Trái phiếu xanh - xu hướng phát triển mới tại Châu Á

Xu hướng phát hành "trái phiếu xanh" ở châu Á đang tăng mạnh khi các nước trong khu vực đưa ra các mục tiêu cụ thể hơn nhằm hạn chế biến đổi khí hậu, theo Nikkei Asia.

Một số trung tâm tài chính lớn nhất của khu vực, bao gồm Trung Quốc và Hồng Kông đều đang thúc đẩy xu hướng này với các hướng dẫn cụ thể mới về đầu tư xanh dành cho các nhà quản lý tiền tệ.

Trái phiếu xanh là công cụ được sử dụng để tài trợ cho các dự án mang lại lợi ích về môi trường hoặc chống biến đổi khí hậu trong các lĩnh vực như năng lượng, giao thông, quản lý chất thải, xây dựng tòa nhà, sử dụng tài nguyên nước và đất. 

Trong số các thành phố có ô nhiễm không khí tồi tệ nhất thế giới năm ngoái, do công ty công nghệ chất lượng không khí IQAir của Thụy Sĩ xếp hạng, 148 thành phố hàng đầu đều thuộc khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Trước bối cảnh đó, nhiều Chính phủ trong khu vực đã gia tăng mối quan tâm theo đuổi mục tiêu thắt chặt lượng khí thải, hướng tới lượng phát thải carbon ròng về 0 (net zero carbon) thông qua các dự án phát triển xanh, chống biến đổi khí hậu.

Theo ước tính của Uỷ ban kinh tế và xã hội của Liên Hợp Quốc về Châu Á, khu vực Châu Á -Thái Bình Dương cần khoản đầu tư hàng năm lên tới 1,5 nghìn tỷ USD để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc vào năm 2030, trong đó năng lượng sạch và các hoạt động chống biến đổi khí hậu chỉ chiếm gần một phần ba kinh phí.

Patrice Conxicoeur - người đứng đầu khu vực Đông Nam Á tại HSBC Asset Management (Singapore) nhận định, điều này có nghĩa là "thị trường trái phiếu xanh châu Á sẽ tiếp tục mở rộng và các tổ chức phát hành sẽ được đa dạng hoá, với sự tham gia nhiều hơn của khu vực tư nhân".

Theo tổ chức phi lợi nhuận quốc tế Climate Bonds Initiative, xu hướng phát hành trái phiếu xanh toàn cầu đạt kỷ lục 269,5 tỷ USD vào năm 2020. Trong khi các quốc gia phương Tây như Mỹ, Đức và Pháp là ba quốc gia đứng đầu xu hướng, Trung Quốc xếp thứ tư thì phần còn lại của châu Á đang nhanh chóng bắt kịp cuộc đua.

Theo báo cáo của Moody’s, trong ba tháng đầu năm 2021, các tổ chức phát hành tại Châu Á Thái Bình Dương chiếm 24% tổng lượng phát hành toàn cầu, tăng từ 18% so với cả năm 2020.

Còn theo dữ liệu từ Refinitiv, số lượng phát hành từ Trung Quốc đã tăng gấp ba lần lên 26,1 tỷ USD trong năm nay, trở thành nhà phát hành lớn nhất thế giới với thị phần 13,4%.

Để đạt được mức độ trung lập carbon vào năm 2060, Trung Quốc cần đầu tư 2,2 nghìn tỷ CNY mỗi năm (340 tỷ USD) trong thập kỷ này, và con số này có thể tăng lên 3,9 nghìn tỷ CNY hàng năm trong giai đoạn từ 2031 đến 2060. Và giả sử rằng 30% các khoản đầu tư xanh đến từ trái phiếu, có nghĩa là một thị trường trái phiếu xanh hàng năm sẽ có trị giá lên tới 7 nghìn tỷ CNY vào năm 2030, các kinh tế gia của Societe Generale tại Hồng Kong nói. 

Trong khi đó, vào tháng 10 năm trước, Nhật Bản đã công bố mục tiêu đạt mức phát thải khí nhà kính ròng bằng 0 vào năm 2050 và cắt giảm lượng khí thải xuống 46% so với mức năm 2013 vào năm 2030.

Tại Nhật Bản, việc phát hành trái phiếu xanh và "trái phiếu bền vững" được hỗ trợ bởi các dự án mang lại lợi ích cả về môi trường và xã hội, đã tăng gần gấp đôi trong 2019 và năm 2020. Theo ông Kazushi Shimizu – người đứng đầu bộ phận tài chính của các dự án phát triển bền vững tại Daiwa Securities - một trong những nhà bảo lãnh phát hành lớn, cho biết: “Nhiều công ty nói rằng họ sẽ phát hành trái phiếu xanh hoặc trái phiếu bền vững nhưng trên thực tế họ vẫn chưa hoàn thành kế hoạch của mình. Một khi các công ty quyết định kế hoạch kinh doanh của mình, việc phát hành trái phiếu xanh sẽ tăng lên trong nửa cuối năm nay".

Trong số những công ty phát hành trái phiếu xanh đầu tiên là Kyushu Electric Power, đã công bố mục tiêu trung lập carbon vào năm 2050. Đối với công ty, trái phiếu xanh là một cách để truyền đạt thông điệp đó. Người phát ngôn của công ty cho biết: “Chúng tôi muốn cho nhiều bên liên quan biết về những gì chúng tôi đang làm!”.

Các công ty phát hành trái phiếu châu Á đã có thể định giá trái phiếu xanh tương ứng với các khoản nợ thông thường khác - không giống như ở châu Âu, nơi các nhà đầu tư trả nhiều tiền hơn để nắm giữ trái phiếu xanh. Theo Hiệp hội Thị trường Tài chính Châu Âu, năm 2020 trung bình họ đưa ra mức chênh lệch giá 9 điểm cơ bản so với trái phiếu thông thường. 

Conxicoeur cho biết danh mục đầu tư trái phiếu xanh cho các thị trường mới nổi của HSBC Asset Management, ra mắt nhà đầu tư vào tháng 5 năm ngoái, đã ghi nhận lợi nhuận tương ứng với nợ doanh nghiệp ở các thị trường mới nổi.

Tập đoàn New World Development của Hồng Kông đã phát hành trái phiếu liên kết bền vững đầu tiên trên thế giới từ một nhà phát triển bất động sản vào tháng 3 vừa qua trong một đợt chào bán gấp sáu lần lượng đăng ký. Theo Louisa Lam - nhà phân tích tín dụng tại HSBC, trên toàn châu Á nhu cầu về trái phiếu xanh đã vượt quá nguồn cung, với số lượng đặt hàng cho các đợt phát hành mới vào năm 2020 trung bình lớn hơn 5,7 lần so với khối lượng trái phiếu hiện có.

Giám đốc quỹ Asset Management One tại Nhật Bản Ryo Kakimoto cho biết các quyết định đầu tư được đưa ra "trên cơ sở rằng lợi nhuận kỳ vọng của trái phiếu xanh không thấp hơn so với các trái phiếu thuần túy khác".