mục tiêu Net Zero, tái chế là trụ cột quan trọng trong phát triển kinh tế tuần hoàn – đặc biệt với ngành nhựa.

Đó là chia sẻ của ông Hoàng Đức Vượng – Phó Chủ tịch Hiệp hội Nhựa Việt Nam, Chủ tịch HĐQT VietCycle với Diễn đàn Doanh nghiệp.

ong vượng
Ông Hoàng Đức Vượng – Phó Chủ tịch Hiệp hội Nhựa Việt Nam, Chủ tịch HĐQT VietCycle.

- Thưa ông, vai trò của tái chế nhựa trong nền kinh tế tuần hoàn hiện nay đang được nhìn nhận ra sao, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam cam kết Net Zero vào năm 2050?

Tái chế nhựa không chỉ là một giải pháp kỹ thuật để xử lý rác thải, mà là một nền tảng của kinh tế tuần hoàn. Đây là quá trình “hồi sinh” tài nguyên, giúp tiết kiệm nguyên liệu đầu vào, giảm gánh nặng cho môi trường, đồng thời tạo ra chuỗi giá trị kinh tế mới.

Khi chúng ta cam kết Net Zero, tức là phát thải bằng “0” vào năm 2050, thì một trong những điều kiện tiên quyết là phải kiểm soát và giảm thiểu rác thải từ đầu nguồn đến cuối vòng đời sản phẩm.

Nhựa – với đặc tính khó phân hủy – cần được tái chế và quay lại làm nguyên liệu đầu vào. Ở đây, doanh nghiệp tái chế là mắt xích quan trọng, nhưng không thể hoạt động hiệu quả nếu thiếu sự liên kết giữa nhà sản xuất, người tiêu dùng, lực lượng thu gom và chính sách hỗ trợ từ Nhà nước.

- Theo ông, để mô hình kinh tế tuần hoàn có thể vận hành hiệu quả trong thực tế, những yếu tố then chốt nào cần được chú trọng và ưu tiên hàng đầu?

Có ba “chìa khóa” rất rõ ràng. Thứ nhất là chính sách. Trong hơn 40 năm qua, chúng ta có hàng trăm làng nghề tái chế nhưng phần lớn gây ra ô nhiễm nghiêm trọng. Nguyên nhân cốt lõi là thiếu cơ chế giám sát và hỗ trợ đúng mức. Chúng ta sử dụng nguồn lực rất nhỏ cho công tác thu gom và tái chế. Những người lao động ở tuyến đầu, những “chiến binh xanh” đang làm công việc vì cộng đồng nhưng chưa có chính sách an sinh tối thiểu. Nếu không có khung pháp lý công nhận, bảo vệ họ thì chuỗi giá trị này sẽ đứt gãy.

Thứ hai là nhận thức của người tiêu dùng. Nếu người dân không phân loại rác tại nguồn, thì dù có hệ thống tái chế tốt đến đâu cũng không vận hành được.

Thứ ba là vai trò của truyền thông và báo chí trong thay đổi hành vi cộng đồng. Truyền thông cần đồng hành để lan tỏa lối sống xanh, thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi xanh và tạo áp lực tích cực lên chính sách công.

Chúng tôi đã may mắn được cơ quan ghi nhận và tiếp thu nhiều ý kiến, trong đó có đề xuất xây dựng quy chuẩn thiết kế sinh thái, giúp sản phẩm dễ tái chế ngay từ khâu thiết kế, thay vì đợi đến khi bị thải bỏ.

gen-h-racthai1.jpg
Những người lao động ở tuyến đầu, những “chiến binh xanh” đang làm công việc vì cộng đồng.

- Vậy mô hình mà VietCycle đang xây dựng có gì đặc biệt?

Chúng tôi không chỉ thu gom và tái chế nhựa đơn thuần. VietCycle đang xây dựng một hệ sinh thái nhựa tuần hoàn, với ba trụ cột: công nghệ, con người và kết nối chính sách.

Một là, chúng tôi phát triển chuỗi thu gom, phân loại, tái chế nhựa khép kín. Hai là, chúng tôi đào tạo và bảo trợ lực lượng thu gom nhựa tự do – những người được gọi là "chiến binh xanh". Họ không còn là lao động phi chính thức, mà từng bước được tích hợp vào hệ sinh thái xanh: được trang bị bảo hộ, cấp mã số lao động, đào tạo kỹ năng phân loại rác đạt chuẩn quốc tế. Ba là, chúng tôi làm việc chặt chẽ với các cơ quan nhà nước trong việc góp ý xây dựng chính sách, từ Luật Bảo vệ môi trường đến các quy định về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR).

Đặc biệt, VietCycle đã hợp tác với nhiều tổ chức quốc tế và doanh nghiệp lớn như Unilever, PepsiCo… để cùng triển khai các dự án lan tỏa mô hình kinh tế tuần hoàn và hỗ trợ trực tiếp cho “chiến binh xanh”. Chúng tôi đã xây dựng được mạng lưới hàng trăm điểm thu gom rác trên đường phố, hàng trăm điểm phân loại và hàng chục nhà máy tái chế. Điều quan trọng là từng khâu trong chuỗi được liên kết chặt chẽ để nâng cao hiệu quả tái chế và giảm chi phí.

Tái chế nhựa là công tác quản lý xã hội khó bậc nhất – bởi mỗi loại nhựa lại đòi hỏi công nghệ tái chế khác nhau. Do đó, chỉ khi có một mạng lưới liên kết đủ rộng và đủ sâu, chúng ta mới đủ năng lực công nghệ để xử lý triệt để. Trong tương lai, đây sẽ là chuỗi liên kết cực kỳ quan trọng, vừa phục vụ mục tiêu tăng trưởng xanh, vừa là nền tảng chia sẻ trách nhiệm trong các hệ thống EPR.

Chúng tôi cũng rất kỳ vọng vào việc Chính phủ thí điểm sàn tín chỉ carbon, bởi đây sẽ là công cụ tài chính bù đắp an sinh cho các “chiến binh xanh” – những người đang trực tiếp góp phần giảm phát thải cho xã hội. VietCycle đang từng bước tập hợp lực lượng này thành các hợp tác xã, để có thể nhận được hỗ trợ chính thức từ các chương trình quốc gia về môi trường và an sinh xã hội. Đây là những định hướng lớn mà chúng tôi kiên định theo đuổi.

- Với vai trò là Phó Chủ tịch Hiệp hội Nhựa Việt Nam, ông nhìn nhận vai trò của các doanh nghiệp ngành nhựa ra sao trong chuyển đổi sang mô hình xanh?

Doanh nghiệp có thể đi chậm lại một chút, chấp nhận chi phí chuyển đổi ban đầu, nhưng đổi lại sẽ có sản phẩm thân thiện với môi trường, tiết kiệm tài nguyên và đặc biệt trách nhiệm hơn với thế hệ sau.

Tôi luôn nói rằng, chuyển đổi xanh không phải là gánh nặng, mà là cơ hội sống còn để doanh nghiệp tồn tại và phát triển bền vững.

Chúng ta không thể tiếp tục phát triển bằng cách tiêu tốn tài nguyên và để lại hệ lụy môi trường. Tái chế nhựa nếu được nhìn nhận đúng và đầu tư đúng sẽ trở thành đòn bẩy lớn cho tăng trưởng xanh, giảm ô nhiễm và nâng cao chất lượng sống.

- Trân trọng cảm ơn ông!

(0) Bình luận
Nổi bật
Mới nhất
Thúc đẩy tái chế bền vững
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO