Gửi bình luận
Với thiết kế bắt mắt, hương vị ngọt ngào và hình ảnh được tô vẽ là “hiện đại, sành điệu”, thuốc lá điện tử đang khiến không ít học sinh, sinh viên coi việc hút thuốc như một cách thể hiện cá tính.
Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho thấy, tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên giảm đáng kể: ở nhóm 13–17 tuổi giảm từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78% năm 2019; ở nhóm 13–15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014 xuống còn 1,9% năm 2022.
Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho hay, đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, tuy nhiên, những thành tựu này đang có nguy cơ bị phá bỏ bởi sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới, chủ yếu là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đặc biệt trong giới trẻ.
Ở thanh thiếu niên 13–17 tuổi, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023; ở nhóm 13–15 tuổi, tỷ lệ này đã tăng hơn gấp đôi, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Đáng lưu ý, ở nữ giới từ 11–18 tuổi, theo kết quả sơ bộ điều tra tại 11 tỉnh, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đã đạt 4,3% năm 2023.
Các chuyên gia y tế cho biết, thuốc lá điện tử có chứa nicotin là một hóa chất gây nghiện cao và độc tính cao. Nicotin gây ngộ độc cấp tính với nhiều cơ quan, đặc biệt tim mạch, thần kinh, hô hấp với biểu hiện ngộ độc tương tự ngộ độc thuốc trừ sâu nhóm lân hữu cơ.
Tiếp xúc kéo dài với nicotin (hút thuốc lá) gây ảnh hưởng nhiều cơ quan khác nhau: gây xơ vữa thành mạch, hẹp mạch máu ở các nơi (đáng chú ý gây bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim), tăng lipid máu, tăng đường máu…
Trong thuốc lá điện tử, nicotin thường được cho vào với hàm lượng lớn hơn so với thuốc lá điếu thông thường, ở dạng dung dịch hoặc dạng bột (một dụng cụ hút có thể hút được nhiều nghìn hơi). Đặc biệt nicotin được sản xuất nhân tạo tổng hợp, thường dạng muối, có độ pH điều chỉnh để ít gây khó chịu với đường hô hấp, đồng thời với số lượng dẫn tới người sử dụng rất dễ bị ngộ độc và nhanh chóng dẫn tới nghiện nicotin.
Để che giấu độ gắt của nicotin làm cho sản phẩm dễ chịu hơn, dễ hít vào hơn và tạo mùi vị hấp dẫn, thu hút người sử dụng, đặc biệt là giới trẻ, các nhà sản xuất còn sử dụng rất nhiều loại hương liệu có mùi vị như: bạc hà, táo, cam, chanh… trong thuốc lá điện tử.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện có khoảng 20.000 loại hương liệu, trong đó có nhiều loại chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại với sức khỏe. Lĩnh vực thuốc lá điện tử là nơi sử dụng hương liệu nhiều nhất trong cuộc sống hiện nay. Ước tính, mỗi tháng trên thế giới có khoảng 242 hóa chất hương liệu mới được tạo ra.
Với hàng nghìn hóa chất hương liệu, thay đổi theo nhà sản xuất, thị hiếu, vùng miền, trào lưu,...theo thời gian và tạo nên số lượng rất lớn các hóa chất. Khi nung nóng hoặc đốt cháy ở các nhiệt độ đa dạng khác nhau sẽ tạo nên số lượng gấp bội các hóa chất là các sản phẩm cháy trung gian, sản phẩm cháy cuối cùng, nhiều hơn rất nhiều lần so với thuốc lá điếu thông thường. Do đó nguy cơ gây hại với sức khỏe rất lớn.
Bên cạnh đó, nhiều loại ma túy được đưa vào trong thuốc lá điện tử để tăng cảm giác phê và thu hút, lôi kéo người sử dụng. Ban đầu, tinh dầu cần sa và các chất từ cây cần sa được đưa vào trong thuốc lá điện tử. Trong những năm gần đây, nhiều loại ma túy mới đã có trong thuốc lá điện tử, đặc biệt hàng trăm hóa chất ma túy tổng hợp thế hệ mới thuộc nhóm cần sa tổng hợp. Đây là nhóm ma túy thế hệ mới lớn nhất, với số lượng các chất lớn nhất, liên tục được tạo mới và thay đổi vượt ra khỏi các danh mục kiểm soát.
Các ma túy cần sa tổng hợp là các chất độc mạnh với thần kinh, tâm thần, tim mạch và đa cơ quan, rất khác nhau tùy theo từng chất cụ thể. Việc xét nghiệm phát hiện được toàn bộ các ma túy cần sa tổng hợp là hoàn toàn không khả thi với tất cả các phòng xét nghiệm hàng đầu trên thế giới.
PGS.TS. Phan Thu Phương, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, dù mới xuất hiện chưa lâu, nhưng tổng hợp lại các bằng chứng khoa học cho thấy thuốc lá điện tử gây ra những tác hại vô cùng khủng khiếp.
Không chỉ chứa nicotine gây nghiện như thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử còn ghi nhận nhiều ca tổn thương cấp tính: suy hô hấp, tổn thương phổi cấp, truỵ tim mạch, suy gan, suy thận, thậm chí là suy đa cơ quan. Tại Bệnh viện Bạch Mai, chúng tôi từng tiếp nhận hàng trăm ca cấp cứu do thuốc lá điện tử, trong đó có cả những bạn học sinh - sinh viên mới 19 - 20 tuổi, nhập viện trong tình trạng nguy kịch.
Thuốc lá điện tử được thiết kế bắt mắt, hương vị ngọt ngào, mùi thơm dễ chịu khiến người dùng, đặc biệt là giới trẻ lầm tưởng rằng đây là sản phẩm “an toàn” hoặc “ít hại hơn”. Chúng tôi cũng từng chứng kiến nhiều trường hợp người hút thuốc lá truyền thống chuyển sang thuốc lá điện tử với hy vọng cai nghiện nhưng thực chất lại rơi vào tình trạng nghiện kép, với mức độ tổn thương ngày càng nghiêm trọng hơn. Vì vậy, tôi tha thiết mong các bạn sinh viên không bị mê hoặc bởi thuốc lá điện tử. Hãy bảo vệ chính mình và lan toả nhận thức để cộng đồng cùng hiểu rõ mức độ nguy hại của sản phẩm này.
