Trump, Biden và sự lựa chọn nào cho cục diện toàn cầu?

Vì sao chúng ta phải quan tâm điều này? Vì việc ai làm Tổng thống Mỹ sẽ tác động trực tiếp đến "nồi cơm" của mỗi người trên toàn thế giới này. Bạn tin không? Đấy, chúng ta đã từng không thể mua chiếc điện thoại Huawei bởi vì “ông Trump nói không được”!

Các diễn biến trong nước và toàn cầu lúc này có một phần rất lớn liên quan đến người đàn ông sinh năm 1946, đến từ thành phố New York, ông ta là Donald Trump, người thứ 45 làm Tổng thống Mỹ.

Để biết “sự ảnh hưởng” của Trump, hãy nhắc lại một chút về người tiền nhiệm Obama, Tổng thống da màu đầu tiên trong lịch sử Mỹ. Ngày đầu tiên vào Nhà trắng, Obama thực thi ngay lập tức chính sách “từ bỏ Trung Đông”, rút quân khỏi Iraq, giải quyết xung đột Israel và Palestine.

Trong bang giao với các cường quốc, Obama khá ôn hòa, điềm đạm với Nga, khá mềm mỏng với Trung Quốc và không đả động gì tới vấn đề Triều Tiên. Có thể nói, Obama là Tổng thống hướng nội.

Nhưng, Mỹ hoàn toàn thay đổi khi tỷ phú Trump trúng cử Tổng thống, ông tả xung hữu đột, xới lại vấn đề Trung Đông, hục hặc với Nga, tuyên chiến thẳng thừng với Bắc Kinh.

Kết quả là gì? Là thế giới đang phân mảnh, đa cực, chủ nghĩa đơn phương manh nha trở lại như sau thế chiến tứ 2; dịch bệnh COVID-19, liệu rằng có liên quan ít nhiều đến “thái độ” của các đối thủ dành cho Mỹ?

Dĩ nhiên, thảm trạng kinh tế, xã hội toàn cầu hiện nay không thể quy hết nguyên nhân cho nước Mỹ - nhưng cũng phải nói rằng, chính sách “nước Mỹ trên hết” của Trump đóng góp phần rất lớn tạo ra căng thẳng như hiện nay, đây không phải lần đầu tiên!

Một lần nữa, thế giới lại thắc thỏm đợi chờ kết quả cuối cùng của màn cạnh tranh giữa ông Trump, đảng Cộng hòa và ông Biden, đảng Dân chủ.

Nếu Trump tiếp tục tái đắc cử, người ta có thể đoán định được phần lớn cục diện toàn cầu sau năm 2021. Cuộc chiến với Trung Quốc sẽ được “nâng cấp”, Biển Đông sẽ là chiến trường chủ đạo.

Nhưng vấn đề đáng quan tâm nhất là ông Trump chưa bao giờ đưa ra một chính sách đối ngoại nào đó mang tính xương sống, đa phần là các phát biểu rời rạc, phân mảnh trên Twitter. Điều đó tuy “rất có sức nặng với đối thủ” nhưng chưa bao giờ là dễ chịu với các nước nhỏ.

Trump đã có hơn nửa năm đối phó với dịch bệnh và suy thoái kinh tế, kết quả là Mỹ vẫn chìm ngập trong khó khăn. Cục dự trữ liên bang (FED) không thể giữ mãi mức lãi suất gần 0% để kích cầu - lưu ý, tổ chức này độc lập, chưa bao giờ tuân theo ý chí của một Tổng thống nào.

Như vậy, với việc “lạnh nhạt” với các tổ chức đa phương, nếu tiếp tục tại vị, ông Trump sẽ có thêm nhiều thời gian để thúc đẩy chủ nghĩa đơn phương. Kịch bản này là tồi tệ với hiện trạng toàn cầu hiện nay.

Dịch bệnh COVID-19 cho thấy rằng, hơn 7 tỷ người trên toàn cầu hơn lúc nào hết phải đoàn kết chung tay vượt qua khó khăn. Trật tự thương mại, an ninh kinh tế cần phải có bàn tay của luật pháp quốc tế. Trump đang cho thấy, ông không làm được điều này!

Lập trường của đảng Dân chủ từ năm 1930 đến nay vẫn được xem là có khuynh hướng tự do. Quan điểm của đảng này thường được xem là dân chủ xã hội vì chủ nghĩa tự do ở Mỹ có ý nghĩa khác với ở nước ngoài.

Ông Biden và Đảng Dân chủ tin rằng chính quyền nên giữ một vai trò trong nỗ lực giảm nghèo và xoá bỏ những bất công xã hội, ngay cả khi điều này có nghĩa là phải dành cho chính quyền nhiều quyền lực hơn cũng như phải tăng thuế để chi trả cho các dịch vụ xã hội.

Ông Biden có hơi hướng gần gũi Trung Quốc, là một điểm đáng lưu ý. Sự bành trướng của Trung Quốc hiện nay cần có đối trọng ngang tầm để ngăn chặn, về điều này, trong lịch sử Mỹ - không ai làm tốt hơn D. Trump!

Bỏ qua tác động của dịch bệnh và suy thoái kinh tế, nếu Biden làm Tổng thống Mỹ, cục diện toàn cầu sẽ quay về như cách đây 1 thập kỷ như dưới thời Obama. Tức là nước Mỹ không tạo ra thêm “chiến trường” nào mới, và – nếu Biển Đông lắng xuống?; bên cạnh đó sẽ ôn hòa với các cường quốc. Nước Mỹ chỉ tập trung hướng nội.

Ông Biden đang dẫn trước Trump về tỷ lệ tín nhiệm, nhưng điều đó không mấy ý nghĩa khi con số định lượng cho màn cạnh tranh giữa hai đảng này chỉ phân định vào phút cuối! Đảng Cộng hòa luôn trội hơn đảng Dân chủ về vị trí Tổng thống.

Nhưng cho dù ai làm Tổng thống Mỹ thì lợi ích cốt cán của họ cũng không thay đổi, là giành và giữ vị trí bá chủ toàn cầu - dù bằng cách này hay cách khác!