Làn sóng giới trẻ Trung Quốc đổ xô vào khu vực công không chỉ phản ánh áp lực việc làm trước mắt, mà còn cho thấy những rạn nứt sâu hơn của thị trường lao động.
Trong giai đoạn kinh tế Trung Quốc mở cửa và tăng trưởng mạnh, giới trẻ có trình độ học vấn cao từng đổ xô vào khu vực tư nhân để tìm kiếm mức lương hấp dẫn và cơ hội thăng tiến rộng mở tại tập đoàn công nghệ hàng đầu trong nước như Alibaba, Tencent hay Huawei.
Nhưng xu hướng tìm kiếm việc làm tại Trung Quốc đang thay đổi, nhân sự có trình độ học vấn cao đang chuyển hướng tìm việc trong khu vực Nhà nước, coi sự ổn định là lựa chọn ưu tiên khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đối mặt với hàng loạt khó khăn, làm suy giảm triển vọng việc làm và cơ hội thăng tiến trong khu vực tư nhân.
Theo khảo sát của nền tảng tuyển dụng Zhilian Zhaopin, công việc trong khu vực công - bao gồm các cơ quan chính phủ và doanh nghiệp Nhà nước - đã trở thành lựa chọn nghề nghiệp hàng đầu của sinh viên Trung Quốc trong năm ngoái. Tỷ lệ sinh viên ưu tiên khu vực này tăng mạnh, từ khoảng 42% năm 2020 lên gần 63% vào năm 2024.
Kỳ thi công chức thường niên diễn ra tháng trước ở Trung Quốc thu hút khoảng 3,7 triệu người tham dự trên cả nước, bao gồm nhiều sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu. Tuy vậy, cơ hội trúng tuyển rất thấp: chỉ khoảng 1 trong 100 thí sinh có thể giành được một trong 38.100 vị trí việc làm trong cơ quan Nhà nước, dự kiến tuyển dụng từ năm sau.
“Tỷ lệ cạnh tranh ở một số tỉnh hiện nay đã sánh ngang với các trường đại học có mức tuyển chọn khắt khe nhất thế giới. Theo đó, kỳ thi công chức đang âm thầm trở thành một trong những “môn thể thao quốc gia” có tính cạnh tranh cao nhất tại Trung Quốc,” Han Shen Lin, Giáo sư Đại học New York Thượng Hải, nhận định.
Dù cạnh tranh rất khắc nghiệt, nhiều người trẻ không ngại thử “vận may” khi cơ hội việc làm trong khu vực tư nhân ngày càng thu hẹp, do kinh tế suy yếu và niềm tin kinh doanh đi xuống. Từ tháng 7 đến nay, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên thành thị Trung Quốc trong độ tuổi 16 - 24 luôn ở mức trên 17%, cao hơn đáng kể so với khoảng 10% tại Mỹ.
Theo một hiệp hội thương mại và công nghiệp, 500 công ty tư nhân hàng đầu Trung Quốc đã cắt giảm 314.600 nhân viên vào năm ngoái. Vì vậy, số lượng sinh viên tốt nghiệp tìm việc tại các doanh nghiệp tư nhân đang giảm, từ 25,1% năm 2020 xuống còn 12,5% vào năm ngoái, theo khảo sát của Zhilian Zhaopin.
Theo Mingjiang Li, Phó giáo sư tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam (Singapore), sự bất ổn gia tăng trên thị trường lao động, làn sóng sa thải và đà tăng lương chậm lại trong khu vực tư nhân đang thúc đẩy ngày càng nhiều người trẻ tìm đến khu vực công, nơi được xem là mang lại sự an toàn, phúc lợi ổn định và uy tín xã hội.
Song, Trung Quốc đang cắt giảm nhân sự khu vực công. Trong bối cảnh năm tới, thị trường lao động nước này dự kiến đón nhận số lượng kỷ lục khoảng 12,7 triệu sinh viên tốt nghiệp từ các trường cao đẳng và dạy nghề, một yếu tố được cho là sẽ khiến cuộc cạnh tranh việc làm, đặc biệt ở khu vực công, trở nên khốc liệt hơn nữa.
Theo các chuyên gia, làn sóng gia tăng nhu cầu việc làm trong khu vực công còn phản ánh sự suy giảm niềm tin của người trẻ vào doanh nghiệp tư nhân, đồng thời cho thấy xu hướng ngày càng coi trọng sự ổn định và cân bằng giữa công việc với cuộc sống.
Bên cạnh đó, giá trị của bằng cấp cao ngày càng giảm, minh chứng bằng hiện tượng số lượng người chọn học tiếp sau đại học giảm hơn 1,34 triệu người. Tốt nghiệp sau đại học đối mặt với cơ hội thu hẹp, với chưa đến 45% nhận được lời mời làm việc, giảm mạnh so với gần 57% của năm 2023. Trong khi đó, triển vọng việc làm của sinh viên tốt nghiệp các trường cao đẳng nghề tỏ ra khả quan hơn, khi tỷ lệ có việc làm tăng lên 56,6% trong năm ngoái.
