Trung Quốc có trở thành "điểm tựa" cho Nga?

CẨM ANH• 18/03/2022 11:10

Việc nền kinh tế Trung Quốc đang gặp nhiều khó khăn, thách thức do đại dịch COVID-19 bùng phát mạnh, cùng những cảnh báo mạnh mẽ từ phía Mỹ, khiến quốc gia này khó có thể cung cấp sự trợ giúp cho Nga.

>>Căng thẳng Nga-Ukraine bao trùm cuộc gặp của quan chức cấp cao Mỹ-Trung Quốc

Quan hệ giữa Nga và Trung Quốc đã trở nên gần

Quan hệ giữa Nga và Trung Quốc đã trở nên gần gũi hơn trong những năm gần đây

Mới đây, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết, Tổng thống Joe Biden sẽ trao đổi với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để thảo luận về vấn đề cạnh tranh giữa 2 nước và chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.

“Đây là một phần nỗ lực của Mỹ nhằm duy trì các kênh liên lạc với Trung Quốc”, bà Psaki nói. Theo các quan chức quen thuộc với nguồn tin tình báo, hiện chưa rõ Trung Quốc có ý định hỗ trợ Nga hay không. Tuy nhiên, trong cuộc thảo luận căng thẳng kéo dài 7 tiếng ở Rome, Italy, một trợ lý cấp cao của Tổng thống Biden đã cảnh báo người đồng cấp Trung Quốc về “hậu quả tiềm tàng” nếu Trung Quốc hỗ trợ Nga.

Có thể thấy, hiện nay Trung Quốc đang là đối tác lớn nhất của Nga khi các lệnh trừng phạt, đóng băng tài sản của Mỹ và phương Tây, và các đợt rút vốn lớn của những doanh nghiệp nước ngoài đã giáng đòn mạnh lên nền kinh tế Nga sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin phát động cuộc chiến ở Ukraine.

Tuy nhiên, các nhà phân tích chính trị đánh giá, Trung Quốc có nguy cơ phải trả giá đắt nếu nước này quyết định hỗ trợ Nga trong cuộc chiến chống Ukraine. Robert Daly, Giám đốc Viện Kissinger về Trung Quốc và Hoa Kỳ cho biết, ngay cả khi Trung Quốc muốn cứu trợ Nga về mặt tài chính hay kinh tế thì khả năng cũng rất hạn chế.

“Phần lớn các giao dịch của Nga và Trung Quốc với hệ thống tài chính quốc tế vẫn được tiến hành bằng đô la Mỹ, chứ không phải bằng đồng Rúp của Nga và Nhân dân tệ của Trung Quốc. Tuy Hệ thống Thanh toán Liên ngân hàng Xuyên biên giới (CIPS) của Trung Quốc có thể là lựa chọn thay thế SWIFT cho Nga. Tuy nhiên, CIPS có quy mô nhỏ hơn rất nhiều, với chỉ 75 ngân hàng, so với hơn 11.000 trong SWIFT. Khoảng 300 tổ chức tài chính Nga hiện nằm trong SWIFT, trong khi chỉ 20 liên kết với CIPS", ông Daly nhận định.

Bên cạnh đó, quan hệ thương mại của Trung Quốc với Mỹ, Liên minh châu Âu cùng các đồng minh của nhóm này ở châu Á lớn hơn nhiều so với Nga. Và nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với những thách thức mới trong tuần qua khi đứng trước rủi ro lạm phát tăng cao và tăng trưởng bị đình trệ vì các đợt bùng phát dịch COVID-19 mới.

>>Các tập đoàn Trung Quốc - “Ngư ông đắc lợi” sau căng thẳng Nga - Ukraine?

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 4/2. Ảnh: Reuters

Thậm chí, ngay chính cả Bắc Kinh cũng đang phải hứng chịu các mức thuế do Mỹ áp đặt từ cuộc chiến thương mại. Do đó, khi quốc gia này coi nhẹ các lệnh trừng phạt của Mỹ và phương Tây, sẽ có thêm các lệnh trừng phạt thứ cấp lớn nhắm vào chính mình. `

Một yếu tố quan trọng khác là Trung Quốc không thể thay Mỹ cung cấp các công nghệ thiết yếu cho Nga. Hiện nay, Moscow chủ yếu nhập khẩu chip máy tính giá rẻ từ Trung Quốc sử dụng trong xe hơi và đồ gia dụng.

Trong khi nguồn chip cao cấp hơn sử dụng trong các thiết bị và hệ thống quân sự, cả Nga và Trung Quốc đều phụ thuộc vào Mỹ. Do đó, các hãng công nghệ Trung Quốc, đặc biệt là các công ty lớn sẽ siết chặt giao dịch với Nga.

Tuy một số công ty Trung Quốc nhỏ không phụ thuộc vào nguồn cung từ Mỹ có thể đáp ứng phần nào nhu cầu của Nga, nhưng hầu hết các hãng công nghệ lớn sẽ thận trọng để tránh rơi vào hoàn cảnh như Huawei.

Trên thực tế, Trung Quốc vẫn đang cố gắng thể hiện sự trung lập trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine. Bắc Kinh không muốn đứng về phe nào trong cuộc xung đột, đặc biệt vì quan điểm của nước này là ủng hộ chủ quyền và phản đối hành động đơn phương của các quốc gia hùng mạnh.

Năm 2022 là một năm quan trọng với Chủ tịch Tập Cận Bình khi Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ tổ chức Đại hội toàn quốc. Trong khi đó, tình hình COVID-19 ở Trung Quốc diễn biến phức tạp khi nhiều thành phố phải phong tỏa ngăn dịch. Do đó, lãnh đạo Trung Quốc sẽ muốn duy trì sự ổn định và không muốn xung đột Nga - Ukraine ảnh hưởng tới quốc gia này.