Gửi bình luận
Sau khi Mỹ nới lỏng kiểm soát xuất khẩu chip AI, Trung Quốc bất ngờ phản ứng ngược: cảnh báo an ninh, khuyến cáo doanh nghiệp né chip Mỹ.
Chỉ một tuần sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cho phép nối lại xuất khẩu chip AI H20 của Nvidia sang Trung Quốc, chính quyền Bắc Kinh đã phát đi "tín hiệu lạ": khuyến cáo các doanh nghiệp trong nước hạn chế sử dụng dòng chip này, đặc biệt trong các hoạt động liên quan đến Nhà nước và an ninh quốc gia.
Động thái này gây bất ngờ cho giới quan sát, trong bối cảnh Nvidia kỳ vọng thu lại hàng tỷ USD doanh thu sau khi chính quyền Mỹ nới lỏng lệnh cấm.
Phản ứng của Trung Quốc cho thấy họ đang sẵn sàng “chơi rắn” hơn trong chiến lược công nghệ của mình, dù không tuyên bố một lệnh cấm chính thức.
Các cơ quan chức năng Trung Quốc được cho là đã gửi thư đến nhiều doanh nghiệp, chất vấn lý do họ vẫn sử dụng chip Nvidia thay vì sản phẩm nội địa. Dù không mang tính cưỡng chế, những bức thư này kèm theo loạt nghi vấn về tính năng theo dõi vị trí, khả năng tắt thiết bị từ xa và độ an toàn của chip H20 – điều mà Nvidia đã nhiều lần phủ nhận.
Hành động của Bắc Kinh không phải là không có tiền lệ. Trước đây, Trung Quốc từng áp dụng biện pháp tương tự đối với iPhone, Tesla hay chip của Intel và Micron, với lý do bảo mật.
Tuy nhiên, thời điểm và cách triển khai “chiến dịch H20” lần này đặt ra câu hỏi lớn về mục tiêu thực sự của Trung Quốc trong bối cảnh quan hệ thương mại với Mỹ đang lửng lơ.
Tháng 8/2025, Mỹ bắt đầu cấp phép xuất khẩu trở lại chip AI H20 và MI308 của AMD sang Trung Quốc, kèm điều kiện gây tranh cãi: các hãng phải chia lại 15% doanh thu từ các giao dịch này cho chính phủ Mỹ. Đây là sự đảo chiều đáng kể so với chính sách hạn chế xuất khẩu công nghệ cao sang Trung Quốc dưới thời chính quyền Trump nhiệm kỳ I.
Tuy nhiên, ngay khi H20 được “thông quan”, truyền thông Nhà nước Trung Quốc lập tức khơi lại các lo ngại về môi trường, an ninh và chất lượng sản phẩm.
Dù vậy, giới quan sát đánh giá Bắc Kinh đang lựa chọn cách tiếp cận linh hoạt. Theo nhà nghiên cứu Lennart Heim từ RAND, chính quyền Trung Quốc đang cố tình tạo ra sự bất định chính sách để tạo điều kiện cho Huawei chiếm thị phần, trong khi vẫn để ngỏ khả năng tiếp tục nhập chip H20 nếu nhu cầu nội địa vượt quá khả năng sản xuất của các hãng nội.
Chuyên gia Homin Lee của Lombard Odier nhận định: “Chất lượng chip nội địa Trung Quốc đang cải thiện rõ rệt, nhưng vẫn chưa linh hoạt bằng chip Mỹ trong các tác vụ đặc thù. Nhu cầu với chip H20 sẽ vẫn rất cao.”
Nvidia thiết kế H20 để phù hợp với yêu cầu kiểm soát xuất khẩu của Mỹ: ít mạnh hơn H100 hay GB200, nhưng có băng thông bộ nhớ tốt – rất phù hợp cho vận hành AI. Nhờ đó, H20 trở thành lựa chọn ưa thích của các "ông lớn" như Alibaba, Tencent, đặc biệt trong bối cảnh Huawei – dù đã tiến bộ nhanh – vẫn không đủ năng lực sản xuất để đáp ứng nhu cầu.
Chính vì thế, thay vì ban hành lệnh cấm, Trung Quốc chọn hình thức “hướng dẫn có điều kiện”. Cách làm này giúp Bắc Kinh duy trì quyền chủ động trong đàm phán với Washington, đồng thời tránh gây gián đoạn cho hệ sinh thái startup AI nội địa.
Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg TV, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết: “Chắc chắn chúng tôi có thể trao đổi vấn đề này với phía Trung Quốc. Nhưng điều đó cũng cho tôi thấy rằng họ đang lo ngại Nvidia sẽ trở thành tiêu chuẩn tại Trung Quốc.”
Nỗi lo này không phải không có cơ sở. Khi Nvidia bị chặn đường xuất khẩu, startup DeepSeek đã thử dùng chip Huawei để huấn luyện AI. Nhưng theo Financial Times, họ gặp “vấn đề kỹ thuật dai dẳng”, buộc phải hoãn ra mắt mô hình mới. Việc chuyển đổi hệ sinh thái công nghệ – từ phần mềm, phần cứng đến đội ngũ – không thể diễn ra trong một sớm một chiều.
Theo Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick, việc cho phép xuất khẩu H20 là một phần trong thỏa thuận đổi lại quyền tiếp cận đất hiếm từ Trung Quốc, dù trước đó chính quyền Trump từng phủ nhận khả năng này.
“Khi Trung Quốc giao nam châm, thì H20 sẽ được thông quan,” ông Howard Lutnick nói. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent sau đó cũng xác nhận vấn đề đất hiếm đã được giải quyết.
Tuy nhiên, nhiều quan chức Mỹ phản đối logic này, cho rằng xuất khẩu chip H20 chỉ khiến Trung Quốc mạnh lên và gây khó khăn hơn cho mục tiêu kiểm soát năng lực tính toán của nước này.
Bắc Kinh đang vừa đánh vừa đàm. Về mặt truyền thông, họ tỏ ra cứng rắn khi cảnh báo rủi ro, khuyến cáo doanh nghiệp tránh xa chip Mỹ. Nhưng về chính sách thực tế, họ để ngỏ cửa cho Nvidia.
Trung Quốc không muốn lệ thuộc vào chip Mỹ, nhưng cũng chưa đủ năng lực để hoàn toàn thoát ly. Trong khi đó, Mỹ tìm cách giữ Trung Quốc trong vòng xoáy của công nghệ thấp cấp, nhưng vẫn cần Trung Quốc cho một số lợi ích chiến lược, như đất hiếm.
