Gần hết tháng 10/2024, thế nhưng tổng số vốn đã giải ngân của TPHCM chỉ đạt 17.041 tỉ đồng, tương đương 21,5% trên tổng vốn đầu tư công được Thủ tướng giao (79.263 tỉ đồng).
Đó là nội dung được Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM báo cáo tại buổi giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TPHCM với các đơn vị về công tác giải ngân vốn đầu tư công, ngày 24/10/2024.
Giải ngân thấp ở 4 nhóm dự án
Cụ thể, theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM, tính đến ngày 18/10, tổng số vốn đã giải ngân là 17.041 tỉ đồng, đạt tỉ lệ 21,5% trên tổng vốn đầu tư công được Thủ tướng giao (79.263 tỉ đồng). Đặc biệt, hiện nay, số vốn giải ngân của TP chưa đạt so với kế hoạch giải ngân đã đề ra của các đơn vị, thấp hơn 4.619 tỉ đồng (kế hoạch đến hết tháng 9 các đơn vị đã xây dựng là 20.734 tỉ đồng, tỉ lệ 26,2%).
“Qua rà soát, có 7 đơn vị có kết quả giải ngân đến hết tháng 9 đạt trên mức bình quân của TPHCM (20,3%). Tuy nhiên, các đơn vị này lại không đạt tỉ lệ giải ngân theo chỉ đạo của UBND TP tại thông báo số 849 (phải đạt từ 26,9% trở lên)”, Sở Kế hoạch và Đầu tư nêu .
Cũng theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, tính đến thời điểm hiện tại có tới 11 đơn vị giải ngân dưới mức tỉ lệ giải ngân chung của TP.HCM đến hết quý 3 năm 2024, gồm: Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp (8,6%), Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông (19,7%), Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị (7,9%), Ban Quản lý đường sắt đô thị (17,1%), Ban Quản lý khu công viên Lịch sử văn hóa dân tộc (0%), Ban Quản lý Khu nông nghiệp công nghệ cao (0,5%).
Khối các quận, huyện, gồm: huyện Nhà Bè (10,5%), TP Thủ Đức (8,0%), quận 1 (11,6%), quận 10 (8,8%), quận 5 (13,0%).
Nêu những nguyên ngân chậm giải ngân vốn đầu tư công, đại diện lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư, cho rằng việc chậm giải ngân trong 9 tháng đầu năm chủ yếu là các dự án, gồm:
Một là, nhóm liên quan thủ tục của trung ương (có số vốn dự kiến giải ngân 4 tháng cuối năm 2024 là 10.517 tỉ đồng, tỉ lệ 13,3% tổng vốn), gồm: các dự án giải quyết ngập do triều khu vực TPHCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1) với kế hoạch giải ngân là 6.800 tỉ đồng; dự án metro số 1 với tổng số kế hoạch giải ngân là 3.717 tỉ.
Hai là, nhóm liên quan điều chỉnh quy hoạch 1/2000 (số vốn dự kiến giải ngân 4 tháng cuối năm là 4.008 tỉ đồng, tỉ lệ 5,05% tổng vốn): Có 57 dự án hiện đang chờ hoàn tất thủ tục điều chỉnh quy hoạch và dự kiến chỉ giải ngân được chi phí chuẩn bị đầu tư và khó có khả năng khởi công dự án và kịp giải ngân trong năm 2024.
Ba là, nhóm liên quan công tác bồi thường giải phóng mặt bằng: Khoảng 30.504 tỉ đồng (chiếm 38,4% tổng vốn) sẽ giải ngân vào cuối tháng 11 đầu tháng 12 (tập trung ở 17 dự án đã giải ngân là 681 tỉ đồng trên tổng vốn là 31.086 tỉ đồng).
Bốn là, nhóm các dự án khởi công mới (không vướng điều chỉnh quy hoạch 1/2000): Khoảng 8.925 tỉ đồng (chiếm 11,2% tổng vốn) trong các tháng đầu năm còn chậm thực hiện các thủ tục về cấp phép môi trường, điều chỉnh quy hoạch 1/500. Tuy nhiên đến thời điểm hiện nay các thủ tục này đã được đẩy nhanh và tháo gỡ, cam kết sẽ giải ngân theo kế hoạch đề ra.
Ngoài ra, với 3 dự án nhóm A chiếm 1.200 tỉ đồng là 3 dự án mua sắm trang thiết bị các bệnh viện cửa ngõ hiện còn chậm trong việc thực hiện thủ tục trình phê duyệt dự án, dẫn đến chưa thể trình thẩm định và phê duyệt dự án.
Đề nghị phê bình 11 đơn vị giải ngân dưới tỉ lệ
Về các giải pháp, Sở Quy hoạch và Kiến trúc kiến nghị chủ đầu tư nghiên cứu đề xuất UBND TPHCM cho phép tạm ứng cho các dự án này theo quy định với tỉ lệ tối đa là 50% thay vì 30%, bởi dự án này có thể giải ngân được 1.800 tỉ đồng thay vì 1.200 tỉ như dự kiến. Đồng thời, Sở Quy hoạch và Kiến trúc cũng kiến nghị UBND TPHCM phê bình 11 đơn vị giải ngân dưới mức tỉ lệ giải ngân chung của TP đến hết quý 3 năm 2024 (20,2%) và không có nguyên nhân khách quan.
Liên quan đến những hạn chế trong công tác giải ngân vốn đầu tư công, ông Lê Trương Hải Hiếu - Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP, cho rằng việc tập trung giải ngân vốn đầu tư công không chỉ giúp xây dựng và phát triển TP mà còn có ý nghĩa hạn chế lãng phí.
“Đầu tư hiệu quả và giải quyết được dự án tồn đọng cũng nhằm hạn chế lãng phí, bởi theo Tổng Bí thư Tô Lâm từng nói lãng phí còn gây hại và tổn thất nhiều hơn cả tham nhũng. Do đó, đề nghị các đơn tập trung, đánh giá, nhìn nhận lại nguyên nhân nào là then chốt cần phải tháo gỡ để chuẩn bị cho kỳ trung hạn sau bởi chúng ta đặt ra rất nhiều chỉ tiêu”, ông Hiếu nói.
Cũng theo ông Hiếu, hiện nay TP đã có cơ chế đặc thù với nghị quyết 98, đồng thời hướng đến lộ trình đô thị đặc biệt. Vì vậy, các đơn vị cần tập trung nghiên cứu đề xuất cơ chế đặc biệt để TP thực hiện đầu tư công thuận lợi hơn, tháo gỡ các khó khăn hiện hữu.
Trước đó, ngày 3/10/2024, tại buổi họp báo kinh tế - xã hội, ông Phạm Tuấn Anh - đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM đã phân tích một số nguyên nhân khiến tỉ lệ giải ngân đầu tư công của TPHCM 9 tháng chỉ đạt 20% kế hoạch vốn được giao.
Theo đó, TPHCM được giao 249.000 tỉ đồng đầu tư công trung hạn 2021-2025, trong đó 49% vốn được giao giữa kỳ.
"Thông thường việc giao vốn phải giao ngay đầu kỳ, nhưng khi TPHCM thực hiện nghị quyết 98 thì được bổ sung thêm 107.000 tỉ vào cuối năm 2023. Những dự án dùng số vốn này phần lớn đang trong quá trình triển khai thủ tục, chưa đến thời điểm giải ngân số tiền lớn. Mặt khác, khi Luật Đất đai có hiệu lực cũng làm ảnh hưởng lớn đến tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án. Đặc biệt, trong tổng số 79.000 tỉ đồng vốn đầu tư công năm 2024 của TPHCM thì có tới 33.000 tỉ đồng cho công tác giải phóng mặt bằng”, ông Tuấn Anh nêu.
Cũng theo ông Tuấn Anh, những nguyên nhân khác là một số dự án có liên quan đến thanh tra, kiểm tra, điều tra, truy tố, xét xử cũng làm ảnh hưởng đến tâm lý chủ đầu tư cũng như quy trình thủ tục để thực hiện, tác động đến tiến độ giải ngân. Hoặc trường hợp thiếu vật liệu, cát san lấp nhiều tháng qua, mặc dù, TPHCM đã tích cực phối hợp với các bộ ngành để giải quyết nhưng cũng làm ảnh hưởng nhất định. Về nguyên nhân chủ quan, một số sở ngành có khó khăn, chậm trễ nhất định trong phối hợp giải quyết thủ tục các dự án.
Trước tình hình đó, ông Tuấn Anh đề nghị UBND TPHCM triển khai loạt biện pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Xác định cụ thể những khó khăn, vướng mắc tiến độ từng dự án, từng đơn vị.